Việt Nam tăng 3 bậc trên bảng xếp hạng đổi mới sáng tạo toàn cầu
Trên bảng xếp hạng ĐMST toàn cầu (GII), Việt Nam tiếp tục duy trì vị thế và có bước tiến mới, tăng 3 bậc so với năm 2023, từ 53 lên 50.
 |
| Lễ hưởng ứng Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia 2025 - Ảnh: VGP |
Sáng ngày 01/10, tại Hà Nội, ngày hội ĐMST quốc gia 2025 đã diễn ra với quy mô lớn chưa từng có khi lần đầu tiên hai bộ ngành then chốt cùng đồng hành tổ chức. Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Bộ Tài chính mở ra không gian giao thương, đối thoại giữa doanh nghiệp, nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng phát biểu khai mạc tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia, nhấn mạnh sự kiện này khẳng định quyết tâm xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
Theo Phó Thủ tướng, Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo nhận được sự đồng thuận rộng rãi từ cán bộ, nhà khoa học đến cộng đồng doanh nghiệp. Tổng Bí thư Tô Lâm từng gọi đây là "khoán 10" trong lĩnh vực khoa học công nghệ, thể hiện khát vọng phát triển mãnh liệt của dân tộc. Trong chín tháng qua, Nghị quyết 57 đã chuyển hóa thành cơ chế, chính sách cụ thể từ Chính phủ và Ban Chỉ đạo Trung ương, tạo chuyển động mạnh mẽ trong thực tiễn.
 |
| Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng phát biểu khai mạc. Ảnh: Dantri |
Năm 2025 mang ý nghĩa đặc biệt khi là năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2021-2025 và các mục tiêu Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. GDP dự kiến tăng tối thiểu 8%, đạt khoảng 5.000 USD bình quân đầu người, lạm phát được kiểm soát quanh mức 4%. Chính phủ phấn đấu tăng trưởng cả năm đạt từ 8,3% đến 8,5%, cho thấy nền kinh tế phục hồi vững chắc sau giai đoạn nhiều thử thách.
Vị thế mới trên bản đồ đổi mới toàn cầu
Việt Nam ghi tên mình ở vị trí 50 trên bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2025, tăng ba bậc so với vị trí 53 của năm 2023. Con số này phản ánh nỗ lực cải cách thể chế, đầu tư nguồn lực và xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp trong những năm gần đây. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam vượt Thái Lan để giành vị trí thứ ba, chỉ sau Singapore và Malaysia.
Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới công nhận Việt Nam là một trong chín quốc gia thu nhập trung bình cải thiện nhanh nhất từ 2013 đến nay theo báo cáo GII 2025. Đặc biệt, Việt Nam cùng Ấn Độ giữ kỷ lục 15 năm liên tiếp có thành tích vượt trội so với mức độ phát triển kinh tế. Lần đầu tiên, Việt Nam dẫn đầu thế giới ở chỉ số Xuất khẩu hàng hóa sáng tạo, minh chứng cho khả năng ứng dụng công nghệ vào sản xuất và thương mại.
| Việt Nam tăng 2 bậc, xếp thứ 46 trong chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu |
Những thành tựu này xuất phát từ việc triển khai quyết liệt các nhiệm vụ được định hướng tại Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị. Chính phủ tập trung tháo gỡ rào cản, khơi thông nguồn lực để phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ba trụ cột chính được ưu tiên triển khai gồm hoàn thiện thể chế, tập trung nguồn lực ngân sách và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Ba trụ cột kiến tạo hệ sinh thái
Về hoàn thiện thể chế, Quốc hội đã thông qua nhiều luật quan trọng nhằm tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo. Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được sửa đổi cùng với các luật về Đấu thầu, Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Hải quan, Thuế giá trị gia tăng, Thuế xuất nhập khẩu. Các văn bản pháp luật này đơn giản hóa thủ tục đầu tư kinh doanh, tạo cơ chế thông thoáng và cho phép áp dụng mức ưu đãi cao nhất cho tổ chức, cá nhân đầu tư vào khoa học công nghệ.
Nhà nước phát huy vai trò dẫn dắt thông qua cơ chế đặt hàng cho các ngành, lĩnh vực công nghệ chiến lược. Ưu đãi đầu tư, ưu đãi thuế xuất nhập khẩu được mở rộng, thủ tục đấu thầu được đơn giản hóa, giúp đẩy nhanh tiến độ mua sắm tài sản công phục vụ nghiên cứu phát triển.
 |
| Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu tham quan Triển lãm Đổi mới sáng tạo. Ảnh: Dantri |
Về nguồn lực ngân sách, năm 2025 chứng kiến mức đầu tư kỷ lục cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số với tổng chi hơn 51 nghìn tỷ đồng, đạt 2% tổng chi ngân sách nhà nước. Con số này tăng 22,54% so với năm 2024, phản ánh cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ. Ngoài ra, ngân sách nhà nước dành 25.000 tỷ đồng từ nguồn tăng thu năm 2024 để bổ sung, đảm bảo năm 2025 cân đối tối thiểu 3% tổng chi cho lĩnh vực này, phù hợp với chủ trương tại Nghị quyết 57.
