| Lời tòa soạn: Nhân dịp kỷ niệm 80 năm truyền thống, 30 năm thành lập Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn và đón nhận Huân chương Lao động hạng nhất, Tạp chí Điện tử và Ứng dụng trân trọng giới thiệu đến bạn đọc bài viết về hành trình tâm huyết vì nền tảng trí tuệ quốc gia của một trong những cơ sở giáo dục đại học uy tín nhất Việt Nam. |
Tám thập kỷ xây dựng và trưởng thành, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã khẳng định vai trò tiên phong trong đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, nghiên cứu khoa học chất lượng và tư vấn chính sách xuất sắc. Từ việc tiên phong quốc tế hóa tiếng Việt đến gìn giữ cội nguồn văn hiến dân tộc, từ nghiên cứu khoa học phục vụ phát triển đất nước đến trách nhiệm xã hội, nhà trường tiếp tục vun đắp nền móng tri thức, chuẩn bị nguồn lực chất lượng cao cho kỷ nguyên phát triển mới.
 |
| Phó Thủ tướng Lê Thành Long thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng nhất cho Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội |
Với triết lý giáo dục "Văn hiến - Hiện đại - Khai phóng" và giá trị cốt lõi "Tiên phong - Sáng tạo - Chất lượng cao - Trình độ cao", Nhà trường hướng tới mục tiêu trở thành đại học thông minh, kiến tạo quốc gia, kiên định nền tảng khoa học cơ bản nhằm phát triển khoa học ứng dụng để phụng sự tổ quốc trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.
Ngày 10/10/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 45 thành lập Đại học Văn khoa Hà Nội - tiền thân của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHKHXH&NV) ngày nay. Qua các thời kỳ lịch sử, từ Đại học Tổng hợp Hà Nội đến khi Đại học Quốc gia Hà Nội ra đời năm 1993, nhà trường luôn giữ vững truyền thống học thuật, trở thành địa chỉ uy tín hàng đầu trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn.
Hiện nay, Nhà trường có 15 khoa, 02 viện, 01 Trường THPT Chuyên, 8 phòng chức năng, 02 trung tâm và 01 bảo tàng. Đội ngũ gồm 504 cán bộ, trong đó 336 giảng viên với 6 Giáo sư, 59 Phó giáo sư, và đặc biệt 80% giảng viên đạt trình độ tiến sĩ.
Nhà trường quản lý 28 chương trình đào tạo đại học, 36 chương trình đào tạo Thạc sĩ và 32 chương trình đào tạo Tiến sĩ. Từ năm 2015 đến nay, nhà trường cấp bằng cho khoảng 20.000 cử nhân, gần 6.000 Thạc sĩ và gần 700 Tiến sĩ. Tỷ lệ sinh viên có việc làm sau một năm tốt nghiệp đạt trung bình 90%. Những thành tích trên đã khẳng định vai trò của Nhà trường trong cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho yêu cầu phát triển kinh tế xã hội.
Năm 2015, Nhà trường xây dựng thành công Bộ khung năng lực tiếng Việt cho người nước ngoài. Lần đầu tiên, tiếng Việt có khung tham chiếu năng lực được phân chia khoa học theo chuẩn châu Âu, gồm 6 cấp độ từ A1 đến C2, bộ khung năng lực tiếng Việt được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành thông qua Thông tư 17/2015/TT-BGDĐT ngày 01/9/2015.
Khung năng lực tiếng Việt giúp các cơ sở đào tạo tiếng Việt trong và ngoài nước phát triển chương trình với chất lượng đảm bảo, thống nhất mục tiêu và đầu ra. Trong bối cảnh Việt Nam tăng cường hợp tác giáo dục quốc tế, khung năng lực này trở thành công cụ bảo đảm chất lượng, tính minh bạch và khả năng chuyển đổi khi đánh giá trình độ tiếng Việt của người học quốc tế.
 |
| Sinh viên nước ngoài trong buổi kiểm tra thử trình độ theo phương thức mới tại Trường ĐHKHXH&NV |
Tiếp nối thành công, năm 2016, Nhà trường biên soạn Định dạng đề thi đánh giá năng lực tiếng Việt. Bộ Giáo dục và Đào tạo ký Quyết định ban hành Định dạng đề thi số 2097/QĐ-BGDĐT và Quyết định phê duyệt Tài liệu hướng dẫn số 2098/QĐ-BGDĐT ngày 21/6/2016. Tiếng Việt từ đó có định dạng đề thi năng lực thống nhất theo Khung năng lực 6 bậc, được các cơ sở dạy tiếng Việt trên toàn lãnh thổ áp dụng như quy chuẩn mang tính pháp lý.
Thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 26/3/2004 của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài, năm 2017, Bộ Giáo dục và Đào tạo giao cho Nhà trường biên soạn Khung chương trình tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài. Lần đầu tiên, Việt Nam có khung chương trình làm căn cứ biên soạn tài liệu dạy và học tiếng Việt cho kiều bào, phục vụ việc hiện thực hóa tư tưởng chỉ đạo của Đảng.
Năm 2022, Nhà trường trở thành đơn vị đại học công lập duy nhất khởi động Kênh giảng dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài. Hệ sinh thái dạy tiếng gồm bộ tư liệu 6 bậc, bộ kiểm tra đánh giá, Ngân hàng đề thi, tiếng Việt chuyên ngành, cẩm nang ẩm thực - du lịch - thương mại, với tổng số gần 20 nghìn trang ngữ liệu.
Nhà trường tổ chức hàng trăm lớp dạy trực tuyến tiếng Việt miễn phí cho kiều bào từ sơ cấp đến cao cấp, phục vụ gần hàng nghìn lượt kiều bào thuộc 23 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. Đối tượng từ 6-12 tuổi chiếm 65-70% số học viên, phản ánh nhu cầu học tiếng Việt để duy trì ngôn ngữ và văn hóa trong thế hệ trẻ kiều bào.
Nhà trường phối hợp với Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng Khung chuyên đề bồi dưỡng, giảng dạy và cấp chứng nhận dạy tiếng Việt cho hàng nghìn lượt giáo viên kiều bào. Chương trình "Xin chào Việt Nam" hợp tác với VTV4 bước sang năm thứ 4 với hiệu ứng lan tỏa tích cực trong cộng đồng người nước ngoài và kiều bào.
Ngành Hán Nôm được thành lập tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội từ năm 1972. Qua nửa thế kỷ xây dựng phát triển, Khoa Văn học giữ vị trí trung tâm hàng đầu cả nước về đào tạo và nghiên cứu Hán Nôm. Sinh viên tốt nghiệp có khả năng chuyên biệt trong dịch thuật cổ văn, hiệu đính văn bản, biên khảo sử liệu, đây là những kỹ năng không ngành nào có thể thay thế.
 |
| Cuộc thi Thư pháp “Phượng thành xuân sắc” nhằm lan toả tinh thần “Giáo học tương trưởng” |
Nhiều thế hệ tốt nghiệp ngành Hán Nôm đã trở thành chuyên gia đầu ngành, đảm nhận trọng trách tại các cơ quan nghiên cứu, giảng dạy và quản lý. Ngành Hán Nôm đóng vai trò nền tảng trong việc bảo tồn di sản văn hóa dân tộc, giúp người hiện đại gìn giữ và minh giải tư liệu văn tự tổ tiên để lại. Chữ Hán đóng vai trò văn tự quan phương ở Việt Nam trong cả thiên niên kỷ. Kho tàng Hán Nôm chứa đựng phần lớn tri thức truyền thống trong tất cả các lĩnh vực.
Ngành Tôn giáo học của nhà trường được thành lập để đáp ứng nhu cầu cấp thiết về nguồn nhân lực có kiến thức lý luận và thực tiễn sâu rộng trong lĩnh vực công tác tín ngưỡng, tôn giáo. Ngày 30/8/2024, Chương trình Thạc sĩ ngành Tôn giáo học, chuyên ngành Công tác tín ngưỡng, tôn giáo lần đầu tiên được mở. Ngày 18/02/2025, Bộ Dân tộc và Tôn giáo được thành lập, khẳng định sự quan tâm của Đảng, Nhà nước trong công tác tôn giáo tín ngưỡng và sự cần thiết về đội ngũ cán bộ làm công tác này trong cả nước.
Ngành Nhân học của nhà trường đã hoàn thành 2 chu kỳ đánh giá đảm bảo chất lượng bởi Mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á năm 2017 và 2023, khẳng định chất lượng đào tạo và chuyên môn ở tầm khu vực và quốc tế. Sinh viên ngành Nhân học tốt nghiệp có năng lực làm việc trong các viện nghiên cứu, tổ chức phát triển quốc tế, cơ quan nhà nước, báo chí, truyền thông.
