Vào đầu những năm 1980, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc hầu như không tồn tại. Ngày nay, nước này có khả năng sản xuất khoảng 40 triệu xe mỗi năm, đủ để cung cấp cho một nửa thế giới.

Chỉ có khoảng 25 triệu xe được bán ở Trung Quốc trong năm 2023, theo Dunne Insights, một công ty theo dõi thị trường ô tô ở Trung Quốc và các nước châu Á khác. Để giải quyết lượng xe dư thừa, Trung Quốc ngày càng hướng tới xuất khẩu. Theo CEO Michael Dunne của Dunne Insights, năm ngoái Trung Quốc đã gửi xe đến hơn 100 quốc gia.

Dunne và các chuyên gia khác cho rằng chỉ là vấn đề thời gian trước khi những chiếc xe mang thương hiệu Trung Quốc đến Mỹ. Một vài thương hiệu, như Volvo và công ty con Polestar của hãng này, hiện đã thuộc sở hữu của công ty Trung Quốc Geely, dù các thương hiệu này có trụ sở tại Thụy Điển.

“Tôi gọi đó là Godzilla vĩ đại,” Dunne nói. “Thế giới chưa bao giờ thấy một ngành công nghiệp ô tô có quy mô và tầm cỡ như vậy.”

Liên minh châu Âu (EU) hôm 12/6 tuyên bố sẽ áp dụng thêm thuế nhập khẩu đối với các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc. Cụ thể, BYD sẽ phải chịu mức thuế bổ sung 17,4%, Geely sẽ gánh thêm mức thuế 20%. Đáng kể, SAIC sẽ phải trả mức thuế bổ sung 38,1% - mức cao nhất trong ba hãng xe điện bị áp thuế. Các mức thuế này cao hơn mức tiêu chuẩn 10% đang được áp dụng đối với xe điện nhập khẩu vào EU.

Cả ba hãng xe điện Trung Quốc kể trên đều được "lấy mẫu" cho cuộc điều tra mà EU đang thực hiện.

Ủy ban châu Âu (EC) cho biết các công ty xe điện khác của Trung Quốc hợp tác trong cuộc điều tra nhưng chưa được lấy mẫu sẽ phải chịu mức thuế bổ sung 21%, còn những công ty không hợp tác điều tra sẽ phải đối mặt với mức thuế bổ sung 38,1%.

EU đã tạm kết luận rằng các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc được hưởng lợi từ "sự trợ cấp không công bằng", dẫn đến "nguy cơ gây thiệt hại kinh tế" cho ngành xe điện của khối này.

Theo các nhà phân tích của Citi Group, các mức thuế bổ sung mà EU áp lên xe điện Trung quốc "nói chung là lành tính", trong khi một nhà phân tích từ Morningstar cho rằng các mức thuế bổ sung là "khiêm tốn" so với mức thuế mà Mỹ áp lên xe điện Trung Quốc vào tháng trước.

"Động thái này rất khiêm tốn so với mức thuế cứng rắn 100% mà chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden áp lên xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc vào tháng trước, tăng vọt từ mức 25% trước đó... theo quan điểm của chúng tôi", ông Vincent Sun, nhà phân tích vốn cổ phần tại Morningstar, đánh giá.

Trong khi đó, Citigroup đánh giá: “Các mức thuế trừng phạt có thể có tác động đến ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc, nhưng sẽ không làm cản trở quá trình phục hồi đang diễn ra của ngành này”.

Các mức thuế bổ sung được EU đưa ra sau khi tiến hành một cuộc điều tra vào tháng 10 năm ngoái. Ủy ban châu Âu nêu trong một tuyên bố rằng các mức thuế quan bổ sung đó hiện chỉ là tạm thời nhưng sẽ được áp dụng từ ngày 4/7 trong trường hợp các cuộc thảo luận với chính quyền Trung Quốc không mang lại giải pháp. EU cho biết các biện pháp dứt khoát sẽ được áp dụng trong vòng 4 tháng kể từ khi áp dụng các mức thuế tạm thời trên.