Về nguồn nhân lực, nhiều cơ chế đột phá đã được ban hành để thu hút nhân tài khoa học công nghệ, từ chính sách đãi ngộ cho tổng công trình sư, kiến trúc sư trưởng đến cơ chế linh hoạt cho các chuyên gia. Mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam mở rộng tại 22 quốc gia và vùng lãnh thổ với khoảng 2.500 thành viên là chuyên gia, nhà khoa học, trí thức và doanh nhân người Việt Nam ở nước ngoài có trình độ cao. Nguồn lực này được kết nối, huy động để tham gia thực hiện Nghị quyết 57.
 |
| Xây dựng Việt Nam thịnh vượng từ nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo |
Ngày hội ĐMST quốc gia 2025 diễn ra với nhiều hoạt động quan trọng. Diễn đàn Chính sách đổi mới sáng tạo mang chủ đề "Kiến tạo chính sách, đẩy mạnh thực thi nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế hai con số" công bố những chính sách vượt trội, mở không gian đối thoại giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà đầu tư. Triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025 quy tụ hàng trăm doanh nghiệp, viện nghiên cứu, startup từ Mỹ, Đức, Pháp, Nhật Bản, dự kiến đón hơn 40.000 lượt khách tham quan.
Triển lãm trưng bày sản phẩm, công nghệ mới thuộc 11 ngành lĩnh vực trọng điểm theo Quyết định 1131 của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 12/6/2025. Diễn đàn "Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát trển các ngành công nghệ chiến lược" tập trung vào trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, lượng tử, an ninh mạng, hàng không vũ trụ. Các hoạt động chuyên đề bao gồm hội thảo về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và giáo dục STEM, khởi động Giải đấu VEX Robotics quốc gia 2026, vinh danh học sinh sinh viên đạt giải STEM quốc tế.
Chương trình bình chọn sản phẩm đổi mới sáng tạo "Better Choice Awards" tạo cơ hội cho doanh nghiệp startup quảng bá giải pháp công nghệ đến công chúng. Giới trẻ có thể trải nghiệm lái thử xe điện, tham gia các hoạt động STEM, khám phá công nghệ mới.
Triển vọng từ nền tảng đã xây
Với chủ đề "Đổi mới sáng tạo toàn dân - Động lực phát triển quốc gia", Ngày hội ĐMST quốc gia 2025 khẳng định đổi mới sáng tạo là sự nghiệp chung của cả nước, không phân biệt tuổi tác, giới tính, vùng miền hay tôn giáo. Từ đô thị lớn đến miền núi, hải đảo, đổi mới sáng tạo phải trở thành động lực giúp Việt Nam phát triển nhanh, bền vững.
Những con số ấn tượng về vị trí trên bảng xếp hạng toàn cầu, mức đầu tư kỷ lục cho khoa học công nghệ và sự tham gia của hàng chục nghìn người tại sự kiện cho thấy Việt Nam đang xây dựng nền móng vững chắc cho giai đoạn phát triển mới. Khi hệ sinh thái đổi mới sáng tạo được hoàn thiện từ thể chế, nguồn lực đến nhân lực, Việt Nam có cơ hội thu hẹp khoảng cách với các nước phát triển trong khu vực và thế giới.
Thách thức lớn nhất trong thời gian tới là duy trì đà tăng trưởng này thông qua việc thực thi hiệu quả các chính sách đã ban hành. Việt Nam cần tập trung vào một số lĩnh vực công nghệ then chốt như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, công nghệ lượng tử để tạo lợi thế cạnh tranh. Kết nối giữa viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp cần được tăng cường để chuyển hóa nghiên cứu thành sản phẩm thương mại. Mạng lưới chuyên gia người Việt ở nước ngoài cần được khai thác tốt hơn, tạo cầu nối chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm quản trị.
Mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số mà các diễn đàn chính sách hướng đến đòi hỏi Việt Nam phải có những đột phá mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới. Với nền tảng đã xây dựng từ Nghị quyết 57 và cam kết từ cấp cao nhất của Chính phủ, Việt Nam hoàn toàn có thể biến khát vọng thành hiện thực trong những năm tiếp theo.
Phạm Anh