Khoa Lịch sử khẳng định vị thế trung tâm hàng đầu về đào tạo lĩnh vực Lịch sử, văn hóa, khảo cổ học tại Việt Nam. Nhà trường là đơn vị duy nhất trong cả nước đào tạo nhiều ngành khoa học nền tảng có đủ các bậc từ cử nhân tới tiến sĩ như Văn hóa học, Khảo cổ học. Khoa cũng đảm nhận việc hướng dẫn các học viên cao học, nghiên cứu sinh nước ngoài, trong đó số lượng lớn là các học viên, nghiên cứu sinh từ Lào.
Nhà trường là lực lượng nòng cốt tham gia các đề án lớn của quốc gia như "Nghiên cứu và biên soạn bộ Lịch sử Việt Nam" và "Xây dựng bộ địa chí quốc gia Việt Nam". Trong thời gian dài, đội ngũ chuyên gia lịch sử của Trường tham gia biên soạn lịch sử Đảng bộ của nhiều tỉnh thành trong cả nước.
Các nhà khoa học của Trường tích cực tham gia nhiều cuộc khai quật và nghiên cứu quan trọng, đặc biệt là các di tích thời Trần và di sản Phật giáo. Nhà trường tham gia khai quật lăng tẩm các vua Trần tại Đông Triều, hệ thống chùa tháp Trúc Lâm, nghiên cứu tại Hoàng thành Thăng Long, Cúc Bồ, Luy Lâu.
Các chuyên gia lịch sử, khảo cổ và văn hóa tham gia tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát chuyên ngành kiến trúc, mỹ thuật tu bổ tôn tạo công trình di tích lịch sử, văn hóa tại Khu di tích Nhà Trần tại Đông Triều. Nhà trường nhận diện, đánh giá giá trị, xây dựng hồ sơ khoa học các khu di tích quan trọng, tham gia xây dựng hồ sơ đệ trình UNESCO công nhận Quần thể di tích danh thắng Yên Tử, Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn Kiếp Bạc là di sản văn hóa thế giới.
Giai đoạn từ năm 2015 đến nay, nhà trường chủ trì và tổ chức triển khai nhiều đề tài khoa học các cấp. Nhiều chuyên gia của Trường được giao giữ vai trò Chủ nhiệm các nhiệm vụ thành phần thuộc các chương trình khoa học lớn cấp Nhà nước. Trong vòng 10 năm, cán bộ của Trường được giao nhiệm vụ triển khai 36 đề tài cấp nhà nước và 28 đề tài của quỹ Nafosted.
 |
| TS. Đỗ Anh Đức, Trưởng Bộ môn Truyền thông Đa phương tiện, Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông chia sẻ tại Toạ đàm khoa học với chủ đề “Thúc đẩy hợp tác và công bố quốc tế trong đào tạo, nghiên cứu báo chí – truyền thông” ngày 12/11/2025 |
Nhà trường đã thực hiện thành công hàng loạt đề tài khoa học cấp Nhà nước thuộc Chương trình Khoa học Xã hội và Nhân văn phục vụ phát triển kinh tế xã hội, giai đoạn 2016-2020. Các đề tài về quản lý di động xã hội của nguồn nhân lực khoa học công nghệ chất lượng cao, cấu trúc khu vực Châu Á Thái Bình Dương, năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp Việt Nam, quyền an sinh xã hội thông qua công tác xã hội chuyên nghiệp đã đóng góp thiết thực vào xây dựng chính sách quốc gia.
| Số lượng công bố khoa học của nhà trường có xu hướng tăng mạnh, đặc biệt là công bố quốc tế ở các sản phẩm khoa học có hàm lượng học thuật cao. Kết quả thống kê năm 2024 so với năm 2015 cho thấy, số lượng bài báo khoa học đăng các tạp chí quốc tế ngoài danh mục ISI/Scopus tăng gấp 3,99 lần. Đặc biệt, số bài báo khoa học thuộc danh mục ISI/Scopus tăng gấp 14,17 lần so với năm 2015. |
Nhờ đó, mức xếp hạng quốc tế của lĩnh vực khoa học xã hội được nâng cao, đạt mức 501-600 thế giới vào năm 2024. Giai đoạn 2015-2020, nhà trường tổ chức hơn 50 hội thảo khoa học quốc tế. Giai đoạn 2020-2025, nhà trường tổ chức hơn 150 hội thảo khoa học, trong đó có hơn 50 hội thảo quốc tế.
Nhà trường là đầu mối giao lưu học thuật quốc tế trong lĩnh vực Khoa học xã hội và nhân văn với hàng chục hội thảo quốc tế được tổ chức mỗi năm. Nhà trường là đối tác chiến lược tại Việt Nam của nhiều tập đoàn hàng đầu thế giới như Tập đoàn META trong việc triển khai các dự án về năng lực số cho sinh viên. Khung năng lực số đã được nhiều trường đại học, cơ quan, tổ chức tại Việt Nam sử dụng, trở thành tài liệu quan trọng để Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng Thông tư về Khung năng lực số cho người học.
