Bộ KH&CN ứng dụng AI: Rút ngắn thời gian xây dựng nghị định từ 1 năm xuống 1 tuần
Quý II/2025, Bộ KH&CN triển khai đồng bộ nhiều giải pháp với tư duy mới, cụ thể hóa Nghị quyết 57 qua 5 dự thảo luật và ứng dụng AI.
Ba tháng qua đánh dấu bước ngoặt trong việc cụ thể hóa Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ. Bộ Khoa học và Công nghệ đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp với tư duy mới - Hành động mới - Kết quả nổi bật, tạo ra những thay đổi căn bản trong cách thức hoạt động của ngành.
Tại Hội nghị Giao ban quản lý nhà nước Quý II/2025, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định đây là giai đoạn then chốt để biến Nghị quyết 57 từ văn bản chỉ đạo thành hành động cụ thể, tạo động lực mới cho phát triển kinh tế số và đổi mới sáng tạo.
 |
| Quang cảnh Hội nghị |
Hành lang pháp lý được "đẩy nhanh" bằng công nghệ
Điểm nhấn quan trọng nhất trong quý II là rút ngắn thời gian ban hành các văn bản pháp luật. Báo cáo tại Hội nghị cho biết, trong quý II/2025 Bộ đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 01/4/2025 sửa đổi, bổ sung, cập nhật chương trình hành động của Chính phủ thực hiện NQ số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia.
Nghị định số 88/2025/NĐ-CP quy định chi tiết cơ chế chính sách đặc biệt được Chính phủ thông qua ngày 13/4/2025, sau đó là Quyết định số 970/QĐ-TTg ngày 19/5/2025 về trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan nhà nước trong phát triển khoa học công nghệ.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tiết lộ bí quyết rút ngắn thời gian này: "Trước đây, xây dựng một Nghị định phải mất ít nhất 6 tháng và có khi tới 1 năm nhưng nay với sự hỗ trợ của AI việc này có khi được thực hiện chỉ trong 1 tuần."
Tháng 5 vừa qua, Bộ đã trình Quốc hội 5 dự thảo Luật quan trọng gồm Luật KH,CN&ĐMST, Luật sửa đổi Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, Luật sửa đổi Chất lượng sản phẩm hàng hóa, Luật Năng lượng nguyên tử sửa đổi và Luật Công nghiệp công nghệ số. Các dự thảo này sẽ được Quốc hội xem xét thông qua trong tháng 6/2025.
Chuyển đổi số: Từ con số đến hiệu quả thực tế
Kết quả chuyển đổi số trong quý II cho thấy sự chuyển biến tích cực. Tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo năm 2024 đạt 38,8%, tăng 9,8% so với năm 2023. Con số này phản ánh sự lan tỏa của tinh thần đổi mới trong cộng đồng doanh nghiệp.
Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam đứng thứ 55 thế giới, tiếp tục duy trì vị trí thứ 5 trong ASEAN. Cả nước hiện có 22 sàn giao dịch công nghệ, tạo cầu nối hiệu quả giữa nghiên cứu và thực tiễn sản xuất.
Hà Nội và TP HCM lần lượt có mặt ở vị trí 148 và 110 trong danh sách Top 1.000 thành phố khởi nghiệp hàng đầu thế giới. Đà Nẵng được công nhận là 1 trong 12 thành phố có hệ sinh thái khởi nghiệp nổi bật toàn cầu năm 2025.
Về dịch vụ công trực tuyến, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình tháng 5/2025 ở khối Bộ đạt 52,74%, trong khi khối tỉnh đạt 14,68%. Sự chênh lệch này cho thấy tiềm năng cải thiện còn rất lớn ở cấp địa phương.
Các địa phương tiên phong trong số hóa
Thanh Hóa nổi bật với tỷ lệ số hóa hồ sơ và cấp kết quả điện tử đứng đầu toàn quốc. Tỉnh này đã số hóa 1.897 thủ tục hành chính và đạt 100% tái sử dụng dữ liệu đã số hóa, tạo mô hình điển hình cho các địa phương khác học tập.
Thái Nguyên xây dựng nền tảng quản trị tổng thể tỉnh G-ThaiNguyen, tích hợp chia sẻ thông tin dữ liệu các chỉ số phục vụ chỉ đạo điều hành. Cao Bằng phát triển nền tảng Công dân số, tạo cơ sở cho việc quản lý và phục vụ người dân hiệu quả hơn.
