Logistics đóng vai trò là 'hạ tầng vật chất' của cả thị trường hàng hoá, tài chính - phái sinh hàng hoá

Khẳng định vai trò quan trọng của logistics

Chiều ngày 21/11, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị triển khai Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050. Tham gia hội nghị, các đại biểu đã khẳng định vai trò quan trọng của dịch vụ logistics.

Ngày 9/10/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2229/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là chiến lược đầu tiên về logistics được Chính phủ ban hành, khẳng định vai trò kết nối và hỗ trợ các ngành khác của logistics cũng như sự quan tâm mạnh mẽ của Nhà nước đối với mục tiêu phát triển dịch vụ logistics Việt Nam trong giai đoạn mới. Chiến lược cũng góp phần hoàn thiện thể chế, thể hiện rõ nhận thức mới của Chính phủ về vai trò của logistics trong nền kinh tế hiện đại.

Hội nghị triển khai Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo đó, logistics được xác định là một ngành kinh tế quan trọng, có khả năng phát huy tối đa năng lực của các địa phương, thúc đẩy liên kết vùng, khu vực và quốc tế. Logistics là dịch vụ thiết yếu, đóng vai trò động lực cho phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời là ngành có giá trị gia tăng cao, hàm lượng tri thức lớn, hướng tới mô hình phát triển bền vững, hiệu quả về kinh tế, xã hội và môi trường.

Chiến lược cũng đặt ra yêu cầu phát triển logistics dựa trên kết cấu hạ tầng hiện đại, bao gồm giao thông, thương mại và công nghệ. Từ đó tạo nền tảng để đảm bảo kết nối thông suốt giữa các vùng trong nước và quốc tế, thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững, gắn bảo đảm quốc phòng - an ninh.

Bên cạnh đó, các quan điểm phát triển của chiến lược cũng nhấn mạnh việc tận dụng lợi thế vị trí địa lý, tiềm năng kinh tế biển; tăng cường kết nối sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Con người được đặt ở vị trí trung tâm, với định hướng xây dựng đội ngũ nhân lực logistics chất lượng cao trong dài hạn. Mục tiêu đến năm 2035, logistics đóng góp 5-7% GDP; tốc độ tăng trưởng 12-15%; chi phí logistics giảm còn 12-15% GDP; xếp hạng LPI nằm trong nhóm 40 nước đứng đầu; hình thành 5 trung tâm logistic tầm cỡ quốc tế; và 70% lao động có chuyên môn. Tầm nhìn đến 2050 tiếp tục nâng các mục tiêu lên mức cao hơn, hướng tới 10 trung tâm logistics quốc tế và 90% lao động có chuyên môn.

Yêu cầu quy hoạch lại mạng lưới trung tâm logistics

Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Bộ Công Thương Bùi Nguyễn Anh Tuấn nhận định, logistics là ngành dịch vụ hạ tầng then chốt, đòi hỏi mạng lưới trung tâm logistics phải hiện đại, có sự phân tầng, liên thông; phải được quy hoạch bài bản, đi trước một bước.

Theo ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, mô hình chính quyền địa phương hai cấp với 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh đã mở ra không gian phát triển mới. Việc xây dựng quy hoạch trung tâm logistics trong bối cảnh mới phải bám sát bốn trụ cột chiến lược là Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; Nghị quyết 66 về pháp luật kiến tạo phát triển, đơn giản, minh bạch; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế. Từ đó, quy hoạch trung tâm logistics phải tuân thủ mô hình theo tầng và theo vùng.

Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Thế Hiệp phát biểu tại hội nghị.

Ở tầng quốc gia/quốc tế, cần hình thành các cực trung tâm logistics quốc tế tại Bắc - Trung - Nam, gắn với cảng biển, cảng hàng không cửa ngõ, các hành lang kinh tế và khu thương mại tự do. Mỗi vùng kinh tế phải có từ 2-3 trung tâm logistics vùng, phục vụ đồng thời sản xuất, xuất nhập khẩu và thị trường nội địa. Ngoài ra, cần hình thành các trung tâm logistics chuyên ngành như nông sản, thủy sản, da giày, dệt may, thương mại điện tử, năng lượng… tại các đô thị, cửa khẩu, khu kinh tế, khu công nghiệp; hình thành trung tâm logistics nền tảng cho giao - nhận hàng hóa, vận hành kho… tại các đô thị lớn.

Về phía địa phương, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Thế Hiệp cho biết, Hà Nội đạt tăng trưởng 13 - 15% giai đoạn 2018-2025. Tuy nhên, chi phí logistics/GDP vẫn ở mức 16 - 17%; Hà Nội cũng chưa hình thành trung tâm logistics cấp vùng đúng nghĩa. Do đó, Hà Nội kiến nghị Chính phủ sửa Nghị định 163/2017/NĐ-CP, bổ sung quy định về logistics đô thị, logistics thương mại điện tử và trung tâm logistics đa tầng; đề xuất cơ chế đặc thù về giải phóng mặt bằng ICD, ưu đãi thuế cho logistics xanh - kho lạnh - vận tải đa phương thức và hỗ trợ tín dụng cho logistics nông sản.

Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh Lê Văn Danh cho biết, từ ngày 1/7/2025, TP.Hồ Chí Minh đã sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, khu vực này kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm logistics, tài chính, công nghệ cao và giao thương quốc tế lớn nhất cả nước. Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh cũng đang tích cực tham mưu UBND TP. Hồ Chí Minh ban hành kế hoạch hành động triển khai Chiến lược, chú trọng quy hoạch trung tâm logistics, phát triển logistics thông minh - logistics tự động, mở rộng hạ tầng giao thông kết nối và xây dựng mô hình khu thương mại tự do làm động lực tăng trưởng mới. Mục tiêu trở thành trung tâm logistics châu Á vào 2045; nâng tỷ trọng đóng góp logistics lên 30 - 40% GDP khu vực; xây dựng các trung tâm logistics quốc tế theo yêu cầu chiến lược.

Các doanh nghiệp cũng khẳng định sự nhất quán đối với việc triển khai chiến lược. Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) Đào Trọng Khoa cho biết, VLA đã chủ động triển khai sớm, đưa chiến lược vào chương trình hành động; thúc đẩy Đề án Logistics Xanh – ESG và Đề án AgriLogistics; ra mắt Trung tâm Đổi mới sáng tạo Logistics; phối hợp phổ biến chiến lược tới cộng đồng doanh nghiệp. Tuy nhiên, đại diện doanh nghiệp cũng đề nghị cải thiện các thể chế hiện hành theo hướng đồng bộ hơn nhằm làm giảm chi phí và gia tăng lợi thế cạnh tranh .