Tọa đàm “Xây dựng Chương trình đào tạo, nghiên cứu tiên tiến ngành Thiết kế vi mạch tại Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh” do Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh tổ chức ngày 12/7, đã nêu bật nhu cầu cấp thiết về nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp vi mạch tại Việt Nam.

Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh với vai trò là một trong hai hệ thống giáo dục lớn nhất Việt Nam, phải là nơi tiên phong trong viêc xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu về vi mạch.

Quang cảnh Tọa đàm “Xây dựng Chương trình đào tạo, nghiên cứu tiên tiến ngành Thiết kế vi mạch tại Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh” do Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh tổ chức ngày 12/7. Ảnh: Vnuhcm.edu.vn

Phát triển nguồn nhân lực ngành vi mạch - Nhu cầu cấp thiết

Theo Ban tổ chức, Tọa đàm nhằm trao đổi, học tập kinh nghiệm thiết kế chương trình, tổ chức đào tạo, và phát triển nghiên cứu lĩnh vực vi mạch của các trường đại học có thế mạnh trong đào tạo thiết kế vi mạch khu vực châu Á (Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản). Đồng thời, chia sẻ nhu cầu phát triển nguồn nhân lực lĩnh vực nghiên cứu, chế tạo, đóng gói chip cho các chính phủ, địa phương và các doanh nghiệp. Tọa đàm cũng thu hút các báo cáo viên là chuyên gia trong và ngoài nước về ngành công nghiệp vi mạch.

XEM THÊM: Hiện trạng và giải pháp của ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn Việt Nam

Theo đó, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh hướng đến hoàn thiện khung chương trình đào tạo và nghiên cứu lĩnh vực thiết kế vi mạch, xúc tiến hợp tác với các trường đại học, tổ chức quốc tế, địa phương và doanh nghiệp trong lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu vi mạch.

Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh thể hiện vai trò chủ động trong việc tham gia thực hiện chiến lược phát triển công nghiệp vi mạch tại Việt Nam.

Tại buổi Tọa đàm, các chuyên gia chia sẻ, từ năm 2021 đến nay, một số tập đoàn lớn như AT&S (Áo), Ampe Computing (Mỹ), Marvell Technology (Mỹ), Faraday (Đài Loan), Realtek (Đài Loan)…, đã đến Việt Nam, đặc biệt là TP. Hồ Chí Minh, để phát triển nhà máy và quy mô đội ngũ thiết kế ngành công nghiệp vi mạch. Nhân lực họ cần không chỉ là kỹ sư thiết kế back-end mà còn cả thiết kế kiến trúc, front-end.

Điều đó làm cho nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao về vi mạch trở nên cấp thiết. Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh với vai trò là một trong hai hệ thống giáo dục lớn nhất Việt Nam, phải là nơi tiên phong trong viêc xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu về vi mạch.

PGS.TS Mai Thanh Phong - Hiệu trưởng Trường Đại học Bách Khoa (Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh) cho biết chuỗi cung ứng vi mạch bán dẫn trên thế giới có thể chia thành 4 khâu, gồm thiết kế, sản xuất, đóng gói - kiểm tra, và chế tạo thiết bị.

Sau đại dịch COVID-19, nền công nghiệp vi mạch bán dẫn thế giới đang trải qua giai đoạn tái cấu trúc chuỗi cung ứng để mở rộng mạng lưới các nhà cung cấp trên toàn cầu, nhằm tránh phụ thuộc vào một thị trường hay một khu vực. Các tập đoàn thiết kế vi mạch trên thế giới đang chuyển hướng hoạt động, tăng cường đầu tư và tìm kiếm nguồn nhân lực tiềm năng tại Việt Nam.

Với xu thế đó, TS. Huỳnh Phú Minh Cường, Trường Đại học Bách Khoa (Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, trong giai đoạn sắp tới, ước đoán ngành vi mạch trong nước cần 1.000 kỹ sư mỗi năm, nhưng hiện tại Việt Nam không có nhiều nhân lực chuyên về sản xuất, thiết kế vi mạch, cũng như chưa có sản phẩm mẫu, sản phẩm thương mại hóa. Do đó, vẫn còn khoảng trống trong việc đào tạo nhân lực phục vụ nhu cầu của doanh nghiệp.

Đồng quan điểm với xu hướng khát nhân lực trong ngành công nghiệp vi mạch tại Việt Nam, PGS.TS Trần Mạnh Hà - Phó Ban Đào tạo Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh thông tin rằng Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh đang hướng đến việc xây dựng chương trình đào tạo khoảng 1.000 kỹ sư thiết kế vi mạch trong 5 năm ở bậc đại học và sau đại học, nhằm góp phần tăng cường nhân lực cho ngành này. Khung chương trình đào tạo sẽ gồm các khóa chuyên sâu, cấp tốc và hợp tác với doanh nghiệp. Kỹ sư tốt nghiệp có thể nhận chứng chỉ quốc tế để đi làm hoặc học lên bậc sau đại học.