Nhà trường tích cực tham gia góp ý, tư vấn và xây dựng các văn bản luật quan trọng như Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Giáo dục Đại học, Luật Di sản Văn hóa năm 2024. Nhà trường thực hiện nhiều chương trình tư vấn chính sách khoa học công nghệ tại các địa phương như Thái Bình, Phú Thọ, Quảng Ninh, Tuyên Quang, Cà Mau.
 |
| Chương trình “Ngày hội việc làm - Kết nối nhà tuyển dụng năm 2025” |
Giai đoạn 2008-2025, thông qua Viện Chính sách và Quản lý, nhà trường tổ chức gần 50 khóa tập huấn tại hơn 20 tỉnh thành, với hơn 700 lượt cán bộ tham gia. Nội dung đào tạo tập trung vào các kỹ năng thiết yếu như phân tích chính sách dựa trên bằng chứng, dự báo chính sách, đánh giá và thẩm định chính sách, kỹ năng lãnh đạo sự thay đổi.
Trong thời gian đại dịch Covid-19, nhà trường thực hiện Chiến dịch "Không để sinh viên Nhân Văn nào bị bỏ lại phía sau", nhận được sự ủng hộ với số tiền lên tới khoảng 135 triệu đồng cùng hơn 300 túi quà, 3,7 tấn gạo, 512 thùng mì tôm. Hàng chục cán bộ và sinh viên tình nguyện gửi hơn 1100 suất quà đến tận tay hơn 600 sinh viên gặp khó khăn trên địa bàn Hà Nội.
Công đoàn Trường vận động kêu gọi cán bộ, giảng viên chung tay góp sức với tổng số tiền ủng hộ là 302 triệu đồng. Công đoàn Trường ủng hộ 110 triệu đồng tiền mặt cho quỹ phòng chống dịch Covid 19, trích 45 triệu đồng mua quà tặng hỗ trợ sinh viên khó khăn, ủng hộ 100 triệu đồng cho Quỹ vắc xin phòng Covid-19.
Đoàn trường có 09 đội hình tình nguyện Mùa Đông ấm, 10 đội hình tình nguyện Xuân tình nguyện và 13 đội hình Tình nguyện Mùa hè xanh, với tổng nguồn lực xã hội hóa trong hoạt động tình nguyện lên đến hơn 2 tỷ đồng. Các chiến dịch tiêu biểu như Mùa hè xanh năm 2022 tại xã Phình Hồ, huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái với quy mô chiến dịch hơn 80 triệu đồng; Chiến dịch Đông ấm Lào Cai năm 2022 với quy mô chiến dịch 170 triệu đồng.
Thế giới đang chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ trong lĩnh vực khoa học và giáo dục. Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 tiếp tục phát triển vượt bậc. Ứng dụng công nghệ vào giáo dục ngày càng mạnh mẽ, từng bước được nâng lên tầm kiểm soát hệ thống thông minh. Xu hướng quốc tế hoá đại học và liên kết đào tạo ngày càng mạnh mẽ.
 |
| K67 Báo chí CLC, Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông trong chuyến đi thực tế tại Đại học Quảng Tây, Trung Quốc |
Ở Việt Nam, giáo dục đại học thay đổi mạnh kể từ Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng năm 2013. Gần đây, một loạt quyết sách của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ đặt tiền đề cho giáo dục đại học Việt Nam bứt phá: Nghị quyết số 45-NQ/TW về trí thức năm 2023, Quyết định số 899/QĐ-TTg về thu hút và trọng dụng nhân tài năm 2023, Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia năm 2024, Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo năm 2025.
| Nhà trường xác định tầm nhìn: Trở thành trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học, tư vấn chính sách xuất sắc, đại học thông minh, kiến tạo quốc gia, kiên định nền tảng khoa học cơ bản nhằm phát triển khoa học ứng dụng để phụng sự tổ quốc. Đến năm 2035 xếp hạng 100 trường đại học hàng đầu châu lục, 450 trường đại học hàng đầu thế giới. |
Sứ mệnh của Nhà trường là tiên phong trong đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, nghiên cứu khoa học chất lượng cao và tư vấn chính sách xuất sắc, sáng tạo và truyền bá tri thức khoa học xã hội và nhân văn, vun bồi văn hiến dân tộc, lan toả giá trị văn hoá Việt Nam, phục vụ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ tổ quốc và hội nhập quốc tế.
