Thị thực K của Trung Quốc làm dấy lên lo ngại cạnh tranh việc làm trong lĩnh vực công nghệ
Việc Bắc Kinh chính thức triển khai chương trình thị thực K từ tháng 8 đang trở thành tâm điểm tranh cãi tại Trung Quốc.
 |
| Dan Wang, giám đốc Eurasia Group tại Trung Quốc, cho biết: “Việc thu hút thêm nhiều kỹ sư Mỹ là điều then chốt, đây là cơ hội để Bắc Kinh thể hiện tính ưu việt của hệ thống tại Trung Quốc”. |
Thị thực K có hiệu lực từ ngày 1/10, cho phép nhân tài công nghệ đến Trung Quốc làm việc mà không gặp nhiều rào cản pháp lý.
Được công bố tháng 8 và có hiệu lực từ tháng 10, thị thực K nhắm đến những sinh viên trẻ tốt nghiệp ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán học (STEM) nước ngoài. Những người này được phép nhập cảnh, cư trú và làm việc mà không cần có xác nhận lời mời làm việc từ công ty chủ quản. Nghĩa là họ có thể chủ động đến Trung Quốc để xin việc nếu đáp ứng một số yêu cầu nhất định.
Mục tiêu ban đầu của chương trình là thu hút chuyên gia và sinh viên quốc tế trong lĩnh vực STEM, song nó lại làm dấy lên nỗi lo về làn sóng nhập cư và nguy cơ cạnh tranh việc làm trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên Trung Quốc tăng cao kỷ lục.
Trên mạng xã hội Weibo, từ khóa “K-visa” liên tục lọt top tìm kiếm, kèm theo những ý kiến trái chiều. Một bộ phận cư dân mạng cho rằng chính sách mới đang ưu ái sinh viên nước ngoài, tạo bất công với lao động trong nước. Một số khác cảnh báo nguy cơ gian lận hồ sơ, hình thành “ngành công nghiệp môi giới” thị thực, thậm chí làm gia tăng nhập cư từ các quốc gia đang phát triển.
Đáp lại, truyền thông nhà nước, trong đó có Nhân dân Nhật báo, khẳng định lo ngại này là “phiến diện”, nhấn mạnh Trung Quốc vẫn thiếu hụt nhân tài trình độ cao để phục vụ tham vọng công nghệ. Hồ Tích Tiến, cựu tổng biên tập Hoàn Cầu Thời Báo, cũng chỉ ra rằng tỷ lệ người nước ngoài ở Trung Quốc chưa tới 0,2% dân số, quá nhỏ để gây áp lực đáng kể.
Chương trình thị thực K được xem là bước đi đối nghịch với chính sách hạn chế nhập cư của Mỹ, nơi chính quyền Tổng thống Donald Trump đã áp dụng mức phí 100.000 USD cho đơn xin H-1B. Bắc Kinh hy vọng việc nới lỏng thủ tục sẽ giúp thu hút nhân tài trong các lĩnh vực chiến lược như chất bán dẫn, AI, năng lượng sạch và công nghệ sinh học, những nơi Trung Quốc vẫn đi sau Washington.
Dù vậy, giới phân tích cho rằng chính phủ Trung Quốc sẽ áp dụng các tiêu chí khắt khe và giới hạn số lượng để đảm bảo chương trình mang tính “tuyển chọn chiến lược” thay vì mở cửa ồ ạt. “Đừng hiểu lầm, đây là một động thái được tính toán kỹ lưỡng, không phải là một lời mời nhập cư đại trà”, Alfredo Montufar Helu, Giám đốc GreenPoint tại Bắc Kinh, nhấn mạnh.
Trong bối cảnh Trung Quốc đối mặt với áp lực thị trường việc làm với hơn 12 triệu cử nhân mới ra trường năm nay và tỷ lệ thất nghiệp thanh niên chạm mức gần 19%, như vậy, chính sách thị thực K vừa là cơ hội, vừa là thách thức trong việc cân bằng giữa tham vọng công nghệ và ổn định xã hội.
Thế Kiên