Tham dự hội nghị có Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long; Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài; Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc E.Knapper; đại diện lãnh đạo một số Bộ, ngành Trung ương; đại diện các cơ quan, các tổ chức quốc tế; các Cục, Vụ và các đơn vị liên quan thuộc Bộ Công Thương; các Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam, các Hiệp hội, doanh nghiệp cùng đại diện UBND 63 tỉnh/ thành phố và các sở, ngành địa phương.

Hội nghị do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chủ trì, với sự tham dự của đại diện lãnh đạo các Bộ, ngành liên quan, Hiệp hội Doanh nghiệp, các nhà đầu tư, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và điện lực.

Nghị định số 80/2024/NĐ-CP là một bước đột phá quan trọng trong việc hoàn thiện chính sách phát triển thị trường điện cạnh tranh, thu hút đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Nghị định quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với Khách hàng sử dụng điện lớn, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, nhà máy, khu công nghiệp sử dụng điện trực tiếp từ nguồn năng lượng tái tạo, giảm chi phí điện, góp phần bảo vệ môi trường.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: Việt Nam được đánh giá là nền kinh tế phát triển năng động trong khu vực và thế giới, có tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao và ổn định. Vì vậy, nhu cầu sử dụng điện của Việt Nam tăng lên rất nhanh (hiện tại tăng từ 12 đến 13%/năm) và dự kiến sẽ còn tăng cao hơn trong thời gian tới. Dự kiến đến năm 2030, Việt Nam cần gấp đôi công suất đặt của hệ thống so với hiện nay (150.424 MW, tương đương tăng trên 14%/năm) và dự kiến đến năm 2050 đạt trên 500.000 MW, gấp 6-7 lần công suất hiện nay.

Do đó để bảo đảm cung ứng điện bảo đảm theo Quy hoạch điện VIII và yêu cầu trung hòa carbon vào năm 2050, một mặt nước ta cần tăng cường huy động mọi nguồn lực để đầu tư phát triển nguồn, hệ thống truyền tải và lưu trữ điện; mặt khác, phải đẩy nhanh rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các cơ chế, chính sách đủ mạnh, khả thi để đẩy mạnh thu hút đầu tư, vận hành hệ thống năng lượng tái tạo; hoàn thiện cơ chế giá, vận hành, quản trị, hệ thống (như sửa đổi Luật Điện lực; phát triển thị trường điện cạnh tranh ở cả 3 cấp độ; xây dựng cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu, cơ chế phát triển điện khí, điện gió ngoài khơi; ban hành cơ chế giá điện hai thành phần (giá công suất và giá điện năng); tách bạch giá, phí truyền tải trong cơ cấu giá thành điện năng...).

Cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) đã chính thức được Chính phủ ban hành tại Nghị định số 80/2024/NĐ-CP ngày 03/7/2024. Đây là bước tiến quan trọng, đột phá, thúc đẩy hình thành, phát triển thị trường điện cạnh tranh tại Việt Nam trong tương lai, đồng thời giúp doanh nghiệp sản xuất có cơ hội lựa chọn nhà cung cấp điện phù hợp để đạt chứng chỉ sản xuất xanh, đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới.

“Thừa uỷ quyền của Chính phủ, Bộ Công Thương tổ chức hội nghị này nhằm kịp thời triển khai, tổ chức thực hiện Nghị định này đến các cấp, ngành, địa phương, đơn vị, doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương và Chính phủ Việt Nam sẵn sàng tiếp tục đón nhận những góp ý của xã hội đối với nội dung của Nghị định để từng bước hoàn thiện cơ chế này”- Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định và nhấn mạnh, cơ chế DPPA đối với Việt Nam là mới nhưng với một số quốc gia không còn mới nhưng DPPA ở Việt Nam cũng không thể giống tuyệt đối như các quốc gia khác, vì vậy quá trình hình thành, triển khai thực hiện chính sách này cũng cần có bước đi, lộ trình cụ thể.

