Những 'vết nứt' đang hình thành trên thị trường tín dụng tư nhân doanh nghiệp
Tại Hội nghị Thượng đỉnh Milken Châu Á ở Singapore, Chủ tịch PIMCO Christian Stracke đã đưa ra cảnh báo về những “vết nứt” đang hình thành trên thị trường tín dụng tư nhân doanh nghiệp, trong khi vẫn giữ thái độ lạc quan với phân khúc tài chính dựa trên tài sản.
 |
| Các doanh nghiệp đi vay phải cân nhắc giữa nguồn tài trợ tư nhân dễ thương lượng hơn nhưng tốn kém hơn và khoản nợ ngân hàng thanh khoản rẻ hơn, trong khi việc tái cấp vốn có thể phức tạp. Ảnh: Getty. |
Chủ tịch PIMCO Christian Stracke cho biết ngày càng nhiều doanh nghiệp đi vay phải đàm phán với bên cho vay để được trả lãi theo hình thức “thanh toán bằng hiện vật” (PIK) thay vì bằng tiền mặt, phản ánh áp lực tài chính gia tăng. Trong khi đó, tín dụng dựa trên tài sản như thế chấp nhà ở, cho vay tiêu dùng, cho vay sinh viên và ô tô vẫn được đánh giá là “lành mạnh hơn nhiều” nhờ sức khỏe tốt của hộ gia đình và người tiêu dùng.
Khoảng cách này bắt nguồn từ sau khủng hoảng tài chính 2008, khi người tiêu dùng giảm vay nợ và giảm đòn bẩy, trái ngược với doanh nghiệp lại tăng cường vay vốn và duy trì bảng cân đối “kém minh bạch”. PIMCO hiện đã huy động hơn 2 tỷ USD cho các chiến lược tài trợ dựa trên tài sản nhằm tận dụng xu hướng này.
Theo Stracke, doanh nghiệp đi vay đang phải đối mặt với sự đánh đổi: vay từ thị trường tư nhân giúp dễ dàng đàm phán lại điều khoản nhưng chi phí cao, trong khi vay ngân hàng hay phát hành trái phiếu có chi phí thấp hơn song tái cấp vốn phức tạp. Một số vụ vỡ nợ nghiêm trọng gần đây cho thấy rủi ro hiện hữu trên thị trường nợ công.
Ông nhận định, khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tiếp tục lộ trình cắt giảm lãi suất, chi phí vay sẽ giảm, mở ra nhiều cơ hội tín dụng hơn, đặc biệt trong lĩnh vực thế chấp.
Ở một góc nhìn khác, David Elia, CEO quỹ hưu trí Hostplus (Úc) nhấn mạnh các nhà đầu tư tổ chức ngày càng quan tâm đến thị trường tư nhân để đa dạng hóa danh mục. Tuy nhiên, ông cho rằng nếu có siết chặt quy định, điều đó nên tập trung vào các nhà đầu tư bán lẻ nhỏ lẻ thay vì các tổ chức lớn. Elia cũng dự báo nhiều doanh nghiệp tư nhân sẽ niêm yết công khai hơn trong thời gian tới, tạo thêm lựa chọn cho dòng vốn toàn cầu.
| Cảnh báo từ PIMCO về “vết nứt” trong thị trường tín dụng doanh nghiệp toàn cầu không chỉ phản ánh áp lực tại Mỹ và châu Âu mà còn mang nhiều ý nghĩa với các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu vốn vay vẫn ở mức cao. Thứ nhất, doanh nghiệp Việt Nam có thể chịu tác động gián tiếp từ xu hướng thắt chặt tín dụng quốc tế. Khi các quỹ lớn như PIMCO chuyển trọng tâm sang tài trợ dựa trên tài sản thay vì tín dụng doanh nghiệp, chi phí vốn trên thị trường quốc tế có thể tăng, khiến việc huy động trái phiếu quốc tế hay vốn vay ngoại khó khăn hơn. Thứ hai, sự phân hóa giữa nợ công và nợ tư nhân đặt ra bài toán cho doanh nghiệp Việt Nam trong lựa chọn nguồn vốn. Với nợ công (trái phiếu doanh nghiệp phát hành rộng rãi), chi phí lãi suất thường thấp nhưng tái cơ cấu khó khăn. Ngược lại, các khoản vay tư nhân từ quỹ đầu tư hoặc ngân hàng thương mại dễ thương lượng hơn, song đi kèm chi phí cao và yêu cầu chặt chẽ về tài sản bảo đảm. Thứ ba, bài học từ sau khủng hoảng tài chính 2008 cũng đáng lưu ý. Nếu hộ gia đình và người tiêu dùng Việt Nam vẫn giữ được sự thận trọng trong vay nợ, thị trường tài chính dựa trên tài sản (như cho vay mua nhà, xe, tiêu dùng) có thể tiếp tục phát triển ổn định. Tuy nhiên, nhóm doanh nghiệp vay vốn lớn với đòn bẩy cao lại dễ đối diện rủi ro mất cân đối tài chính, đặc biệt khi lợi nhuận suy giảm. Trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang điều hành chính sách tiền tệ thận trọng và lãi suất có xu hướng giảm, doanh nghiệp Việt cần cân nhắc chiến lược huy động vốn dài hạn, tránh phụ thuộc vào một kênh tín dụng duy nhất. Đồng thời, minh bạch hóa báo cáo tài chính và quản trị nợ sẽ là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp duy trì niềm tin của nhà đầu tư và tổ chức cho vay. |
Thế Kiên