Cái ác vô hình: Khi văn học công an đối diện thế giới mã hóa

Gác bút 15 năm, nhà văn Dương Bình Nguyên vừa có sự trở lại đầy bất ngờ với giải A cuộc thi viết tiểu thuyết, truyện và ký về đề tài ‘Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống’ lần thứ 5 cho tiểu thuyết ‘Gió vẫn thổi giữa rừng nhiệt đới’. Ảnh: NVCC

Chiều 11/11, Ban tổ chức cuộc thi sáng tác văn học "Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống" lần thứ V công bố kết quả. Trong 140 bản thảo từ 132 tác giả, Dương Bình Nguyên nhận giải A thể loại tiểu thuyết với tác phẩm Gió vẫn thổi giữa rừng nhiệt đới, một tác phẩm được xem như cánh gió mới thổi qua vùng văn học công an đương đại. Anh hiện là Trưởng Ban Chuyên đề Truyền hình Công an nhân dân.

Sinh năm 1979 tại Thái Nguyên, Dương Bình Nguyên từng quen thuộc với độc giả qua các tập truyện ngắn "Làng nhan sắc", "Hoa ẩn hương", "Về lại thiên đường" trên Hoa Học Trò, Tuổi Trẻ, Thanh Niên. Những trang viết ấy mang hơi thở trong trẻo, giàu hoài niệm. Sau khi tốt nghiệp Học viện An ninh nhân dân, anh công tác tại Bộ Công an với quân hàm Thượng tá. Anh dành thời gian này tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp trước khi trở lại sáng tác văn học.

Nhà văn Dương Bình Nguyên (thứ 2 từ trái sang) nhận giải thưởng.

Sau 15 năm gác bút, năm 2025, anh xuất hiện với giọng văn hoàn toàn khác. Sắc lạnh. Tỉnh táo. Vẫn nhân hậu nhưng đã thấm đượm triết lý. Gió vẫn thổi giữa rừng nhiệt đới phản chiếu xung đột đạo đức trong kỷ nguyên số - nơi ranh giới giữa thật và ảo ngày càng mờ nhạt.

Giọng kể trong tác phẩm pha trộn điều tra với trữ tình. Câu chuyện dẫn dắt người đọc qua những không gian vừa thơ vừa lạnh, vừa nhân bản vừa rợn ngợp. Nhân vật chính đối diện với tội phạm dữ liệu - loại tội ác vô hình, chỉ hiện hữu qua màn hình và dòng thông tin được mã hóa. Con người bị cuốn vào vòng xoáy dữ liệu, mất phương hướng giữa xã hội có thể theo dõi và biến đổi mọi thứ.

Các giám khảo nhận xét tác phẩm mang thi pháp mới. Kế thừa tinh thần hiện thực - triết lý của văn học truyền thống. Thử nghiệm phong cách hiện đại, phá vỡ cấu trúc quen thuộc. Lối viết tả thực nhưng nên thơ, miên man nhưng không dài dòng, thể hiện chiều sâu nhân sinh và sự nhạy cảm với hiện thực.

Bìa tiểu thuyết ''Gió vẫn thổi giữa rừng nhiệt đới''. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Tiểu thuyết đặt ra những câu hỏi lớn về nhân tính khi công nghệ phát triển. Đạo đức có còn vững chãi khi mọi hành vi đều để lại dấu vết số? Con người tìm kiếm bản ngã như thế nào giữa thời đại mà cá nhân trở thành tập hợp dữ liệu? Nỗi cô đơn trong thế giới siêu kết nối có khác gì nỗi cô đơn truyền thống?

Dương Bình Nguyên mở ra hướng đi mới cho văn học công an Việt Nam. Thế hệ nhà văn ngành này đang mở rộng biên độ sáng tạo, vượt khỏi khuôn khổ chiến công. Họ đi sâu vào thế giới tâm lý, đạo đức, triết lý sống trong xã hội hiện đại. Văn học ngành công an giờ đây chạm đến những vấn đề nhân văn phức tạp nhất của thời đại.

Cùng nhận giải A năm nay có "Đối mặt" của Tiến sĩ Phạm Quang Long, "Chiều qua thị trấn" của Nguyễn Thu Hằng. Thể loại truyện ký trao giải cho "Cỏ xanh đời thép" của Tống Phước Bảo.