 |
| Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội Hoàng Minh Sơn, đại diện lãnh đạo Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cùng các đại biểu |
Hôm nay 19/11, khuôn viên Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) chứng kiến hàng nghìn người hội tụ trong buổi lễ kỷ niệm 80 năm kể từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 45 thành lập Ban Đại học Văn khoa. Những cái bắt tay thật chặt giữa các cựu sinh viên đầu đã bạc, ánh mắt rạng ngời của tân sinh viên Gen Z tạo nên sự giao thoa kỳ diệu giữa quá khứ hào hùng và tương lai đầy khát vọng.
 |
| Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) |
Lịch sử giáo dục đại học Việt Nam hiếm có ngôi trường nào mang trên mình sứ mệnh chính trị và văn hóa đặc biệt như Ban Đại học Văn khoa. Ngày 10/10/1945, chỉ hơn một tháng sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 45 thành lập Ban Đại học Văn khoa. Quyết định này vượt lên trên ý nghĩa của việc thành lập một cơ sở giáo dục thông thường. Nó khẳng định tầm nhìn chiến lược của Chính phủ cách mạng lâm thời: độc lập chính trị phải đi đôi với độc lập về văn hóa và học thuật. Một quốc gia muốn tự cường buộc phải có một nền khoa học xã hội và nhân văn xứng tầm, đủ sức giải mã quá khứ, định vị hiện tại, soi đường tương lai.
 |
| Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội Hoàng Minh Sơn phát biểu tại Lễ kỷ niệm |
Suốt chặng đường 80 năm, từ những ngày sơ tán lên chiến khu Việt Bắc đầy gian khổ đến giai đoạn sáp nhập thành Đại học Tổng hợp Hà Nội danh tiếng, "chất" Văn khoa chưa bao giờ phai nhạt. Ngọn lửa ấy được thắp lên bởi những bậc danh sư, những cây đại thụ đặt nền móng cho nền khoa học nước nhà như Giáo sư Đào Duy Anh, Giáo sư Trần Đức Thảo, Giáo sư Cao Xuân Huy... Chính họ đã hun đúc nên một "học phong" Tổng hợp - Nhân văn: nghiêm cẩn trong khoa học, tự do trong tư duy, dấn thân trong hành động.
 |
| Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn. |
Trong diễn văn tại buổi lễ, Hiệu trưởng Hoàng Anh Tuấn đã nhấn mạnh những con số biết nói, minh chứng cho đẳng cấp của một đại học định hướng nghiên cứu. Tỷ lệ giảng viên có trình độ Tiến sĩ đạt 85%, Giáo sư và Phó Giáo sư chiếm 25% - cao gấp ba lần mặt bằng chung cả nước. Con số này phá vỡ định kiến về việc đào tạo xã hội nhân văn thường "đại trà".
Nhà trường hiện đang đào tạo 80 chương trình ở 3 cấp học, bao gồm 30 chương trình cử nhân, 28 chương trình thạc sĩ và 22 chương trình tiến sĩ; 1 trường THPT Chuyên; số lượng người học vào khoảng 14.000 người, trong đó học viên sau đại học, nghiên cứu sinh và lưu học sinh quốc tế chiếm khoảng 25% - đây có thể coi là tỉ lệ “vàng” trong cộng đồng đại học Việt Nam hôm nay.
 |
Xã hội số, trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ đặt ra câu hỏi lớn về chỗ đứng của khoa học xã hội. Nhiều quan điểm lo ngại các ngành học truyền thống sẽ lép vế trước làn sóng công nghệ. Thực tế thế hệ sinh viên Nhân văn hôm nay không còn bó hẹp trong những trang giáo trình cũ kỹ. Họ năng động, làm chủ công nghệ, dùng tư duy nhân văn để thổi hồn cho công nghệ.
 |
Sự xuất hiện của màn trình diễn nghệ thuật tại lễ kỷ niệm với hiệu ứng âm thanh, ánh sáng hiện đại, kết hợp cùng tà áo dài truyền thống và sắc cờ đỏ rực lửa đã truyền tải thông điệp mạnh mẽ về sự thích ứng. Truyền thống không đối lập với hiện đại. Truyền thống đóng vai trò bệ phóng để hiện đại vút bay. Sinh viên Nhân văn ngày nay dùng công nghệ để số hóa di sản, dùng dữ liệu lớn (Big Data) để phân tích xu hướng xã hội, dùng tâm lý học để chữa lành những tổn thương tinh thần của con người thời đại số.
Bạn Vũ Lê Thu Huyền, cựu sinh viên khoa Đông Phương học, đã chia sẻ đầy xúc động ngay tại sân trường: "Được học tập dưới mái trường 80 năm tuổi đời tạo cho chúng em một áp lực tích cực. Thế hệ trẻ Nhân văn hôm nay hiểu rõ sứ mệnh của mình không chỉ là kế thừa di sản đồ sộ của cha ông, còn phải dùng tư duy phản biện và tri thức hiện đại giải quyết các bài toán của xã hội số. Sự kiện hôm nay tiếp thêm cho chúng em động lực rất lớn."
 |
Buổi lễ khép lại nhưng dư âm hào khí 80 năm vẫn vang vọng. Đó không chỉ là niềm tự hào về quá khứ vàng son của Ban Đại học Văn khoa hay Đại học Tổng hợp. Đó là niềm tin vào tương lai nơi các giá trị nhân bản, nhân văn luôn là nền tảng cốt lõi cho phát triển bền vững.
Ngọn lửa thắp lên từ năm 1945, qua tay bao thế hệ, nay càng rực rỡ soi đường cho trí tuệ trẻ bước vào kỷ nguyên mới với tâm thế tự tin và bản lĩnh. Thế hệ sinh viên Nhân văn hôm nay mang sứ mệnh giữ gìn tinh thần Văn khoa, tiếp tục định hình nền tảng đạo đức và tư tưởng cho xã hội Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số.