Đáp lại động thái của EU, Trung Quốc cho rằng đó là “chủ nghĩa bảo hộ trắng trợn sẽ làm leo thang xung đột thương mại”. Người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết Bắc Kinh "quan ngại sâu sắc và cực kỳ không hài lòng" với động thái đó của EU vì nó "làm gián đoạn và bóp méo" ngành công nghiệp xe điện toàn cầu.

Vấn đề thuế quan đối với xe điện (EV) của Trung Quốc là một chủ đề phức tạp với nhiều khía cạnh cần xem xét:

Hiệu quả của Thuế quan

Bảo vệ ngành công nghiệp trong nước:

Thuế quan có thể tạm thời bảo vệ các nhà sản xuất xe điện trong nước bằng cách làm cho các sản phẩm nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn. Điều này có thể giúp các công ty trong nước cạnh tranh tốt hơn trên thị trường nội địa. Tuy nhiên, lịch sử cho thấy thuế quan không phải lúc nào cũng có hiệu quả lâu dài. Ví dụ, cuộc chiến thương mại dưới thời Tổng thống Donald Trump đã làm tăng chi phí linh kiện, ảnh hưởng tiêu cực đến các nhà sản xuất ô tô Mỹ.

Khả Năng Né Thuế Quan:

Các công ty Trung Quốc có thể tìm cách né tránh thuế quan bằng cách đầu tư vào các quốc gia khác, từ đó xuất khẩu sản phẩm vào Mỹ qua các quốc gia này. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của thuế quan và thậm chí còn thúc đẩy sự mở rộng toàn cầu của các công ty Trung Quốc.

Tác động đến người tiêu dùng

Giá cả tăng cao:

Thuế quan có thể dẫn đến việc tăng giá xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc, làm giảm sự lựa chọn của người tiêu dùng và có thể khiến xe điện trở nên kém hấp dẫn hơn do giá cao. Điều này có thể làm chậm lại sự chuyển đổi từ xe chạy bằng xăng sang xe điện, đi ngược lại mục tiêu của nhiều quốc gia trong việc giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch.

Chất Lượng và sự đa dạng sản phẩm:

Trung Quốc đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc sản xuất xe điện với chất lượng và giá cả cạnh tranh. Việc áp đặt thuế quan có thể làm giảm cơ hội tiếp cận các sản phẩm tốt với giá cả hợp lý cho người tiêu dùng Mỹ.

Quan Hệ Quốc Tế và Cạnh Tranh Thị Trường

Căng thẳng thương mại:

Áp đặt thuế quan có thể làm gia tăng căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, có thể dẫn đến các biện pháp trả đũa từ phía Trung Quốc, ảnh hưởng đến nhiều ngành công nghiệp khác.

Cạnh tranh toàn cầu:

Trung Quốc đã trở thành một đối thủ cạnh tranh lớn trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Thay vì chỉ dựa vào thuế quan, các nhà sản xuất ô tô ở Mỹ và các nước khác có thể cần tập trung vào việc cải thiện công nghệ, tăng cường hiệu quả sản xuất và phát triển sản phẩm để cạnh tranh hiệu quả hơn.

Do đó, việc áp đặt thuế quan đối với xe điện Trung Quốc có thể mang lại một số lợi ích ngắn hạn cho các nhà sản xuất trong nước, nhưng nó cũng đi kèm với nhiều rủi ro và hạn chế. Để đối phó với thách thức từ ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc, các chính phủ và doanh nghiệp có thể cần xem xét các chiến lược toàn diện hơn, bao gồm cải thiện công nghệ, nâng cao hiệu suất và thúc đẩy sự đổi mới, thay vì chỉ dựa vào biện pháp bảo hộ thương mại như thuế quan.