Internet vệ tinh có an toàn cho người dùng

Thực tế các nhà sản xuất vệ tinh như CubeSats sử dụng các công nghệ có sẵn để giảm chi phí. Tính sẵn có rộng rãi của công nghệ đồng nghĩa với việc hacker có thể tìm và phân tích chúng để tìm ra các lỗ hổng. Thêm vào đó rất nhiều thành phần được phát triển dựa trên công nghệ nguồn mở và hacker sẽ có thể chèn cửa hậu (backdoor) hay các lỗ hổng khác vào phần mềm của vệ tinh.

An toàn thông tin vệ tinh cần được sớm quan tâm trong xu thế phát triển hiện nay.

Để làm ra một vệ tinh thì sẽ có nhiều nhà sản xuất tham gia, mỗi hãng đảm nhận phát triển một linh kiện hay thần phần phần cứng, phần mềm khác nhau. Sau khi đưa vệ tinh lên quỹ đạo thì công ty sở hữu vệ tinh cũng thường thuê các đơn vị ngoài để quản lý, vận hành. Cứ có thêm một công ty trong chuỗi thì số lượng lỗ hổng sẽ tăng bởi hacker sẽ có nhiều cơ hội hơn để xâm nhập hệ thống.

Các vệ tinh giao tiếp với các trạm mặt đất để được điều khiển. Thế nên hacker có thể đợi vệ tinh bay qua và gửi lên các lệnh độc hại bằng ăng-ten mặt đất chuyên dụng. Hoặc hacker có thể tấn công vào các hệ thống điều khiển vệ tinh trên mặt đất - những chiếc máy tính chạy phần mềm có thể chứa lỗ hổng để khai thác và gửi mã độc lên vệ tinh.

Với vấn đề an ninh mạng, nếu nói về sự xâm nhập của hacker và người dùng thì bản thân mỗi người phải trang bị những công cụ để tự bảo vệ mình. Do đó, vấn đề này cũng giống như với các nhà mạng của Việt Nam. Quan trọng nhất là có các chính sách cạnh tranh công bằng, nếu không sẽ để mất thị trường này vào tay nước ngoài.

Ông Lê Văn Tuấn, Cục trưởng Cục Tần số vô tuyến điện (Bộ TT&TT) đặt vấn đề “Khi các hệ thống vệ tinh phát triển, nhiều câu hỏi đang được đặt ra xung quanh việc ai sẽ là người quản lý internet trong không gian quốc tế”.

Theo các chuyên gia, đơn cử như dịch vụ của Starlink có thể phủ sóng đến quốc gia hay không còn tuỳ vào quy định của mỗi nhà nước. Hiện, nhiều quốc gia đã cho phép Starlink hoạt động nhưng Trung Quốc và Nga sẽ yêu cầu dịch vụ này phải tuân theo những quy chế đặc biệt nếu họ cho phép Starlink phát sóng trên các tần số của mình.

Một số quốc gia thì cấm hẳn việc mua bán và sử dụng các thiết bị tiếp nhận Starlink gắn trên mặt đất. Ở Việt Nam, để quản lý được Internet vệ tinh, cần sớm có các chế tài quy định phù hợp.

Về độ khả thi, giá thành dịch vụ Internet từ chùm vệ tinh quỹ đạo thấp hiện vẫn cao gấp từ 7 - 8 lần so với giá dịch vụ Internet băng rộng cố định đang được triển khai tại Việt Nam.

An ninh thông tin vệ tinh cần được xem xét

Trong trường hợp được triển khai tại Việt Nam, dịch vụ Internet vệ tinh sẽ là lời giải cho bài toán phủ sóng Internet tại những khu vực có địa hình bị chia cắt như đồi núi, hải đảo...

Ông Đoàn Quang Hoan Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký REV trong lần trao đổi về vấn đề phát triển thông tin vệ tinh tại sự kiện mới đây.

Theo như nhận định của ông Đoàn Quang Hoan, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký REV cho biết, “thông tin vệ tinh sẽ không chỉ sự tham gia đơn lẻ trên thị trường viễn thông mà sẽ là thành phần quan trọng, thậm chí là trong mạng lõi của hệ thống thông tin di động toàn cầu”.

Ngoài ra, việc cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh bằng công nghệ chùm vệ tinh quỹ đạo thấp còn thúc đẩy sự phát triển của ngành hàng hải và hàng không.

“Ở khía cạnh quản lý tấn số, chúng ta có cần quản lý đến từng thuê bao vệ tinh hay sẽ quản lý cả mạng. Và nếu như chúng ta chưa cấp phép cho các tổ chức cung cấp dịch vụ, thì làm thế nào để phát hiện ra các thuê bao vệ tinh đó đang hoạt dộng trên lãnh thổ của chúng ta” ông Lê Văn Tuấn nhấn mạnh.

Các chùm vệ tinh có tuân thù đầy đủ các quy định trong Thể lệ vô tuyến điện của ITU-R về mức epfd trên lãnh thổ của Việt nam? Cơ quan quản lý sẽ giám sát như thế nào việc tuân thù này?

Mặc dù, việc phát triển internet băng rộng vệ tinh sẽ giúp cho khả năng tiếp cận thông tin trên toàn cầu được cải thiện và sẽ mang lại các tác động tích cực cho nền kinh tế, nhưng bên cạnh đó cũng sẽ xuất hiện những lo ngại liên quan đến việc quản lý nội dung độc hại và các tài liệu phát tán bất hợp pháp.

Vấn đề được đặt ra ở đây “Người tốt nhất để quản lý các hệ thống này rất phức tạp vì vệ tinh quỹ đạo tầm thấp có thể sử dụng cơ sở hạ tầng trên mặt đất ở các quốc gia khác nhau và khách hàng có thể ở bất kỳ đâu trên thế giới”.

Điều này gây khó khăn trong việc đưa ra các quy định quản lý của từng quốc gia và cơ quan quản lý nào có thể hoặc phải có nhiệm vụ thực thi chúng. Tuy nhiên có một điều quan trọng mà các quốc gia cần ghi nhớ đó là các hệ thống vệ tinh không thể tồn tại vượt lên trên các quy định của pháp luật.

Trong tương lai, chắc chắn sẽ có nhiều cuộc thảo luận hơn về các quy tắc và trách nhiệm xung quanh việc phân bổ phổ tần số cho chùm vệ tinh LEO, vấn đề giảm thiểu mảnh vỡ quỹ đạo và các quy trình dọn rác không gian.

Bên cạnh việc phóng vệ tinh thì việc sửa chữa các vệ tinh trong không gian là một vấn đề cần quan tâm. Vì việc sửa chữa vệ tinh là việc rất khó khăn, các nhà khai thác phải tìm ra nguyên nhân khi chúng bị hỏng hoặc trục trặc kỹ thuật.