Trường nghề Việt Nam đẩy mạnh đào tạo AI cho sinh viên

Sáng 6/11/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp với Viện Nghiên cứu Giáo dục Nghề nghiệp tổ chức hội thảo về ứng dụng các công cụ trí tuệ nhân tạo trong phát triển giáo dục nghề nghiệp. Các chuyên gia, nhà quản lý và giảng viên từ nhiều trường cao đẳng, trung cấp nghề tham dự để chia sẻ kinh nghiệm và tìm giải pháp cho bài toán đào tạo nguồn nhân lực trong thời đại công nghệ thông minh.

Báo cáo thị trường tuyển dụng 2024-2025 của TopCV cho thấy 61,2% doanh nghiệp Việt Nam bắt đầu ứng dụng AI vào các hoạt động vận hành. Khi hơn 60% doanh nghiệp ứng dụng AI, hệ thống đào tạo nghề phải chuẩn bị nguồn nhân lực có khả năng làm việc cùng công nghệ thông minh.

Robot và phần mềm thông minh đang thay thế con người trong nhiều khâu sản xuất truyền thống. Doanh nghiệp săn đón những lao động biết cách điều khiển máy móc thông minh, phân tích dữ liệu và ứng dụng AI vào công việc hàng ngày. Trước thực tế này, các trường cao đẳng, trung cấp nghề buộc phải dạy AI nếu muốn sinh viên còn việc làm khi ra trường.

Chính phủ ban hành Chiến lược nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI quốc gia đến năm 2030 từ 2021 (Quyết định số 127/QĐ-TTg ngày 26/01/2021). Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025 và Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp 2021-2030 tạo hành lang pháp lý cho các cơ sở đào tạo. Tuy nhiên, việc triển khai còn chưa đồng bộ, phân tán, chưa thành hệ sinh thái hoàn chỉnh.

TS. Nguyễn Thành Nghị, Nguyên phó Hiệu trưởng, Trường Quản lý KH&CN, Bộ KH&CN chia sẻ tại Hội thảo.

TS. Nguyễn Văn Nghị, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Quản lý khoa học và công nghệ thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, nhận định: "Khoảng trống chính sách và thực tiễn nằm ở chuẩn dữ liệu tích hợp AI, thiếu hạ tầng mô phỏng hiện đại. Chỉ khoảng 30% cơ sở giáo dục nghề nghiệp có phòng Lab đạt chuẩn số. Năng lực số của đội ngũ giáo viên về AI còn hạn chế, chưa đáp ứng kịp nhu cầu phát triển mới".

ThS. Bùi Thanh Vân, Trưởng khoa Kinh doanh, Trường Cao đẳng Việt Mỹ Hà Nội cho biết, trường triển khai chiến lược chuyển đổi AI từ giữa năm 2024. Năm 2024, Trường tập trung xây dựng nền tảng và tăng cường nhận thức chung, trường chuyển sang đào tạo toàn diện cho cả giảng viên và sinh viên năm 2025.

Cũng theo bà Vân, nhà trường chọn mô hình bồi dưỡng năng lực phân tầng ba cấp độ. Cấp độ một xây dựng đội ngũ giảng viên cốt lõi có năng lực công nghệ và sư phạm cao, cấp độ hai đảm bảo 100% giảng viên và cán bộ đạt năng lực AI cơ bản, cấp độ ba thúc đẩy văn hóa học tập liên tục và chia sẻ tri thức AI.

Mô hình triển khai chiến lược Chuyển đổi AI theo 3 cấp độ tại Cao đẳng Việt Mỹ Hà Nội

ThS. Bùi Thanh Vân nhấn mạnh: "Chúng tôi đào tạo giảng viên sử dụng hệ sinh thái AI của Google gồm Gemini, Google AI Studio và NotebookLM. Các công cụ thiết kế slide và quiz tự động như Notion, Canva AI và Gamma APP giúp tối ưu hóa việc xây dựng học liệu. Make.com tự động hóa quy trình giúp giảng viên giải quyết các nhiệm vụ hàng ngày".

Một cuộc khảo sát trực tuyến với 60 cán bộ, giảng viên trường Cao đẳng Việt Mỹ Hà Nội sau khi triển khai đào tạo cho kết quả khả quan. Toàn bộ giảng viên có thể sử dụng AI từ mức cơ bản. 8,3% tự tin có thể hướng dẫn và đào tạo người khác sử dụng AI. Hơn 85% giảng viên nhận thấy việc sử dụng AI trong công việc cải thiện hiệu suất, 41,2% giảng viên cho rằng ứng dụng AI tăng hiệu suất lên từ 20% đến 40%.

Sinh viên Cao đẳng Việt Mỹ Hà Nội nhận đào tạo về ứng dụng AI trong suốt 7 học kỳ, chương trình chia thành hai giai đoạn: đào tạo cơ bản và đào tạo nghiệp vụ chuyên ngành.

