Không cải thiện tiêu chuẩn, điều hòa không khí sẽ "nấu chín" hành tinh của chúng ta

Bên trong khu sản xuất máy điều hòa không khí của nhà máy sản xuất đồ gia dụng Haier - Ảnh: BLOOMBERG

Điều hòa không khí có thể gây ra một số tác hại cho môi trường. Dưới đây là một số tác động tiêu cực mà điều hòa không khí có thể gây ra:

Sử dụng năng lượng: Điều hòa không khí tiêu thụ một lượng lớn năng lượng điện để hoạt động. Sản xuất năng lượng điện thường dẫn đến phát thải khí thải từ các nguồn nhiên liệu fosil như than, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên. Những khí thải này góp phần vào hiệu ứng nhà kính và biến đổi khí hậu.

Tiêu thụ tài nguyên nước: Hệ thống điều hòa không khí cần sử dụng nước để làm lạnh và làm ẩm không khí. Trong một số vùng thiếu nước, việc sử dụng điều hòa không khí có thể gây căng thẳng đối với nguồn cung cấp nước và dẫn đến lãng phí tài nguyên quý báu này.

Khí thải: Hệ thống điều hòa không khí sử dụng chất làm lạnh như hydrofluorocarbon (HFC) và chlorofluorocarbon (CFC), được gọi chung là chất lạnh fluocacbon. Khi rò rỉ hoặc hỏng, các chất lạnh này có thể thoát ra môi trường và góp phần vào suy giảm tầng ozon, gây ra hiện tượng hủy diệt tầng ozon và làm gia tăng rủi ro tia UV gây hại cho sức khỏe con người và môi trường tự nhiên.

Tạo ra nhiệt thải: Hệ thống điều hòa không khí sản xuất nhiệt thải khi làm lạnh không khí. Điều này có thể góp phần làm tăng nhiệt độ nơi xung quanh và gây ảnh hưởng đến hệ sinh thái, đặc biệt là trong các khu đô thị nơi có mật độ cao các hệ thống điều hòa không khí.

Tác động âm thanh: Một số hệ thống điều hòa không khí phát ra tiếng ồn, đặc biệt là trong các tòa nhà thương mại và khu dân cư. Tiếng ồn có thể gây phiền toái và ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của con người.

Theo ước tính, thế giới sẽ có thêm 1 tỉ máy điều hòa không khí trước cuối thập kỷ này. Thị trường được dự đoán sẽ tăng gần gấp đôi trước năm 2040.

Kanwaljeet Jawa - người đứng đầu chi nhánh Ấn Độ của Daikin Industries Ltd, nhà sản xuất máy điều hòa không khí lớn nhất thế giới - cho biết: “Chúng tôi đang hoạt động trong một cơ hội vô tận. Trong những năm gần đây, doanh số bán hàng của chúng tôi đã tăng hơn 15 lần”.

Một số nơi nghèo nhất thế giới cũng là nơi nóng nhất. Nhưng thu nhập đang tăng lên đã đưa máy điều hòa không khí trong tầm tay của hàng triệu người.

Trong một nghiên cứu xem xét hàng nghìn nhà máy ở Ấn Độ có cách làm mát khác nhau, các nhà nghiên cứu phát hiện cứ mỗi 1 độ C tăng lên, năng suất giảm khoảng 2%.

Đây là một vấn đề lớn đối với nỗ lực của Thủ tướng Narendra Modi nhằm thúc đẩy số lượng xuất khẩu đang trì trệ, thu hút doanh nghiệp từ Trung Quốc và tiến lên chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo ông E. Somanathan - tác giả của báo cáo và là giáo sư kinh tế tại Viện Thống kê Ấn Độ (ISI Delhi), năng suất giảm do nắng nóng trong 30 năm qua có thể tương đương với khoảng 1% GDP của Ấn Độ, hoặc khoảng 32 tỉ USD.

Nhưng việc mở rộng vùng phủ sóng AC quá nhanh cũng có nguy cơ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng mà Ấn Độ đang đối mặt. Hầu hết các thiết bị sử dụng chất làm lạnh gây hại hơn nhiều so với carbon dioxide.

Ông Abhas Jha, một chuyên gia của Ngân hàng Thế giới về biến đổi khí hậu có trụ sở tại Singapore, cho biết nếu các tiêu chuẩn không được cải thiện, thì “hành tinh này sẽ bị nấu chín theo đúng nghĩa đen”.

Có chất làm lạnh vừa "xanh" vừa rẻ cho máy điều hòa không khí?

Một trong những chất làm lạnh phổ biến nhất trong máy điều hòa không khí, hydrofluorocarbons (HFC), có khả năng làm nóng gấp 1.000 lần carbon dioxide.

Các nhà khoa học cho biết nếu cứ phụ thuộc vào HFC, toàn cầu có thể nóng lên nửa độ C vào cuối thế kỷ này. Điều này sẽ làm tăng khí nhà kính, gây ra những cơn bão, hạn hán chết người và nhiều đợt nắng nóng hơn.

Vào năm 2016, hơn 170 quốc gia đã đồng ý loại bỏ dần HFC, bắt đầu từ năm 2019. Trong đó, các nước công nghiệp giàu có được yêu cầu tiên phong giảm mạnh HFC.

Hiện thị trường đã có các chất làm mát ít gây hại cho môi trường hơn, do một số công ty lớn như Chemours Co. và Honeywell International Inc. sản xuất. Daikin và Mitsubishi Electric Corporation cũng đã và đang nghiên cứu sản phẩm của riêng họ, song chưa được như mong muốn.

Chẳng hạn R-32 của Daikin vẫn có khoảng 1/3 khả năng gây nóng lên toàn cầu so với các chất làm lạnh thông thường. Nó vẫn gây ô nhiễm và cũng dễ cháy hơn dù rẻ hơn một số chất làm mát khác.

"Mặc dù R-32 giúp tránh được một lượng lớn khí thải, nhưng chúng ta cần phải giảm xuống mức thấp hơn”, bà Prima Madan - chuyên gia về làm mát và sử dụng năng lượng hiệu quả tại Hội đồng Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên có trụ sở tại Mỹ - nhấn mạnh.

Các công ty làm mát cũng đang tìm kiếm những lựa chọn mới. “Nếu bạn không có chất làm lạnh xanh, bạn sẽ là người thua cuộc”, ông Jawa - giám đốc điều hành của Daikin Ấn Độ - nói.

Tuy nhiên hiện tại, các chất lựa chọn thay thế HFC vẫn còn khá đắt. Điều đó dẫn tới sự phản đối ngay cả ở các nước giàu. Thượng viện Mỹ gần đây đã đồng ý giảm 85% mức tiêu thụ HFC, nhưng trong vòng 15 năm.