Kiểm soát chặt bạo lực học đường và bắt cóc online trên không gian mạng

Bắt nạt học đường thời AI: Nguy cơ và cảnh báo dành cho Việt Nam

Công an Đồng Nai giải cứu thành công thêm một vụ 'bắt cóc online', đòi tiền chuộc

Tìm giải pháp bảo vệ trẻ em trên không gian mạng

Đoàn chủ toạ điều hành Phiên thảo luận. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội Việt Nam

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, sáng 29/10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội, Vũ Hồng Thanh, các đại biểu thảo luận đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, dự kiến kế hoạch năm 2026 cùng kết quả các nghị quyết giai đoạn 2021-2025. Vấn đề bảo vệ an toàn không gian mạng được nhiều ý kiến đề cập như một thách thức cấp bách.

Bạo lực học đường chuyển biến phức tạp trên mạng xã hội

Đại biểu Nguyễn Thị Hà, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh phân tích, bạo lực học đường hiện nay đã mở rộng, phức tạp hơn, nguy hiểm hơn. Giáo viên trở thành nạn nhân. Phụ huynh và học sinh trở thành người gây bạo lực. Bạo lực còn diễn biến phức tạp trên không gian mạng.

Đại biểu Nguyễn Thị Hà, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh phát biểu ý kiến. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội Việt Nam

Bà Nguyễn Thị Hà chỉ ra ba nguyên nhân từ trụ cột gia đình – nhà trường – xã hội.

Ở gia đình, một số cha mẹ thiếu thời gian, thiếu kỹ năng giáo dục cảm xúc. Họ không kiểm soát được việc con xem sách báo, phim ảnh, game có tính bạo lực cao. Thậm chí có người thể hiện hành vi bạo lực trước mặt con.

Trong nhà trường, một số trường còn nặng về thành tích, chưa chú trọng giáo dục đạo đức, kỹ năng sống. Các biện pháp kỷ luật chưa thực sự có hiệu quả với tình huống "bắt nạt" xảy ra. Còn có giáo viên thiếu kỹ năng quản lý cảm xúc và xử lý tình huống bạo lực.

Mặt xã hội đáng lo ngại hơn. Trong thời đại truyền thông mạng xã hội bùng nổ, một hành vi bạo lực có thể được tán thưởng bằng lượt xem và lượt like. Xã hội thiếu gắn kết, thờ ơ và đổ lỗi cho nhà trường.

"Các nền tảng mạng xã hội cần có trách nhiệm pháp lý trong việc đưa thông tin nhằm kiểm soát nội dung bạo lực mạng và bạo lực học đường", đại biểu Nguyễn Thị Hà đề nghị.

Bắt cóc online trở thành nỗi lo thường trực

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long cho biết, tình trạng bắt cóc online không còn là hiện tượng hiếm hoi. Nó đã trở thành nỗi lo thường trực của nhiều gia đình.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long phát biểu ý kiến. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội Việt Nam

Tội phạm công nghệ cao lợi dụng tin nhắn, email hoặc các nền tảng mạng xã hội để điều khiển nạn nhân từ xa. Họ buộc nạn nhân tự rút tiền, thuê chỗ ở, thậm chí tự quay video cầu cứu theo kịch bản do kẻ xấu dựng sẵn.

Đại biểu Yến Nhi dẫn chứng các vụ việc gần đây ở Hà Nội, TP.HCM cho thấy nạn nhân thường là học sinh, sinh viên. Hậu quả không chỉ thiệt hại tài chính. Chúng còn gây hoang mang, mất niềm tin vào môi trường mạng, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh xã hội.

Đại biểu phân tích nguyên nhân: công nghệ ngày càng tinh vi, trí tuệ nhân tạo, giọng nói, hình ảnh giả tạo giúp kẻ xấu mạo danh một cách thuyết phục. Các nền tảng xuyên biên giới chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm pháp lý tại Việt Nam, chưa có quy định chặt chẽ về kiểm duyệt, gỡ nội dung vi phạm. Nhận thức cộng đồng còn hạn chế.

Trước thực trạng báo động này, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi đề nghị Chính phủ chỉ đạo các ngành, các cấp vào cuộc một cách quyết liệt để có giải pháp phòng ngừa cũng như kịp thời điều tra, xử lý các hành vi vi phạm.

Các đại biểu dự Phiên thảo luận. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội Việt Nam

Đề xuất tăng cường tuyên truyền và hoàn thiện khung pháp lý

"Đề nghị các ngành chức năng cần chỉ đạo tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục, đẩy mạnh chiến dịch an toàn mạng qua truyền thông, trường học. Tổ chức các cái buổi sinh hoạt chuyên đề tại trường học, cộng đồng về nhận diện bắt cóc online, cách bảo vệ thông tin cá nhân và phản ứng khi mà gặp dấu hiệu lừa đảo. Sử dụng các cái kênh truyền thông đại chúng, mạng xã hội để phát hành những cái video ngắn gọn, dễ hiểu, hướng đến đối tượng là thanh niên, học sinh và phụ huynh", đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi kiến nghị.

Về khung pháp lý, bà đề nghị xây dựng chặt chẽ hơn, hoàn thiện Luật An ninh mạng, Luật Tội phạm công nghệ cao, Bộ luật Hình sự nhằm quy định rộng hình phạt cho hành vi bắt cóc online với chế tài thật sự mạnh mẽ.

Các nền tảng xuyên biên giới cần ký cam kết báo cáo, gỡ bỏ nội dung vi phạm và công khai số liệu xử lý với các mức phạt tài chính hoặc tạm ngưng quảng cáo nếu những nền tảng này không thực hiện đúng quy định.

Hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực điều tra

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi nhấn mạnh cần tăng cường hợp tác quốc tế, thiết lập cơ chế trao đổi thông tin, phối hợp điều tra với các quốc gia, tổ chức quốc tế để phá dỡ mạng lưới tội phạm xuyên biên giới, đồng thời hỗ trợ hồi hương và tái hòa nhập cho nạn nhân.

"Bên cạnh những giải pháp phòng ngừa thì cũng cần phải nâng cao hơn nữa năng lực điều tra, truy bắt cho lực lượng chức năng. Trang bị cho lực lượng công an, cảnh sát công nghệ cao và các công cụ phân tích dữ liệu, giám sát mạng và đào tạo chuyên môn sâu về tội phạm công nghệ cao. Đẩy mạnh thu thập, lưu trữ, phân tích chứng cứ số để hỗ trợ xét xử một cách nhanh chóng và nghiêm minh. Ngoài ra cũng cần hỗ trợ tâm lý, kể cả pháp lý cho nạn nhân và gia đình, cung cấp dịch vụ tư vấn, đảm bảo quyền lợi trong bồi thường, hỗ trợ tái hòa nhập xã hội, tránh để nạn nhân rơi vào các cái bẫy mới", đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi đề xuất.