Nhân viên các đại lý hải quan chờ hướng dẫn ở Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 sáng 7-8 - Ảnh: T.X.V. Nguồn Tuổi Trẻ

Theo thông báo từ Tổng cục Hải quan, đến 9h35 sáng cùng ngày, hệ thống đã được khôi phục. Tuy nhiên, tình trạng ùn tắc và xử lý thủ tục vẫn diễn ra phức tạp tại nhiều cảng lớn trên cả nước.

Anh Duy, phụ trách nghiệp vụ thông quan của một công ty logistics ở TP.HCM, cho biết: "Mọi thao tác khai báo của đơn vị cho các tờ khai hàng hóa vẫn đang bị đảo lộn hoàn toàn. Các Chi cục Hải quan ở cảng lớn như Cát Lái liên tục thông báo chỉ xử lý linh động những trường hợp gấp, khuyến cáo doanh nghiệp không nộp hồ sơ quá đông."

Tại cảng Cát Lái, TP.HCM - cảng container lớn nhất Việt Nam, tình hình được mô tả là "lộn xộn". Anh Tuấn, nhân viên một đại lý logistics, cho biết: "Tất cả các cảng hiện sử dụng một hệ thống để kết nối với hải quan, nhưng hiện mạng này cũng sập. Các cảng hiện tạm thời chỉ ưu tiên hàng xuất đi, lô hàng cất máng tàu trước 2 tiếng. Nhưng bất cập hiện nay là hàng xuất đi quá nhiều dẫn đến tình trạng đình trệ, ùn ứ".

Nhiều doanh nghiệp cho biết vì phải xử lý bằng tờ khai giấy nên nhiều đại lý ở các tỉnh phải chạy về cảng lớn ở thành phố mới làm được thủ tục. Nhân viên hải quan rất cố gắng nhưng họ cũng chỉ có thể khuyến cáo đợi mạng hoạt động trở lại.

Xe tải chờ hàng hóa xếp dài trước cổng cảng Cát Lái (TP Thủ Đức) ngày 7-8 - Ảnh: T.X. Nguồn Tuổi Trẻ.

Đại diện một doanh nghiệp logistics ở TP.HCM sốt ruột chia sẻ: "Bình thường mỗi ngày công ty xử lý gần 200 tờ khai, nhưng từ sáng đến giờ nhân sự chạy khắp nơi, mọi thứ vẫn đứng. Sáng giữa tuần là cao điểm của các hoạt động thủ tục khai báo hải quan, đây cũng là mùa cao điểm nên số lượng tờ khai cần xử lý rất lớn. Nhiều công ty đã đánh xe đến chở hàng cảng nhưng phải xếp hàng chờ vì không có lệnh".

Dù Tổng cục Hải quan đã có văn bản hỏa tốc hướng dẫn cách xử lý thủ công, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn. Các doanh nghiệp cho rằng thủ tục thủ công rất khó để lấy được hàng ra vì một lô hàng liên quan đến nhiều bên, trong đó có kiểm tra chuyên ngành như kiểm dịch thực vật, động vật. Các hệ thống này cũng không thể kết nối khi mạng gặp sự cố, trong khi các bộ ngành liên quan vẫn chưa thống nhất được cách thức xử lý.

Ông Nguyễn Thành Trung, Tổng Giám đốc Công ty Giải pháp công nghệ logistics, nhận định tình trạng chờ làm thủ tục hải quan bằng thủ công không quá căng thẳng, phức tạp vì đã có công văn hướng dẫn. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận việc xử lý thủ tục thủ công gây khó khăn, đặc biệt là với những lô hàng cần thẩm định giá trị.

Sự cố này một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư và nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin trong lĩnh vực hải quan, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc xây dựng các phương án dự phòng hiệu quả để đối phó với các tình huống tương tự trong tương lai.