Hình minh họa. Nguồn: Getty
Khi nỗi sợ hãi chi phối quyết định tài chính
"Chi tiêu theo số phận" không đơn thuần là một hành vi tiêu dùng bốc đồng. Nó là biểu hiện của một tâm lý phức tạp, được nuôi dưỡng bởi sự bất an về tương lai và cảm giác bất lực trước những thách thức kinh tế. Theo Psychology Today, đây là hành vi mua sắm vô thức nhằm tự an ủi bản thân khi cảm thấy bi quan về nền kinh tế và tương lai.
Điều đáng nói là 96% người Mỹ lo lắng về tình trạng kinh tế hiện tại, và hơn một phần tư trong số họ đang sử dụng chi tiêu như một cơ chế đối phó với căng thẳng. Con số này không chỉ đáng báo động mà còn phản ánh một vấn đề sâu rộng hơn trong xã hội: sự thiếu vắng niềm tin vào tương lai của một bộ phận lớn thế hệ trẻ.
Ylva Baeckström, giảng viên cao cấp về tài chính tại Trường Kinh doanh King's, đã đưa ra một nhận xét sâu sắc khi cho rằng chi tiêu theo số phận tạo ra "ảo tưởng về sự kiểm soát trong một thế giới có vẻ như ngoài tầm kiểm soát". Điều này gợi mở một câu hỏi lớn: Liệu chúng ta đang trao quyền kiểm soát cuộc sống của mình cho những lo lắng và bất an?
Trường hợp của Stefania Troncoso Fernández, một nhà quảng cáo 28 tuổi ở Colombia, minh họa rõ nét cho thực trạng này. Cô chia sẻ rằng lạm phát cao và bất ổn chính trị khiến việc tiết kiệm trở nên dường như vô nghĩa. Khi một chương trình hỗ trợ mua nhà của chính phủ bị hủy bỏ, nó không chỉ đóng lại cánh cửa sở hữu nhà của Fernández mà còn tước đi hy vọng về một tương lai ổn định. Trang CNBC thông tin.
Thế hệ "nghèo hơn cha mẹ": Một tiên đoán tự thực hiện?
Baeckström đưa ra một nhận định gây sốc: thế hệ trẻ hiện nay có thể là "thế hệ đầu tiên nghèo hơn cha mẹ họ trong một thời gian dài". Đây không chỉ là một dự đoán mà còn là một cảnh báo. Khi niềm tin vào khả năng vượt qua thành tựu của thế hệ trước bị lung lay, nó có thể dẫn đến một vòng luẩn quẩn của sự tự bại.
Chi tiêu theo số phận, trong ngữ cảnh này, có thể được xem như một hành động phản kháng vô thức. Nếu tương lai dường như không thể đạt được, tại sao không tận hưởng hiện tại? Tuy nhiên, đây chính là con đường ngắn hạn dẫn đến hậu quả dài hạn.
Khi công nghệ trở thành "đồng phạm"
Sự phát triển của công nghệ thanh toán như Apple Pay và Google Pay đã vô tình trở thành "đồng phạm" trong xu hướng chi tiêu theo số phận. Samantha Rosenberg, đồng sáng lập của Belong, chỉ ra rằng các phương thức thanh toán này "bỏ qua cảm xúc liên quan đến quá trình quyết định mua hàng". Khi việc chi tiêu trở nên quá dễ dàng, ranh giới giữa nhu cầu thực sự và mua sắm bốc đồng trở nên mờ nhạt.
Để đối phó với xu hướng này, các chuyên gia đề xuất một loạt giải pháp, từ việc tăng cường "cảm giác đau đớn" khi chi trả đến việc nâng cao kiến thức tài chính. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất có lẽ là thay đổi tư duy.
Trường hợp của Daivik Goel, một nhà sáng lập startup 25 tuổi ở Silicon Valley, là một ví dụ đáng chú ý. Khi tìm thấy niềm vui và ý nghĩa trong công việc, xu hướng chi tiêu theo số phận của anh "hoàn toàn biến mất". Điều này gợi ý rằng, thay vì chỉ tập trung vào việc kiểm soát chi tiêu, chúng ta cần nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện hơn, bao gồm cả việc tìm kiếm sự thỏa mãn trong sự nghiệp và cuộc sống.
Vượt qua "số phận" bằng sự tự chủ
Hiện tượng chi tiêu theo số phận không chỉ là một vấn đề tài chính cá nhân mà còn là một triệu chứng của những thách thức lớn hơn mà thế hệ trẻ đang phải đối mặt. Để vượt qua nó, cần có sự nỗ lực từ nhiều phía: từ cá nhân trong việc nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý tài chính, đến xã hội trong việc tạo ra một môi trường kinh tế ổn định và công bằng hơn.
Cuối cùng, việc vượt qua "số phận" này đòi hỏi sự tự chủ và niềm tin vào khả năng định hình tương lai của chính mình. Chỉ khi đó, thế hệ trẻ mới có thể thực sự làm chủ không chỉ tài chính của mình mà còn cả vận mệnh của họ trong một thế giới đang không ngừng thay đổi.
XEM THÊM: Sự trở về của thế hệ Gen Z
Thế hệ Millennials (Gen Y) hay còn gọi là thế hệ thiên niên kỷ, là nhóm nhân khẩu học nằm giữa thế hệ X và thế hệ Z.
Trung tâm Nghiên cứu Pew xác định thế hệ thiên niên kỷ sinh từ 1981 đến 1996, dựa theo "các yếu tố chính trị, kinh tế và xã hội". Theo định nghĩa này, những người thuộc thế Y lớn tuổi nhất sẽ bước sang tuổi 40 và người trẻ nhất sẽ tròn 25 tuổi vào năm 2021.
