Nghị định 232/2025/NĐ-CP: Cơ hội chấm dứt thế độc quyền vàng miếng sau hơn một thập kỷ

Bước ngoặt quan trọng sau hơn 10 năm độc quyền SJC.

Bước ngoặt quan trọng sau hơn 10 năm độc quyền SJC

Ngày 26/8/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Điểm nhấn lớn nhất là bãi bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu và nhập khẩu vàng nguyên liệu, vốn được duy trì từ năm 2012 khi vàng miếng SJC trở thành thương hiệu duy nhất.

Theo quy định mới, các doanh nghiệp và ngân hàng thương mại đủ điều kiện sẽ được tham gia sản xuất vàng miếng dưới sự cấp phép và giám sát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Điều này mở ra cơ hội hình thành nhiều thương hiệu vàng miếng, thay vì sự áp đảo tuyệt đối của SJC trong hơn một thập kỷ qua.

Vì sao phải thay đổi?

Trước năm 2012, thị trường vàng trong nước vận hành tự do nhưng hỗn loạn: hàng chục thương hiệu vàng miếng, vàng kém chất lượng và tình trạng đầu cơ lan rộng. Đỉnh điểm giai đoạn 2008 – 2011, giá vàng trong nước cao hơn thế giới 2-5 triệu đồng/lượng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chính sách tiền tệ.

Để siết chặt quản lý, năm 2012, NHNN ban hành Nghị định 24, chọn SJC làm thương hiệu vàng miếng quốc gia duy nhất. Quy định này giúp ổn định vĩ mô và kiểm soát chất lượng vàng, nhưng đồng thời tạo ra hệ quả: giá vàng trong nước thường xuyên cao hơn thế giới 5-10 triệu đồng/lượng do nguồn cung hạn chế. Doanh nghiệp cũng không được nhập khẩu vàng nguyên liệu, buộc phải mua từ thị trường trong nước, dẫn tới tình trạng bị động.

Ông Đinh Nho Bảng – Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam – thừa nhận, việc sửa đổi Nghị định 24 là cần thiết để tăng tính minh bạch, giảm lệ thuộc vào một thương hiệu duy nhất.

Nghị định 232/2025/NĐ-CP: Minh bạch và cạnh tranh

Theo Nghị định mới, doanh nghiệp muốn sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên, còn ngân hàng thương mại tối thiểu 50.000 tỷ đồng. Đồng thời, đơn vị phải có giấy phép kinh doanh vàng miếng và quy trình kiểm soát nội bộ rõ ràng.

Thực tế, nhiều ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV, VietinBank, Techcombank, MB, VPBank và ACB đã đáp ứng điều kiện vốn. Điều này mở ra triển vọng hình thành nhiều thương hiệu vàng miếng mới, tạo sự cạnh tranh và tăng lựa chọn cho người dân.

PGS, TS. Nguyễn Thị Mùi – Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia – cho rằng việc bỏ độc quyền nhập khẩu vàng nguyên liệu là bước đi đúng đắn, giúp:

Khắc phục tình trạng mất cân đối cung – cầu.

Thu hẹp chênh lệch giá trong nước và thế giới.

Tạo cạnh tranh lành mạnh.

Minh bạch hóa hoạt động quản lý.

Khó kỳ vọng tác động tức thì

Dù được đánh giá là bước ngoặt lớn, song các chuyên gia cho rằng tác động trong ngắn hạn sẽ hạn chế. Báo cáo của CTCK Guotai Junan Việt Nam nhận định, tâm lý đầu cơ và thói quen tích trữ vàng của người dân, cùng vị thế lâu đời của thương hiệu SJC, sẽ khiến thị trường chưa thể thay đổi nhanh chóng.

Các nhà đầu tư bán tháo trái phiếu toàn cầu, vàng tăng vọt lập kỷ lục.

Từ năm 2024 đến nay, giá vàng trong nước tăng mạnh theo xu hướng toàn cầu, mức chênh lệch so với giá quốc tế tiếp tục nới rộng. Ngay cả khi có thêm thương hiệu mới, yếu tố nguồn cung và tâm lý thị trường vẫn là những nhân tố chi phối.

Với PNJ – doanh nghiệp vàng lớn nhất cả nước – giới phân tích cho rằng đơn vị này có thể tham gia sản xuất vàng miếng, nhưng trong ngắn hạn vẫn tập trung vào mảng vàng trang sức với biên lợi nhuận cao hơn.

Theo bà Phạm Thúy Dung – Giám đốc PNJ chi nhánh Hà Nội – Nghị định mới sẽ giúp thị trường vàng vận hành đúng cơ chế thị trường, người dân có thêm lựa chọn, doanh nghiệp hoạt động trong môi trường minh bạch hơn, còn Nhà nước vẫn giữ vai trò giám sát.

Như vậy, Nghị định 232/2025/NĐ-CP không chỉ là bước đi kỹ thuật về quản lý, mà còn là tuyên bố cho một thị trường vàng minh bạch, ổn định, cạnh tranh và hội nhập hơn trong trung và dài hạn.