Treatonomics bùng nổ giữa thời kỳ bất ổn
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đối mặt lạm phát, lãi suất cao và lo ngại suy thoái, một xu hướng tiêu dùng độc đáo “treatonomics” đang bùng nổ. Đây là hiện tượng người tiêu dùng sẵn sàng chi tiền cho “những niềm vui nhỏ” hoặc trải nghiệm đặc biệt, nhằm cải thiện tâm trạng và tận hưởng cuộc sống giữa thời kỳ bất định.
| Mô hình bán hàng hộp mù: Khi Búp bê Labubu thành biểu tượng mới của kinh tế Dopamine Trung Quốc Ảnh AI phong cách Ghibli: câu hỏi về đạo đức và văn hóa Ba siêu xu hướng định hình xã hội và công nghệ |
 |
| Từ ‘Hiệu ứng son môi’ đến ‘Treatonomics’, người tiêu dùng đang muốn tự thưởng cho mình khi những cột mốc truyền thống trong cuộc sống ngày càng khó đạt được. |
Từ những món đồ giá phải chăng như son môi, nước hoa, búp bê Labubu, LEGO cho người lớn, cho tới vé xem hòa nhạc Taylor Swift hay chuyến lưu diễn tái hợp của Oasis trị giá hàng trăm đô la, treatonomics thể hiện rõ sự ưu tiên của người tiêu dùng dành cho cảm xúc và tinh thần.
Khái niệm này được xem là phiên bản mở rộng của “hiệu ứng son môi” khi hiện tượng doanh số mỹ phẩm, đặc biệt là son môi, tăng mạnh trong khủng hoảng. John Stevenson, nhà phân tích bán lẻ tại Peel Hunt, cho biết: “Bạn không đủ tiền mua ghế sofa mới, nhưng có thể mua chiếc gối hay tấm chăn mới để tự thưởng.”
 |
| Sự trỗi dậy của Treatonomics. |
Meredith Smith, Giám đốc cấp cao tại Kantar, gọi đây là “văn hóa đãi ngộ nhỏ” của Gen Z, nơi mỗi quyết định tiêu dùng như từ ly nước uống đến cách trang trí nhà cũng trở thành cơ hội để tìm niềm vui. Xu hướng này thay đổi cách con người ăn mừng: thay vì tập trung vào những “cột mốc lớn” như kết hôn hay mua nhà, họ chuyển sang ăn mừng “cột mốc nhỏ” như tiệc sinh nhật thú cưng, tiệc ly hôn, hay tự mua trang sức sau một lần thất bại.
Dữ liệu niềm tin người tiêu dùng tại Anh và Mỹ cho thấy tâm lý vẫn chưa phục hồi hoàn toàn, góp phần duy trì sức hút của treatonomics. Kantar dự báo xu hướng này sẽ tồn tại ít nhất ba đến năm năm tới, với những biến thể văn hóa đa dạng theo từng khu vực.
 |
Một người phụ nữ đang tổ chức sinh nhật cho chú chó của mình. Ảnh: Getty. |
| 1. Treatonomics là thuật ngữ chỉ xu hướng tiêu dùng trong đó mọi người, đặc biệt là trong thời kỳ kinh tế khó khăn hoặc bất ổn, sẵn sàng chi tiền cho những niềm vui nhỏ hoặc trải nghiệm đặc biệt nhằm cải thiện tâm trạng và chất lượng cuộc sống. “Treat” = tự thưởng cho bản thân “Nomics” = liên quan đến kinh tế, hành vi tiêu dùng Điểm cốt lõi là: người tiêu dùng cắt giảm chi phí ở những khoản thiết yếu hoặc đắt đỏ, nhưng vẫn (hoặc thậm chí ưu tiên hơn) chi tiêu cho các món đồ, hoạt động mang lại cảm xúc tích cực. 2. Bản chất của Treatonomics Không phụ thuộc vào giá trị vật chất, mà chú trọng giá trị tinh thần. Có thể là vật phẩm nhỏ (son môi, nến thơm, búp bê sưu tầm) hoặc trải nghiệm lớn (xem hòa nhạc, du lịch ngắn ngày). Mang tính tự thưởng và chữa lành tinh thần, thường xuất phát từ nhu cầu bù đắp cho áp lực tài chính hoặc căng thẳng cuộc sống. Có xu hướng lan rộng nhờ mạng xã hội, đặc biệt là TikTok và Instagram, qua các trào lưu như little treat hay small luxuries. |
Bảo Trân