Giai đoạn đầu giúp sinh viên hiểu rõ về AI, các nền tảng tạo ra AI và cách sử dụng AI hiệu quả, có đạo đức. Giai đoạn thứ hai bao gồm các công cụ AI cụ thể theo chuyên ngành. Sinh viên ngành chăm sóc sắc đẹp sử dụng ứng dụng AI mô phỏng thiết kế mẫu móng tay. AI hỗ trợ mô phỏng thiết kế dựa trên mô tả của sinh viên và kết hợp với mẫu tay thực của khách hàng.

Khảo sát cho thấy 47,2% giảng viên đã tích hợp AI vào giảng dạy và hướng dẫn sinh viên. Hơn 90% mong muốn nhà trường tổ chức đào tạo thêm về AI. 69,4% đã chủ động tham gia các khóa học hoặc workshop về AI.

ThS. Lê Việt Cường, Phó phòng Tổ chức hành chính, Phụ trách công tác chuyển đổi số, Trường Cao đẳng Điện tử, Điện lạnh Hà Nội cho biết, trường triển khai hệ thống mô phỏng hàn điện VR tích hợp AI Computer Vision. Học viên thực hành hàn trong môi trường ảo, AI phân tích các thông số chuyển động tay, góc độ điện cực, tốc độ di chuyển và độ ổn định của hồ quang. Hệ thống chấm điểm tự động và cung cấp phản hồi định lượng tức thì, giúp học viên lặp lại thao tác rèn luyện kỹ năng chính xác, giảm 70% chi phí vật liệu thực hành ban đầu và đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Theo ThS. Đặng Vương Anh, Công ty TNHH Đầu tư và quản lý tài sản Wmacapital cho hay, nhiều quốc gia đã triển khai mô hình giáo dục nghề nghiệp thông minh như mô hình tại Đức áp dụng VET 4.0 với phòng Lab thông minh trong các cơ sở đào tạo. Mô hình doanh nghiệp - trường - nhà nước là cốt lõi, doanh nghiệp đóng vai trò chủ đạo trong thiết kế và triển khai chương trình đào tạo tích hợp AI. Singapore triển khai SkillsFuture 2030 hỗ trợ tài chính mạnh mẽ cho người lao động học kỹ năng AI. Chương trình ưu tiên học tập suốt đời và triển khai phòng lab mô phỏng nghề quốc gia với công nghệ tiên tiến.

ThS. Đặng Vương Anh cũng cho biết, Hàn Quốc phổ cập K-Digital Training với các khóa học ngắn hạn về AI và dữ liệu lớn. Chính phủ hợp tác sâu với doanh nghiệp công nghệ lớn để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

TS. Nguyễn Văn Nghị đề xuất bảy nhóm giải pháp trọng tâm giai đoạn 2025-2035. Hoàn thiện thể chế và chuẩn quản trị AI trong giáo dục nghề nghiệp, đầu tư các phòng lab mô phỏng và học liệu số ứng dụng AI. Nâng cao năng lực giảng viên về phát triển và ứng dụng AI.

Phát triển cơ sở dữ liệu số, khung tiêu chuẩn kỹ năng số, kỹ năng nghề tích hợp AI. Thúc đẩy hợp tác công-tư trong đào tạo nghề. Chú trọng và ưu tiên đào tạo kỹ năng số, kỹ năng AI cho người lao động. Thí điểm và nhân rộng mô hình giáo dục nghề nghiệp thông minh.

Việt Nam dự kiến giảm nhu cầu lao động giản đơn, tăng 20-30% lao động kỹ năng cao trong giai đoạn 2025-2035. Hệ thống giáo dục nghề nghiệp phải đổi mới mạnh mẽ, chuyển đổi số, hiện đại hóa mô hình, nội dung, phương thức đào tạo và áp dụng hiệu quả AI để nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng suất đào tạo.

Cao đẳng Việt Mỹ Hà Nội dự kiến thành lập AI Teaching Lab, đây là trung tâm nghiên cứu và phát triển nội bộ, quy tụ các giảng viên cốt lõi để liên tục thử nghiệm công cụ, phát triển phương pháp sư phạm mới và xây dựng kho học liệu nội bộ. Nhà trường sẽ ban hành chuẩn kỹ năng AI đầu ra cho giảng viên, định nghĩa rõ các cấp độ thành thạo AI.

Dạy hay không dạy AI ảnh hưởng trực tiếp đến số sinh viên đăng ký vào trường và cơ hội việc làm của các em sau khi tốt nghiệp. Các trường nghề cần triển khai ngay trong năm 2025, vì doanh nghiệp đã bắt đầu loại bỏ những ứng viên không biết dùng công nghệ thông minh.

Đạo đức AI là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh AI phát triển nhanh chóng Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo đang phát triển với tốc độ chưa từng có và tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực ...

Trí tuệ nhân tạo mở ra kỷ nguyên mới cho giáo dục Việt Nam Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tạo nên một bước ngoặt sâu sắc trong nền giáo dục Việt Nam. Từ giảng ...

FPT ra mắt AI Notebook Để khai thác hạ tầng siêu máy tính của FPT AI Factory và kiến trúc mã nguồn mở JupyterLab, AI Notebook mang đến không gian ...