Chính phủ ban hành Nghị định mới về hợp tác công tư trong khoa học công nghệ

Phòng thí nghiệm vi mạch Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: Hust

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 180/2025/NĐ-CP quy định cơ chế hợp tác công tư trong lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Văn bản có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, tạo ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp tham gia đầu tư nghiên cứu khoa học cùng nhà nước.

Ba hình thức hợp tác chính

Nghị định 180/2025/NĐ-CP ngày 01/7/2025 quy định ba hình thức hợp tác công tư. Hình thức đầu tiên theo mô hình đầu tư PPP truyền thống với các loại hợp đồng BOT, BTO, BOO, BTL, BLT, BT và O&M. Doanh nghiệp đầu tư xây dựng hạ tầng khoa học công nghệ, sau đó vận hành kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ cho nhà nước.

Hình thức thứ hai cho phép đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng tài sản công vào mục đích liên doanh liên kết. Cơ chế này giúp tận dụng tài sản nhà nước đang có để hợp tác với doanh nghiệp nghiên cứu phát triển công nghệ mới.

Hình thức thứ ba bao gồm cơ chế đặt hàng, tài trợ nhiệm vụ khoa học công nghệ và hợp tác ba bên giữa nhà nước, tổ chức khoa học công nghệ và doanh nghiệp. Mô hình này khuyến khích doanh nghiệp đề xuất và thực hiện các hình thức hợp tác sáng tạo khác.

Tổ chức và cá nhân tham gia hợp tác công tư được hưởng nhiều ưu đãi. Về thuế, doanh nghiệp tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế bằng 200% chi phí thực tế hoạt động nghiên cứu phát triển. Điều này có nghĩa cứ chi một đồng nghiên cứu, doanh nghiệp được trừ hai đồng khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp.

Về đất đai, các dự án được miễn giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và ưu đãi đầu tư theo quy định. Về sở hữu trí tuệ, các bên được sở hữu kết quả nghiên cứu theo thỏa thuận, đồng thời áp dụng cơ chế chấp nhận rủi ro trong hoạt động khoa học công nghệ.

Nghị định 180/2025/NĐ-CP ngày 01/7/2025 cho phép sử dụng nhiều nguồn vốn. Nguồn vốn đầu tư công và chi thường xuyên ngân sách nhà nước, bao gồm các quỹ phát triển khoa học công nghệ quốc gia và địa phương. Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp của đơn vị công lập và doanh nghiệp nhà nước, cùng nguồn thu từ cung cấp sản phẩm dịch vụ.

Đặc biệt, dự án PPP khoa học công nghệ được áp dụng tỷ lệ vốn nhà nước lên đến 70% tổng mức đầu tư để hỗ trợ xây dựng công trình.

Quyền sở hữu và phân chia lợi nhuận

Quyền sở hữu tài sản và sở hữu trí tuệ phát sinh từ hợp tác được các bên thỏa thuận trong hợp đồng, phù hợp quy định pháp luật. Cơ quan nhà nước làm chủ sở hữu dữ liệu gốc do mình tạo lập, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Việc phân chia lợi nhuận từ thương mại hóa kết quả nghiên cứu thực hiện trên cơ sở thỏa thuận giữa các bên, bảo đảm chia sẻ lợi ích công bằng tương xứng với tỷ lệ đóng góp về tài chính, tài nguyên và công nghệ của từng bên.

Nghị định 180/2025/NĐ-CP ngày 01/7/2025 áp dụng cơ chế chia sẻ phần tăng giảm doanh thu đặc biệt. Trong ba năm đầu sau vận hành kinh doanh, nhà nước chia sẻ 100% phần chênh lệch giảm giữa doanh thu thực tế và doanh thu dự kiến khi doanh thu thực tế thấp hơn.

Trường hợp sản phẩm khoa học công nghệ có doanh thu thực tế vẫn thấp hơn 50% doanh thu dự kiến sau ba năm áp dụng cơ chế chia sẻ, nhà nước có thể chấm dứt hợp đồng trước thời hạn và chi trả toàn bộ kinh phí đầu tư xây dựng hạ tầng cùng chi phí vận hành hợp pháp liên quan.

Nghị định 180/2025/NĐ-CP ngày 01/7/2025 tạo khung pháp lý toàn diện cho hợp tác công tư trong lĩnh vực khoa học công nghệ. Nghị định khuyến khích doanh nghiệp chủ động đề xuất hoạt động hợp tác, tìm hiểu hợp tác với chuyên gia nước ngoài để tiếp cận công nghệ mới và trọng điểm.

Cơ chế mới còn hỗ trợ huy động nguồn vốn trong và ngoài nước, nghiên cứu phát triển thị trường ứng dụng thương mại hóa sản phẩm khoa học công nghệ. Đồng thời đề xuất chính sách thu hút người Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia nước ngoài về Việt Nam nghiên cứu phát triển.

Nghị định có hiệu lực từ 1/7/2025, riêng các quy định về quyền sở hữu, quản lý tài sản kết quả nhiệm vụ khoa học công nghệ và cơ chế đặt hàng tài trợ (Điều 6, Điều 19 và Điều 22) có hiệu lực từ 1/10/2025. Nghị định mở rộng hành lang pháp lý, tạo động lực mạnh mẽ cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, thu hút đầu tư tư nhân vào nghiên cứu phát triển công nghệ cao.

Ông Nguyễn Thiện Nghĩa làm Vụ trưởng Hợp tác quốc tế Bộ KH&CN Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng trao quyết định bổ nhiệm ông Nguyễn Thiện Nghĩa làm Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Khoa học ...

Bộ máy lãnh đạo Học viện Chiến lược Khoa học và Công nghệ hoàn thiện với 5 nhân sự mới Bộ Khoa học và Công nghệ vừa công bố quyết định bổ nhiệm 5 vị trí lãnh đạo chủ chốt cho Học viện Chiến lược ...

5 luật lớn thay đổi căn bản hệ sinh thái khoa học công nghệ Việt Nam Quốc hội thông qua 5 luật do Bộ KH&CN chủ trì tạo hành lang pháp lý toàn diện cho khoa học công nghệ và chuyển ...