Hà Nội bàn giải pháp biến di sản văn hóa thành tài sản trong phát triển công nghiệp văn hóa

Tọa đàm nhằm tìm ra giải pháp thiết thực để biến nguồn lực di sản văn hoá thành tài sản, góp phần tăng trưởng kinh tế của Thủ đô.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hà Nội Bạch Liên Hương cho biết: “ Chúng ta đang sống trong thời đại mà văn hóa không chỉ là cội nguồn tinh thần, mà còn là năng lực cạnh tranh quốc gia. Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc vừa là nền tảng tinh thần, vừa là mục tiêu, động lực của sự phát triển bền vững đất nước.

Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hà Nội Bạch Liên Hương phát biểu tại tọa đàm.

Trên tinh thần đó, Hà Nội – trung tâm đầu não chính trị, trái tim của cả nước – mang trên vai trách nhiệm lịch sử: trở thành hình mẫu về phát triển văn hóa trong kỷ nguyên số, nơi hội tụ trí tuệ, sáng tạo và khát vọng Việt Nam”.

Với bề dày di sản hơn một nghìn năm văn hiến, Hà Nội là địa phương có mật độ di sản dày đặc bậc nhất cả nước, với 6.489 di tích lịch sử - văn hóa, gần 1.793 di sản văn hóa phi vật thể được kiểm kê, 351 bảo vật quốc gia, 22 Bảo tàng ngoài công lập, 131 nghệ nhân được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Nghệ nhân Nhân dân” và “Nghệ nhân Ưu tú” lĩnh vực văn hóa phi vật thể và 1.350 làng nghề truyền thống.

Những giá trị ấy không chỉ là “ký ức của đất và người”, mà còn là tài sản vô giá của tương lai, là nguồn lực nội sinh mạnh mẽ để xây dựng Thủ đô sáng tạo, văn minh, hiện đại.

Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hà Nội khẳng định: "Văn hóa Thăng Long - Hà Nội là mạch nguồn của bản sắc Việt Nam, là nơi hội tụ tinh hoa và lan tỏa niềm tự hào dân tộc. Bảo tồn di sản không phải để lưu giữ quá khứ trong tĩnh lặng, mà để đưa quá khứ bước vào tương lai. Hà Nội hôm nay đang bước vào thời kỳ phát triển mới, thời kỳ của sáng tạo, hội nhập và bản lĩnh văn hóa. Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo không làm mất đi bản sắc, mà chính là phương tiện để di sản sống mãi, lan tỏa mạnh mẽ hơn, để văn hóa xưa gặp công nghệ nay, tạo nên sức sống mới cho Thăng Long - Hà Nội".

Trong bối cảnh toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế hiện nay, công nghiệp văn hóa (hay công nghiệp sáng tạo) đã và đang trở thành xu hướng phát triển chung của thế giới, được coi là ngành kinh tế mũi nhọn, một trong những chiến lược quan trọng nhất để phát triển toàn diện và bền vững, định vị thương hiệu văn hóa của mỗi quốc gia trên trường quốc tế.

Quang cảnh tọa đàm.

Tại tọa đàm, các chuyên gia quốc tế chia sẻ nhiều kinh nghiệm đáng chú ý. GS.TS Hướng Dũng (Đại học Bắc Kinh) nhận định, Trung Quốc và Việt Nam có những cấu trúc “tổ hợp di sản” giống nhau, mang giá trị lớn trong công tác bảo tồn và phát triển. “Tổ hợp di sản” này có nghĩa là không chỉ có di tích cần bảo vệ mà cần đánh giá giá trị khu vực xung quanh.

Còn theo PGS.TS Khu Hành Phủ (Khoa Nghệ thuật và Thiết kế, Đại học Quảng Đông, Trung Quốc), kinh nghiệm về sự kế thừa di sản và phát triển công nghiệp văn hóa trong thực tiễn xây dựng nghệ thuật ở nông thôn. Theo đó, nhiều vùng nông thôn tại Trung Quốc chuyển dịch hiện đại ngành nghề thủ công; khuyến khích thanh niên trở lại nông thôn khởi nghiệp.

Ở góc nhìn thực tiễn Việt Nam, TS. Trần Thị Thủy phân tích cơ hội và thách thức của Hà Nội khi phát triển công nghiệp văn hóa, chỉ ra những “điểm nghẽn” như nhận thức chưa đầy đủ, thiếu mô hình phù hợp đặc thù địa phương, hạ tầng công nghệ, dữ liệu di sản còn phân tán. TS. Trần Thị Thủy đề xuất Hà Nội cần xây dựng bộ chỉ số đo lường đóng góp của các lĩnh vực văn hóa, đồng bộ hóa ngân hàng dữ liệu số di sản, tăng cường tập huấn cho cơ sở và thúc đẩy xã hội hóa.

Tại buổi tọa đàm, các chuyên gia đã có những đóng góp ý kiến thẳng thắn, nhấn mạnh khi nghiên cứu, phát triển di sản, các nhà quản lý cần phải tính đến cả khu vực không gian xung quanh di sản, cuộc sống của người dân trong khu vực ảnh hưởng đến di sản như thế nào, từ đó có định hướng sắp xếp lại không gian, tổ chức du lịch văn hóa, tạo ra nguồn động lực kinh tế rõ ràng.

Hà Nội cần tiếp tục xây dựng các chương trình tập huấn cho cán bộ địa phương về cách thức khai thác di sản văn hóa để biến thành tài sản; nghiên cứu xây dựng bộ chỉ số đo lường đóng góp của các lĩnh vực trong ngành công nghiệp văn hóa; xây dựng dữ liệu số hóa di sản văn hóa…