Một số nội dung chính của Nghị định số 80/2024/NĐ-CP:

- Đối tượng tham gia: Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và Khách hàng sử dụng điện lớn có nhu cầu mua bán điện trực tiếp.

- Hình thức mua bán điện: Mua bán điện qua hợp đồng kỳ hạn hoặc mua bán điện giao ngay.

- Giá bán điện: Giá bán điện do hai bên thỏa thuận, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 6 Nghị định này.

- Trách nhiệm của các bên:

+ Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo có trách nhiệm: Đăng ký tham gia thị trường mua bán điện trực tiếp; Ký hợp đồng mua bán điện với Khách hàng sử dụng điện lớn; Cung cấp điện cho Khách hàng sử dụng điện lớn theo hợp đồng.

+ Khách hàng sử dụng điện lớn có trách nhiệm: Đăng ký tham gia thị trường mua bán điện trực tiếp; Ký hợp đồng mua bán điện với Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo; Mua điện từ Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo theo hợp đồng.

Nghị định số 80/2024/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy phát triển thị trường điện cạnh tranh, thu hút đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, Hội nghị cũng đã thảo luận về một số vấn đề liên quan đến triển khai Nghị định, như: Quy trình, thủ tục đăng ký tham gia thị trường mua bán điện trực tiếp; hình thức thanh toán tiền điện; giải quyết tranh chấp trong mua bán điện trực tiếp. Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để hoàn thiện các văn bản hướng dẫn, quy trình, thủ tục liên quan đến triển khai Nghị định số 80/2024/NĐ-CP, đảm bảo tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia thị trường.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng lưu ý 3 điểm căn bản trong thực hiện cơ chế này. Theo đó, các địa phương, đơn vị cần (i) tuân thủ nghiêm ngặt Quy hoạch, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII (đã được ban hành) và các quy định về đối tượng, phạm vi mua bán điện trực tiếp được quy định trong Nghị định này; (ii) EVN và các bên mua bán điện cần chủ động rà soát các điều kiện về kỹ thuật thuộc phạm vi, trách nhiệm của mình để bảo đảm tuyệt đối an toàn, không gây sự có đáng tiếc cho toàn hệ thống; (iii) Trong khi Quy hoạch điện VIII chưa được rà soát, điều chỉnh theo quy định của pháp luật thì “room” mua bán điện trực tiếp không được vượt quá công suất được quy định trong Quy hoạch điện VIII.

Với các tỉnh, thành phố, Bộ trưởng đề nghị khẩn trương triển khai, rà soát điều chỉnh Quy hoạch tỉnh (nếu cần) để bảo đảm phù hợp với Quy hoạch ngành quốc gia về năng lượng và Quy hoạch điện VIII; điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch, Kế hoạch sử dụng đất và các quy hoạch chuyên ngành của địa phương để sẵn sàng điều kiện triển khai các dự án, công trình về năng lượng điện trên địa bàn. Đồng thời yêu cầu các địa phương quyết liệt triển khai việc lựa chọn chủ đầu tư cho các dự án điện đã được xác định trong Quy hoạch, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII trên phạm vi địa bàn quản lý, nhất là các dự án điện nền, truyền tải liên miền, dự án nguồn ưu tiên theo địa bàn cụ thể.

Đối với các cơ quan truyền thông, báo chí ở Trung ương và địa phương, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đề nghị cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến sâu rộng về vai trò, tầm quan trọng và các nội dung cốt lõi của Cơ chế DPPA tới các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân nhằm tạo đồng thuận xã hội trong triển khai, thực hiện; đồng thời là kênh thông tin giúp các cơ quan chức năng của Chính phủ, Bộ Công Thương và các Bộ, ngành chức năng trong việc nhận diện những vấn đề và nội dung cần đánh giá, xem xét (nếu có), cũng như đề xuất, khuyến nghị những giải pháp xử lý phù hợp, góp phần từng bước hoàn thiện cơ chế này.