Người kiểm soát kim loại đất hiếm sẽ kiểm soát tương lai công nghệ
Trong bộ phim khoa học viễn tưởng Dune (1984), Nam tước Vladimir Harkonnen từng nói: “Kẻ nào kiểm soát được gia vị, kẻ đó sẽ kiểm soát được vũ trụ.” Câu nói ấy, dù được đặt trong một thế giới tưởng tượng, lại phản chiếu hoàn hảo thực tại ngày nay - nơi mà “gia vị” mới của nền kinh tế toàn cầu chính là kim loại đất hiếm.
![]() |
Quặng đã nghiền tại mỏ đất hiếm MP Materials ở Mountain Pass, California, Hoa Kỳ. Ảnh: Reuters. |
Những nguyên tố tưởng chừng vô danh này là thành phần thiết yếu trong mọi thiết bị điện tử hiện đại: từ điện thoại, ô tô điện, tuabin gió, cho đến tên lửa dẫn đường và vệ tinh quân sự. Không có chúng, thế giới sẽ đứng trước nguy cơ “tê liệt” về công nghệ.
Trung Quốc siết chặt nguồn cung đất hiếm
Trong một động thái gây chấn động thị trường, Trung Quốc - quốc gia kiểm soát khoảng 70% nguồn cung đất hiếm toàn cầu vừa công bố các quy định mới siết chặt xuất khẩu.
Theo đó, mọi sản phẩm chứa thành phần đất hiếm có nguồn gốc từ Trung Quốc đều phải xin giấy phép xuất khẩu từ Bắc Kinh. Các doanh nghiệp có liên hệ với quân đội nước ngoài hoặc nằm trong danh sách giám sát an ninh sẽ bị từ chối cấp phép.
Động thái này không chỉ là một biện pháp quản lý thông thường, mà còn được xem là “đòn răn đe chiến lược” giữa bối cảnh cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể diễn ra sớm tại Hàn Quốc.
Giới phân tích nhận định Bắc Kinh đang muốn gửi thông điệp: “Trong cuộc đua giành quyền thống trị công nghệ, Trung Quốc nắm trong tay con át chủ bài.”
![]() Bạn có biết chiếc smartphone đang cầm trên tay chứa đựng 8 loại vật liệu đất hiếm khác nhau? Hay rằng tua-bin gió sạch cần ... |
Thị trường phản ứng mạnh
Ngay sau thông tin này, cổ phiếu của các công ty khai thác đất hiếm tại Mỹ đồng loạt tăng vọt. Các doanh nghiệp như MP Materials - công ty điều hành mỏ đất hiếm duy nhất của Mỹ ở Mountain Pass, California đã ghi nhận mức tăng giá hai con số trong phiên giao dịch thứ Năm 9/10.
Nhà đầu tư kỳ vọng Washington sẽ có phản ứng nhanh chóng, tăng tốc đầu tư vào chuỗi cung ứng đất hiếm nội địa, giảm sự phụ thuộc vào Bắc Kinh.
Đây không phải lần đầu tiên Trung Quốc sử dụng tài nguyên chiến lược này như một “con bài mặc cả” trong đàm phán thương mại. Hồi năm 2010, nước này từng tạm ngừng xuất khẩu đất hiếm sang Nhật Bản, khiến thị trường toàn cầu chao đảo.
Giờ đây, khi trí tuệ nhân tạo, xe điện và quốc phòng công nghệ cao trở thành trụ cột phát triển của thế giới, ai kiểm soát được kim loại đất hiếm sẽ kiểm soát tương lai công nghệ.
Từ “gia vị” Dune đến “vũ khí” công nghệ Nếu trong Dune, gia vị là thứ duy trì sự sống và quyền lực giữa các hành tinh, thì trong thế giới hiện đại, đất hiếm chính là nhiên liệu cho cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Nhưng khác với thế giới viễn tưởng, cuộc chiến “gia vị công nghệ” này không diễn ra trong vũ trụ xa xôi và nó đang nóng lên ngay trên Trái Đất, và tâm điểm vẫn là Trung Quốc. |
Bảo Trân