Tác giả Phạm Hữu Thậm sinh năm 1945 tại thôn Huề Trì, xã An Phụ, huyện Kinh Môn (nay là phường An Phụ, thị xã Kinh Môn) tỉnh Hải Dương. Nhập ngũ tháng 4/1968, chỉ qua huấn luyện tân binh 2 tháng, ông đã cùng đơn vị hành quân vào chiến trường miền Nam và được biên chế vào Đại đội 14, Trung đoàn 38, Sư đoàn 2, Quân khu 5. Từ một chiến sĩ, trải qua nhiều trận đánh sống chết với kẻ thù vô cùng gan dạ và dũng cảm, anh lính Phạm Hữu Thậm đã trở thành Phó tiểu đoàn trưởng Quân sự, với quân hàm Trung uý.

Trong 14 năm cầm súng, Trung úy Phạm Hữu Thậm đã trực tiếp chiến đấu 127 trận; tiêu diệt 253 tên địch; bắn rơi 19 máy bay (trong đó có 4 chiếc phản lực và 15 trực thăng). Ông đã được tặng thưởng tới 7 Huân chương Chiến công các loại, 4 lần đạt danh hiệu "Dũng sĩ diệt Mỹ", 4 lần đạt danh hiệu "Dũng sĩ diệt máy bay" cùng nhiều danh hiệu "Chiến sĩ thi đua" và "Chiến sĩ quyết thắng".

Trong Đại thắng mùa Xuân 1975, sau khi cùng đơn vị tham gia giải phóng TP Đà Nẵng, Phạm Hữu Thậm cùng đơn vị được điều đi chi viện cho lực lượng Hải quân giải phóng Trường Sa. Ông đã xung phong cùng đồng đội bí mật lên tàu vượt biển, trực tiếp cùng bộ đội Đặc công nước tham gia các trận đánh và lần lượt giải phóng các đảo Song Tử Tây, Sơn Ca và Nam Yết.

Khi Trường Sa hoàn toàn được giải phóng, Phạm Hữu Thậm đã được giao nhiệm vụ làm Chính trị viên đảo Sơn Ca trong 3 tháng. Tiếp đó, ông đảm nhiệm trọng trách làm Đảo phó Song Tử Tây đến hết tháng 8/1976 mới vào đất liền và được điều động bổ sung về Lữ đoàn 126 của Bộ Tư lệnh Hải quân.

Sau khi chiến tranh biên giới phía Tây Nam nổ ra, tháng 12/1978, Phạm Hữu Thậm lại được điều động đi làm nhiệm vụ quốc tế tại mặt trận Campuchia, tấn công truy kích địch tới sát biên giới Thái Lan, liên tục tham gia hàng chục trận đánh ác liệt, mãi tới tháng 7/1979 mới được lệnh rút về nước. Tháng 1/1982, do sức khỏe yếu, trung úy Phạm Hữu Thậm nghỉ chế độ mất sức của bệnh binh.

Thượng tướng, Viện sĩ Nguyễn Huy Hiệu, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng tặng sách cho tác giả "Lính chiến" Phạm Hữu Thậm.

Cảm động về cuộc đời của Phạm Hữu Thậm, một nhóm các nhà văn chiến binh đã tìm về thôn Huề Trì (phường An Phụ, thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương) nhiều lần, xác minh tư liệu, trò chuyện với tác giả Phạm Hữu Thậm và những người thân trong gia đình ông. Đó là một ngôi nhà 5 gian kiểu cũ, phía trước vẫn nguyên kiểu cửa bức bàn, nhưng mái đã thay bằng loại ngói tây.

Theo cựu chiến binh Phạm Hữu Thậm nhớ lại, thì ngôi nhà này do ông bà nội mình để lại, đã hàng trăm năm tuổi. Đầu thế kỷ trước, khi quân Pháp đến đóng bốt ở Kinh Môn, chúng đã cho lính đến lột mái nhà ông đi làm bốt, nên nóc phải đặt lại. Do quá lâu không được tu sửa, nên ngôi nhà đã hư hại và xuống cấp nghiêm trọng. Mỗi khi trời mưa gió là bị giột tứ bề, nước chảy lênh láng. Mà nền nhà vẫn còn là nền đất, chưa có điều kiện lát gạch, nên luôn ẩm thấp và mọc đầy rêu.

Thậm chí, gian buồng để thóc lúa và đồ đạc lặt vặt được xây bằng gạch thô, vẫn còn chưa trát hết vữa. Đồ đạc trong nhà không có gì đáng giá, ngoài một chiếc tivi đã cũ. Khách vào chơi, vì không có bàn ghế uống nước, ông Thậm thường trải chiếu và mời mọi người ngồi… xuống đất.

Nhà văn Đặng Vương Hưng (người viết lời tựa giới thiệu sách) cho biết: Khác với viết thư, trình độ đòi hỏi không cao, vì kể cả những người không biết chữ cũng có thể nhờ người khác viết thư hộ mình. Nhật ký thì không ai có thể viết hộ ai và đòi hỏi người viết phải có một trình độ văn hoá, khả năng diễn đạt câu chữ nhất định. Ngoài ra, người viết Nhật ký còn cần phải có cả sự bền bỉ, đều đặn, kiên trì ngày này qua ngày khác… Trước khi nhập ngũ và lên đường vào Nam chiến đấu, Trung uý cựu chiến binh Phạm Hữu Thậm chỉ có trình độ văn hoá lớp 4. Vậy ông đã thể hiện bản thảo cuốn nhật ký này như thế nào?

Thật may mắn, là những ngày ở chiến trường, Phạm Hữu Thậm có thói quen ghi chép vắn tắt hoạt động của mình và anh em trong đơn vị vào một cuốn sổ tay. Khi có thời gian rảnh rỗi, ông viết bổ sung thêm nhiều chi tiết cụ thể cho những sự vật và hiện tượng mình đã chứng kiến. Đó là tư liệu vô cùng quý giá, cộng với trí nhớ “trời cho” để ông có thể hoàn thành bản thảo tác phẩm nhật ký “Lính chiến” sau này.

Bà Dương Thị Gái (sinh 1944) là vợ của Cựu chiến binh Phạm Hữu Thậm. Đó là một người phụ nữ đặc biệt. Bà không chỉ thay chồng nuôi con, gánh vác công việc gia đình trong những năm tháng khó khăn, mà đặc biệt còn giúp ông lưu giữ các kỷ vật ông mang về từ chiến trường. Sau những ngày mưa, trời có nắng, bà Gái lại mang những Huân chương, Chứng nhận Dũng sĩ, Bằng khen, Giấy khen và những văn bản, ghi chép xác nhận của đồng đội đơn vị cũ của chồng ra phơi nắng cho đỡ ẩm mốc. Phơi xong, bà cẩn trọng xếp từng thứ cuộn lại và cho vào túi ni nông buộc kỹ, treo lên cột nhà…

Có thể trong mấy chục năm qua, người đời đã tạm thời lãng quên thành tích của Trung úy Phạm Hữu Thậm. Và thậm chí chính ông cũng có thể đã lãng quên những chiến công của mình, bởi đã ở độ tuổi gần 80, theo quy luật của tạo hóa, thì nhớ nhớ quên quên cũng là chuyện bình thường. Đôi khi, người ta có thể lãng quên những chuyện buồn vui của riêng ai đó. Nhưng lịch sử và truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc thì không ai được phép quên lãng! Và dù chưa được Nhà nước phong tặng, nhưng từ lâu Trung uý Phạm Hữu Thậm đã thật sự là một người Anh hùng trong lòng đồng đội!