Kinh tế số tăng trưởng mạnh mẽ
Những con số về kinh tế số trong tháng 5/2025 ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Doanh thu lĩnh vực CNTT ước đạt 368.201 tỷ đồng, tăng trưởng 18% so với cùng kỳ năm 2024. Giá trị xuất khẩu sản phẩm công nghiệp CNTT đạt 380.640 tỷ đồng, tăng vượt bậc 40% so với cùng kỳ năm trước.
Quý I/2025, tỷ trọng kinh tế số trên GDP đạt 18,72%, với tỷ lệ tăng trưởng khoảng 10% so với cùng kỳ 2024. Con số này khẳng định vai trò ngày càng quan trọng của kinh tế số trong cơ cấu nền kinh tế.
Lĩnh vực bưu chính cũng ghi nhận kết quả tích cực với doanh thu quý II đạt 19.950 tỷ đồng, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm trước. Sản lượng bưu gửi đạt 950 triệu đồng, tăng 9,1% so với cùng kỳ 2024.
Về sở hữu trí tuệ, đã tiếp nhận 25.099 đơn đăng ký, tăng 17,7% so với cùng kỳ 2024. Đặc biệt, số văn bằng bảo hộ được cấp tăng 82,6%, cho thấy hoạt động sáng tạo và bảo vệ tri thức ngày càng được quan tâm.
 |
| Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng kết luận Hội nghị |
Quản trị nhờ AI
Điểm đột phá trong chỉ đạo của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng là việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo để thay đổi căn bản cách thức hoạt động của cơ quan nhà nước. Bộ KH&CN đã ban hành hướng dẫn sử dụng AI trong cơ quan nhà nước, mở ra kỷ nguyên mới trong quản lý công.
"Cải cách bộ máy tổ chức thì phải đi cùng với việc đổi mới quản trị và sử dụng công nghệ. Quản trị kiểu mới là có những việc được chuyển lên cấp trên làm tập trung, có những việc đưa về cấp dưới và có những việc phải xã hội hoá", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Chủ trương "hậu kiểm" thay vì "tiền kiểm" được đẩy mạnh. Các Sở KH&CN phải đưa mọi hoạt động lên môi trường số để thực hiện giám sát, quản lý hiệu quả hơn và giảm thiểu thủ tục hành chính.
Hướng đến chính quyền hai cấp
Việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp đặt ra yêu cầu mới cho các Sở KH&CN. Khi số xã tăng lên, các Sở cần tập trung cung cấp công cụ số và CNTT, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để giảm khối lượng việc của cán bộ cấp xã.
Bộ trưởng chỉ đạo: "Thay vì đào tạo huấn luyện, thúc ép đổi mới thì dùng công nghệ, công cụ, ứng dụng mới như AI để đổi mới, để làm cho công việc của cán bộ dễ đi, để cán bộ đỡ vất vả."
Đối với cán bộ cấp phòng, lãnh đạo Sở KH&CN được khuyến khích mạnh dạn bổ nhiệm, giao nhiệm vụ và mục tiêu, đánh giá dựa trên kết quả cuối cùng. Đối với chuyên viên, việc sử dụng công cụ số để hỗ trợ giảm tải công việc được ưu tiên, giúp họ có thể đảm nhận nhiều việc hơn.
Tầm nhìn mới về đánh giá hiệu quả
Một thay đổi quan trọng trong tư duy quản lý là chuyển từ đánh giá kết quả trung gian sang kết quả cuối cùng. Bộ trưởng đề nghị các Sở KH&CN và đơn vị trong ngành phải chú ý đến kết quả cuối cùng của các công việc là tạo ra doanh thu, số liệu tăng trưởng cụ thể.
"Các Sở KH&CN, đơn vị trong ngành phải chú ý đến kết quả cuối cùng của các công việc là tạo ra doanh thu, số liệu tăng trưởng. Đây cũng là kết quả để đánh giá cán bộ, thay vì kết quả trung gian", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Việc sắp xếp bộ máy tại địa phương đặt ra thách thức về nhân sự. Bộ trưởng đề nghị lãnh đạo các Sở cần có chính sách tốt cho cán bộ, đồng thời chủ động trong công việc và tăng cường hỏi ý kiến các đơn vị chuyên môn khi gặp khó khăn.
Với những kết quả đạt được trong quý II/2025, việc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp với tư duy mới - Hành động mới - Kết quả nổi bật đã tạo ra những bước tiến quan trọng trong cụ thể hóa Nghị quyết 57. Sự kết hợp giữa đổi mới thể chế, ứng dụng công nghệ và thay đổi tư duy quản lý đang mở ra triển vọng mới cho sự phát triển của khoa học công nghệ Việt Nam.
Nguyên Anh