Bộ Xây dựng đã bỏ quy định thời hạn sở hữu chung cư trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi)

Trên cơ sở tờ trình của Chính phủ, ngày 16/3, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã có báo cáo thẩm tra sơ bộ về dự án Luật này. Tiếp đó, ngày 17/3, UBTVQH đã họp cho ý kiến và ngày 21/3, UBTVQH đã có Thông báo kết luận về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi).

Trên cơ sở ý kiến kết luận của UBTVQH, ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, Báo của thẩm tra của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, ý kiến của các cơ quan của Quốc hội về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ Xây dựng báo cáo Thủ tướng Chính phủ về các nội dung dự kiến tiếp thu, giải trình.

Bộ Xây dựng cho biết về vấn đề sở hữu nhà chung cư có thời hạn, UBTVQH, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đều đề nghị Chính phủ không quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư như dự thảo.

Tuy nhiên, cần bổ sung quy định cụ thể, chặt chẽ có tính khả thi về thẩm quyền, trình tự, thủ tục di dời người dân, phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư không còn an toàn cho việc sử dụng để bảo vệ tính mạng, tài sản cho người dân.

Trường hợp Chính phủ thấy cần thiết tiếp tục trình Quốc hội phương án khác với ý kiến của UBTVQH thì đề nghị xây dựng 2 phương án, bao gồm phương án của Chính phủ đề xuất và phương án theo ý kiến kết luận của UBTVQH và đề xuất của cơ quan thẩm tra để đại biểu Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Đồng thời, trong tờ trình của Chính phủ cần phân tích, làm rõ cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và thực tiễn, đánh giá tác động kỹ lưỡng, phân tích ưu điểm, hạn chế, hoàn thiện quy định của từng phương án, làm cơ sở để đại biểu Quốc hội thảo luận dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể để lựa chọn được phương án tốt nhất, khả thi nhất, khắc phục được bất cập, vướng mắc của Luật Nhà ở hiện hành, đáp ứng được mong mỏi, nguyện vọng của người dân trong xã hội, phục vụ hiệu quả quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Về vấn đề này, Bộ Xây dựng cho biết khi trình Chính phủ, Bộ Xây dựng đã đề xuất 2 phương án (1 phương án có quy định về sở hữu nhà chung cư có thời hạn như Chính phủ đã báo cáo UBTVQH; và 1 phương án không quy định về sở hữu nhà chung cư có thời hạn như kết luận của UBTVQH).

Trong Tờ trình số 68/TT-CP trình Chính phủ, Bộ Xây dựng cũng đã có báo cáo cụ thể các cơ sở chính trị, pháp lý, cơ sở thực tiễn và đã đánh giá tác động kỹ lưỡng, phân tích các ưu điểm, hạn chế của từng phương án.

Trên cơ sở đó, Chính phủ đã quyết định báo của UBTVQH lựa chọn phương án có quy định về sở hữu nhà chung cư có thời hạn trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi).

Trên cơ sở kết luận của UBTVQH, Bộ Xây dựng nhận thấy đây là vấn đề có tính nhạy cảm cao, tác động lớn đến xã hội và vẫn còn có những ý kiến chưa thống nhất, nhất là đối với phương án có quy định về sở hữu nhà chung cư có thời hạn. Do vậy, Bộ Xây dựng đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép tiếp thu ý kiến của UBTVQH như nêu trong Thông báo kết luận số 2101/TB-TTKQH là không quy định về sở hữu nhà chung cư có thời hạn trong dự thảo Luật Nhà ở (bỏ Điều 25, 26 trong dự thảo).

Tuy nhiên có bổ sung, làm rõ các nội dung về thời hạn sử dụng (tại Điều 60 của dự thảo), các trường hợp phá dỡ nhà chung cư (tại Điều 61 của dự thảo), làm rõ trách nhiệm của các chủ thể có liên quan khi phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư (từ Điều 62 đến Điều 72 của dự thảo) để có cơ sở xử lý, giải quyết tháo gỡ các trường hợp dạng gặp khó khăn, vướng mặc trên thực tế hiện nay.

Bộ Xây dựng không tiếp tục đề xuất sở hữu chung cư có thời hạn trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi). Ảnh: Quang Duy

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) phân tích, đa số người dân có tâm lý coi nhà ở, trong đó có căn hộ chung cư vừa là "tiêu sản" (dùng để ở, thụ hưởng) vừa là "tích sản" (tích lũy tài sản, làm của cải để dành). Nếu quy định sở hữu chung cư có thời hạn, người mua sẽ cảm thấy đây là một hình thức thuê nhà dài hạn hơn là sở hữu nhà, điều này có thể dẫn nhiều người sẽ bỏ lựa chọn nhà chung cư để chuyển sang mua nhà ở riêng lẻ gắn liền với đất ở.

"Điều này sẽ khiến tính thanh khoản của thị trường căn hộ sẽ bị ảnh hưởng và giá bán căn hộ sẽ chững lại. Trong khi giá biệt thự, nhà phố lại bị đẩy lên cao", ông Châu nói.

Thêm vào đó, theo Chủ tịch HoREA, nếu có thêm hình thức sở hữu chung cư có thời hạn, trên thực tế sẽ tồn tại song song 2 loại căn hộ nhà chung cư được sở hữu không xác định thời hạn hoặc sở hữu có thời hạn trong khoảng 100 năm tiếp theo. Điều này làm tăng thêm gánh nặng công việc cho cơ quan quản lý nhà nước cấp tỉnh, cấp huyện khi phải đồng thời quản lý nhà chung cư sở hữu có thời hạn và nhà chung cư sở hữu không xác định thời hạn.

"Theo tôi, nên tiếp tục giữ nguyên chính sách hiện nay của Luật Nhà ở 2014 cho phép phát triển cả 2 loại nhà chung cư sở hữu không xác định thời hạn gắn liền với quyền sử dụng đất ở ổn định lâu dài hoặc nhà chung cư sở hữu có thời hạn để đảm bảo chính sách nhà ở nhất quán và có tính kế thừa", ông Châu nói.