Để cải thiện môi trường kinh doanh, tăng trợ lực cho doanh nghiệp, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 06/01/2023.

Đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh

Dự báo tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, nhanh chóng, khó đoán định. Hậu quả đại dịch COVID-19 trên toàn cầu còn phải khắc phục nhiều năm. Lạm phát tiếp tục ở mức cao, xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ, tăng lãi suất kéo dài tại nhiều quốc gia. Nguy cơ mất thanh khoản, rủi ro, bất ổn về tài chính, tiền tệ, nợ công, bất động sản, an ninh năng lượng, lương thực, thông tin trên toàn cầu gia tăng. Kinh tế toàn cầu có xu hướng tăng trưởng chậm lại, một số quốc gia có dấu hiệu rơi vào suy thoái kinh tế.

Trong nước, nền kinh tế có những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Sức ép lạm phát, tỷ giá, lãi suất gia tăng; sản xuất kinh doanh tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức; các thị trường xuất, nhập khẩu lớn, truyền thống của Việt Nam bị thu hẹp. Quy mô nền kinh tế nước ta còn khiêm tốn nhưng độ mở lại lớn, khả năng cạnh tranh và sức chống chịu trước các cú sốc từ bến ngoài còn hạn chế; những yếu tố đột xuất, bất ngờ vẫn tiềm ẩn rủi ro, khó dự báo.

Để cải thiện môi trường kinh doanh, tăng trợ lực cho doanh nghiệp, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 06/01/2023 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, dự toán ngân sách nhà nước và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023.

Theo đó, Chính phủ đã yêu cầu tiếp tục phấn đấu đạt mục tiêu nâng hạng các chỉ số về môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh đến năm 2025 được đề ra tại Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 10/1/2022 và các mục tiêu năm 2023.

Bên cạnh đó là mục tiêu nâng cao chất lượng cải cách danh mục ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh. Nghiên cứu, rà soát ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; kiến nghị đưa ra khỏi danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện đối với những ngành nghề có thể áp dụng các biện pháp quản lý khác hiệu quả hơn. Tiếp tục rà soát, kiến nghị bãi bỏ các điều kiện kinh doanh quy định tại các luật chuyên ngành liên quan theo hướng bãi bỏ điều kiện kinh doanh không hợp pháp, không cần thiết, không khả thi, thiếu cụ thể, khó xác định và không dựa trên cơ sở khoa học; rà soát các loại chứng chỉ hành nghề để thu gọn, tránh trùng lặp, tránh lãng phí chi phí của xã hội.

Chính phủ lưu ý việc đảm bảo quyền tự do kinh doanh, trước hết được đảm bảo bằng sự tự chủ, tự quyết định trong việc sử dụng tài sản, tiền bạc của mỗi chủ thể, mà không bị bất kỳ sự can thiệp nào từ phía Nhà nước hay của người nào khác. Cùng với đó là khả năng cạnh tranh sòng phẳng và bình đẳng, tạo nên các quyền tự do kinh tế và đảm bảo cho môi trường kinh doanh lành mạnh, giúp doanh nghiệp có khả năng trụ lại và vươn lên trên thương trường.

Chính phủ cũng yêu cầu, chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp kém hiệu quả; rà soát, điều chỉnh kế hoạch thanh tra, kiểm tra để bảo đảm không trùng lặp, chồng chéo, không làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của doanh nghiệp…

Giải pháp cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh cần được coi trọng.

Lấy ổn định chính sách trong nước để bù đắp cho bất ổn toàn cầu

Có thể nói, Nghị quyết là cách tiếp cận mới của Chính phủ, phù hợp với bối cảnh mới và làm tăng áp lực cũng như động lực của cải cách trong thời gian tới.

Những chỉ đạo và giải pháp mà Nghị quyết số 01 của Chính phủ đề ra đúng trọng tâm, đúng mong muốn, đúng thực tế. Nếu khâu thực thi tốt và cơ cơ chế giám sát tốt thì chắc chắn sẽ tạo ra lực đẩy mạnh mẽ đến nền kinh tế nói chung, và tạo thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp nói riêng. Đây chính là dấu ấn nổi bật của năm 2023.

Để góp phần giúp doanh nghiệp đối phó với những biến động và khó khăn trong năm 2023, Chính phủ, Quốc hội đã ưu tiên hàng đầu là ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời thúc đẩy cải cách thể chế kinh tế thị trường, bảo vệ môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, đảm bảo các tiêu chí của tự do kinh tế là những ưu tiên quan trọng.

Trong các mục tiêu và nhiệm vụ mà Nghị quyết 01 đề ra, Quốc hội và Chính phủ tiếp tục nghiên cứu các chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, đặc biệt các chính sách này cần phải ổn định, lấy ổn định chính sách trong nước để bù đắp cho những bất ổn của toàn cầu, bất ổn về tài chính trên thế giới. Đây là giải pháp quan trọng nhất mà Quối hội và Chính phủ thực hiện trong năm 2023.

Một trong những chính sách mang lại hiệu quả rõ rệt, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, tiếp tục được thực hiện đến giữa năm 2024, đó là chính sách hỗ trợ thuế, phí như tiếp tục gia hạn giảm thuế giá trị gia tăng 2% vì đây là chính sách quan trọng và hiệu quả cao không chỉ hỗ trợ người tiêu dùng qua giảm thuế mà còn giúp sản xuất kinh doanh sôi động.

Ngoài ra, liên quan đến việc hỗ trợ dòng tiền, giảm chi phí và tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp, người dân, Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan điều hành các công cụ chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, nới lỏng phù hợp, tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất, nhất là lãi suất cho vay (phấn đấu giảm ít nhất khoảng 1,5-2%) nghiên cứu, thực hiện áp dụng đối với cả khoản vay mới và đang còn dư nợ. Tiếp tục nghiên cứu, rà soát và sửa đổi ngay các quy định liên quan nhằm đơn giản hóa thủ tục cho vay…

Bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Năng lực cạnh tranh và Môi trường kinh doanh (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, CIEM) từng nhận định, nếu chúng ta thực hiện các giải pháp cải cách một cách thực chất, mang lại môi trường kinh doanh an toàn cho doanh nghiệp, thì trong bất kỳ hoàn cảnh khó khăn nào, doanh nghiệp Việt có thể sáng tạo, tìm ra nhiều cách làm mới, từ đó phục hồi qua giai đoạn khó khăn, đồng thời có định hướng phát triển trong tương lai. Đây được coi là động lực và là “chìa khóa” cho sự tăng trưởng trong năm 2023 và những năm tới.

Nghị quyết 01/NQ-CP đã thể hiện rõ quyết tâm lồng ghép các nỗ lực cải cách vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, tránh tình trạng cải cách mang tính cơ học. Những nỗ lực về cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh được kỳ vọng là những giải pháp phi tài chính hiệu quả, có tính bền vững, là trợ lực hữu hiệu cho doanh nghiệp phục hồi và phát triển.

Giới chuyên gia cho rằng, mức độ quyết tâm thực hiện cải thiện môi trường kinh doanh là một trong những yếu tố “sống còn” đối với sự phát triển của kinh tế Việt Nam hiện nay cũng như tích tụ nguồn lực cho dài hạn.