Thách thức đào tạo, phát triển nhân lực ngành công nghiệp vi mạch

PGS.TS Trần Mạnh Hà - Phó Ban Đào tạo Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh đang đối mặt với các thách thức về kinh nghiệm triển khai, cơ sở vật chất, cũng như chương trình riêng. Do đó, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cần thu hút chuyên gia quốc tế, Việt kiều về nước, nhằm xây dựng đội ngũ giảng viên, các nhóm nghiên cứu mạnh, liên minh hợp tác trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn.

Chia sẻ về thách thức trong đào tạo, phát triển nhân lực ngành công nghiệp vi mạch, GS Lee Hyuk-jae - Trưởng Khoa Điện và Kỹ thuật Máy tính, Đại học Quốc gia Seoul, dẫn chứng ở Hàn Quốc, Đại học Quốc gia Seoul khuyến khích sinh viên các ngành khác học thêm hoặc học song ngành để trở thành kỹ sư vi mạch. Đây là giải pháp thúc đẩy tăng trưởng nguồn nhân lực cho lĩnh vực này. Ông cũng cho rằng nên có sự hợp tác giữa doanh nghiệp và trường đại học. Doanh nghiệp sẽ đến trường đại học chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và ngược lại, sinh viên sẽ thực tập về thiết kế, sản xuất chip tại doanh nghiệp.

Trong khi đó, GS. Koichiro Ishibashi, Đại học Điện tử – Truyền thông (Tokyo, Nhật Bản) nhấn mạnh, Việt Nam chưa có chương trình đào tạo chính thức về công nghệ vi mạch. Hiện chỉ có một phần rất nhỏ trong chương trình đào tạo của các ngành điện, điện tử... Về phía doanh nghiệp cũng chưa có doanh nghiệp phát triển về công nghệ vi mạch đúng nghĩa. Do đó, muốn phát triển nguồn nhân lực công nghệ vi mạch cần phải có chiến lược cụ thể về nhân lực cũng như hỗ trợ tài chính, các cơ sở vật chất để thực hành.

Theo TS. Võ Xuân Hoài - Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho rằng để phát triển nguồn nhân lực ngành vi mạch, cần tập trung vào nhóm các đại học tiên phong như Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh và Đại học Bách Khoa Hà Nội, tăng cường chương trình đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất, thu hút chuyên gia, nhà khoa học.

XEM THÊM: Chiến lược nào cho ngành vi mạch bán dẫn Việt Nam?

Ông Hoài phân tích, từ năm 2001 đến 2021, ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đã tăng trưởng 13% mỗi năm, đạt giá trị khoảng 600 tỷ USD tính đến năm 2021. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có nhà máy sản xuất bán dẫn, chỉ có nhà máy của Intel và một vài doanh nghiệp FDI thực hiện công đoạn lắp ráp, kiểm thử và đóng gói.

Hệ sinh thái cho ngành công nghiệp bán dẫn trong nước cũng chưa hoàn chỉnh, nhất là thiếu các cơ sở hạ tầng như phòng lab phục vụ kiểm thử, các nền tảng, công cụ thiết kế vi mạch phục vụ đào tạo chính quy hoặc nâng cao tay nghề và chưa có trung tâm ươm tạo ngành bán dẫn. Việt Nam chưa có chiến lược quốc gia về phát triển nguồn nhân lực lĩnh vực thiết kế vi mạch.

TS. Võ Xuân Hoài chỉ ra tại Việt Nam hiện có 2 doanh nghiệp là Viettel High Tech và FPT Semicondcutor mới bắt đầu tham gia thiết kế, sản xuất một số chíp dùng cho điện tử viễn thông, y tế nhưng nhân lực ít và chưa chuẩn hóa. Ảnh: Vnuhcm.edu.vn

Ông Hoài nhận định, lực lượng trong nước về lĩnh vực kỹ thuật, công nghệ có nhiều đặc tính rất phù hợp với ngành công nghiệp bán dẫn. Ông dẫn chứng, riêng ngành điện tử ở Việt Nam ước tính có khoảng 500.000 kỹ sư, 1 triệu công nhân, 5.000 kỹ sư cao cấp về điện tử và chip.

PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cho biết chương trình đào tạo tiên tiến về thiết kế vi mạch ở bậc đại học và sau đại học của Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh sẽ gắn liền với thực tiễn của các doanh nghiệp, kinh nghiệm từ các quốc gia có thế mạnh, và kết nối với định hướng chung từ Chính phủ.

Ông Quân nhấn mạnh đào tạo và nghiên cứu vi mạch sẽ triển khai song hành, các phòng thí nghiệm hiện đại phục vụ hai mục tiêu này sẽ được xây dựng. Phòng thí nghiệm không chỉ phục vụ cho các chuyên gia, sinh viên trong hệ thống Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh mà có thể sẽ mở rộng khả năng phục vụ cho các nhà khoa học, sinh viên quan tâm đến vi mạch, bán dẫn ở khu vực phía Nam.