Cần đẩy nhanh triển khai cơ chế sandbox trong khoa học công nghệ Việt Nam

Hình ảnh minh họa (nguồn: VnEnconomy)

Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã đặt ra nhiệm vụ cấp bách: đẩy nhanh việc áp dụng cơ chế sandbox. Cơ chế này cho phép các nhà khoa học, nhà nghiên cứu thí điểm những giải pháp thực tiễn trong phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cơ chế sandbox mang ý nghĩa gì?

Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quản lý phát triển khoa học công nghệ tại nước ta. Ông Nguyễn Hồng Phong, nguyên Phó chủ tịch Hiệp hội Khoa học Việt Nam, nhận định: "Quốc hội đã thông qua đạo luật này với 435/438 đại biểu tán thành sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia."

Luật mới xác định sandbox như trụ cột pháp lý giúp Việt Nam thúc đẩy mô hình kinh tế dựa trên khoa học công nghệ. Cơ chế này tạo điều kiện cho doanh nghiệp, tổ chức thử nghiệm công nghệ và mô hình kinh doanh mới trong môi trường pháp lý đặc thù.

Các đơn vị tham gia sandbox sẽ giảm thiểu rủi ro bị cấm hoặc xử phạt do thiếu khung quy định hiện hành. Chuyên gia ví cơ chế này như "vườn ươm" cho ý tưởng sáng tạo, giúp công nghệ chuyển từ phòng thí nghiệm ra đời sống, tiếp cận thị trường và phục vụ nhu cầu thực tiễn.

Thực tiễn áp dụng tại Việt Nam gặp thách thức

Nghị quyết 57-NQ/TW mang nhiều kỳ vọng về việc gỡ bỏ rào cản thể chế, mở ra môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp và cá nhân phát huy sáng tạo. Mục tiêu đề ra nhằm thúc đẩy kinh tế số, đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn bày tỏ băn khoăn về hiệu quả thực tiễn. Cơ chế sandbox cần được thử nghiệm kỹ lưỡng trước khi triển khai rộng rãi tại các ngành nông nghiệp, kỹ thuật, chăn nuôi, giáo dục.

Để sandbox phát huy hiệu quả toàn diện, bên cạnh sự lãnh đạo của Nhà nước, cần sự vào cuộc của nhiều cơ quan, bộ ngành. Quá trình này đòi hỏi nhận thức đột phá, chấp nhận công nghệ mới, đổi mới sáng tạo trên cơ sở liên kết đa chiều. Đặc biệt quan trọng là việc hoạch định chính sách mới phù hợp thời đại.

Cơ chế sandbox không chỉ đóng vai trò công cụ thử nghiệm mà còn mở ra cánh cửa hy vọng cho sự phát triển khoa học công nghệ Việt Nam trong tương lai.