Nhà trường tiếp tục triển khai Nghị quyết 18-NQ/TW năm 2017, hoàn thành tái cấu trúc bộ máy theo hướng tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả đáp ứng nhanh yêu cầu tự chủ đại học từ năm 2026. Sáp nhập một số khoa đơn ngành, gần về chuyên môn để tạo dư địa cho việc hình thành một số viện, trung tâm đào tạo và nghiên cứu mới bắt nhịp với xu hướng khoa học và giáo dục đại học mới.
Nhà trường phát triển đội ngũ chất lượng với khoảng 600 giảng viên và chuyên viên, trong đó giảng viên chiếm tối thiểu 75% tổng số viên chức. Tỉ lệ giảng viên đạt chuẩn học vị tiến sĩ tăng từ 82% hiện nay lên 90% năm 2030, 95% năm 2035, 100% năm 2045. Tỉ lệ giảng viên đạt chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư tăng từ 22% hiện nay lên 27% năm 2030 và 35% năm 2035, 45% năm 2045.
Nhà trường đào tạo, bồi dưỡng, thu hút và trọng dụng nhân tài, đặc biệt trong các lĩnh vực khoa học đặc biệt, thực hiện các mục tiêu chiến lược văn hoá của đất nước. Nhà trường có sứ mệnh quốc gia trong thúc đẩy nền cổ học - văn hiến học bởi đến nay Nhà trường là cơ sở duy nhất ở Việt Nam song hành đào tạo và nghiên cứu chuyên sâu các lĩnh vực thuộc cổ học.
 |
| Ngành Văn học là niềm mơ ước và sự lựa chọn của nhiều học sinh các trường THPT Chuyên tại các tỉnh, thành phố |
Đến năm 2030, cơ cấu đào tạo bao gồm 35 chương trình cử nhân, 32 chương trình thạc sĩ, 28 chương trình tiến sĩ với 18.000 người học, trong đó học viên sau đại học và quốc tế chiếm trên 20%. Từ năm 2035 ổn định cơ cấu khoảng 20.000 người học, với khoảng 25% là học viên sau đại học và quốc tế. 30% nội dung chương trình được dạy học bằng tiếng Anh hoặc ngôn ngữ quốc tế, tối thiểu 15% khoá luận, luận văn, luận án được thực hiện bằng tiếng Anh hoặc ngôn ngữ quốc tế.
Nhà trường phân tích chiến lược phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia để đề xuất thành công hoặc tham gia một số chương trình khoa học trọng điểm cấp nhà nước. Trước mắt, đề xuất một số nhiệm vụ trọng điểm quốc gia về khoa học xã hội và nhân văn số, văn hoá và văn hiến dân tộc, các hệ giá trị nhân văn và con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới.
Nhà trường xây dựng "Trung tâm Tư liệu Văn hiến Việt Nam ở hải ngoại" tại Trường ĐHKHXH&NV, hình thành hệ cơ sở dữ liệu cổ quy mô lớn và giá trị cao. Trung tâm tư liệu được ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý và khai thác, cung cấp nguồn tài nguyên dữ liệu lớn để cán bộ và sinh viên khai thác, thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu, đưa Trường ĐHKHXH&NV thành "thánh địa Văn hiến học Việt Nam" trong 10 năm tới.
Chiến lược tài chính của nhà trường được điều chỉnh theo tinh thần của Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo năm 2025. Tập trung khai thác nguồn ngân sách để phát triển những lĩnh vực khoa học cơ bản đặc thù mang sứ mệnh quốc gia, đa dạng hoá các nguồn thu bổ sung từ hoạt động đào tạo, dịch vụ giáo dục, chuyển giao khoa học, viện trợ, tài trợ.
 Báo cáo quốc gia 2024 về thực hiện Chính sách ở Việt Nam Ngày 27/11, tại Hà Nội, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQGHN) phối hợp với Tổ chức Hanns Seidel Stiftung (CHLB ... |
 Tọa đàm về lưu trữ học và chuyển đổi số ở Việt Nam Ngày 3/4/2025, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN) đã tổ chức tọa đàm ra mắt sách quốc tế với ... |
 Khoa Du lịch học ĐHKHXH&NV được vinh danh 'Cơ sở đào tạo Du lịch tốt nhất' Trong khuôn khổ lễ kỷ niệm 30 năm thành lập, Bộ VHTTDL đã trao chứng nhận “Cơ sở đào tạo Du lịch tốt nhất” cho ... |
