Các em bé Nhật Bản tham gia một sự kiện tại thủ đô Tokyo vào hôm 28-4 - Ảnh: CNN.

AI giúp tìm kiếm bạn đời phù hợp

Theo CNN ngày 8-6, chính quyền thủ đô Tokyo đã tung ra một ứng dụng hẹn hò do chính quyền điều hành nhằm ứng phó với tỷ lệ sinh giảm mạnh. Ứng dụng này sử dụng công nghệ AI và hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm, dự kiến sẽ hoạt động đầy đủ từ cuối năm nay.

Trang web của ứng dụng quảng cáo: "Hãy sử dụng ứng dụng này như bước đầu tiên để bắt đầu tìm kiếm bạn đời". Người dùng phải độc thân, trên 18 tuổi, có mong muốn kết hôn và đang sinh sống hoặc làm việc tại Tokyo. Họ sẽ được yêu cầu thực hiện các bài kiểm tra "chẩn đoán giá trị" của bản thân và có thể liệt kê những đặc điểm mong muốn tìm kiếm ở người bạn đời.

Ứng dụng này nhấn mạnh: "Hôn nhân là quyết định dựa trên giá trị của mỗi người, nhưng chính quyền thủ đô Tokyo đang nỗ lực tạo động lực cho hôn nhân để những người có ý định kết hôn có thể thực hiện bước đầu tiên đó".

Trang web cũng liệt kê các biện pháp hỗ trợ các cặp vợ chồng, như bí quyết cân bằng giữa công việc và cuộc sống, chăm sóc trẻ em, sự tham gia của nam giới vào các công việc gia đình và nuôi dạy con cái, tư vấn nghề nghiệp.

Tỷ phú Elon Musk, ông chủ của mạng xã hội X, đã tỏ ra vô cùng thích thú với ứng dụng này và viết trên X: "Tôi rất vui vì Chính phủ Nhật Bản nhận ra tầm quan trọng của vấn đề này. Nếu không có hành động quyết liệt, Nhật Bản (và nhiều quốc gia khác) sẽ biến mất!".

Tỷ suất sinh Nhật Bản "chạm đáy"

Mặc dù các chuyên gia của CNN nhận định kịch bản "biến mất" như tỷ phú Elon Musk trình bày là khó xảy ra, nhưng thực tế Nhật Bản đang đối diện với tỷ lệ sinh giảm mạnh trong nhiều năm và vừa chạm mức thấp kỷ lục gần đây.

Tỷ suất sinh (số con trung bình mà một phụ nữ sẽ sinh trong đời) ở Nhật Bản đã giảm từ 1,26 (năm 2022) xuống còn 1,20 vào năm 2023, theo dữ liệu mới nhất từ Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản công bố ngày 7-6. Để duy trì sự ổn định, Nhật Bản cần duy trì tỷ suất sinh ở mức 2,1. Hiện dân số Nhật Bản là khoảng 123,9 triệu người.

Đà giảm sinh đã tăng tốc trong những năm gần đây, với số người chết vượt qua số người sinh mỗi năm, khiến tổng dân số Nhật Bản giảm. Điều này dẫn đến hậu quả sâu rộng đối với lực lượng lao động, nền kinh tế, hệ thống phúc lợi và cấu trúc xã hội của đất nước.

Nhật Bản chỉ ghi nhận 727.277 ca sinh vào năm 2023, trong khi số ca tử vong là 1,57 triệu, gấp đôi số trẻ em được sinh ra. Số vụ ly hôn cũng tăng, trong khi số cặp đôi kết hôn mới lại giảm tới 30.000.

Biện pháp của Chính phủ Nhật Bản

Nhật Bản đã triển khai nhiều biện pháp để giảm thiểu tác động của tỷ suất sinh thấp, thành lập các cơ quan chính phủ chuyên trách về vấn đề này. Họ cũng đưa ra các sáng kiến như mở rộng cơ sở chăm sóc trẻ em, trợ cấp nhà ở cho các bậc cha mẹ và thậm chí trả tiền cho các cặp vợ chồng để sinh con.

Nhật Bản đóng cửa hơn 8.500 trường học vì dân số già

Theo Bộ Giáo dục Nhật Bản, từ năm 2002 - 2020, Nhật Bản đã đóng cửa 8.580 trường học công trong bối cảnh dân số quốc gia ngày càng già hóa. Các địa phương trên cả nước cũng phải tìm cách cải tạo các trường học cho mục đích sử dụng khác, tránh lãng phí và giảm thiểu việc phải dỡ bỏ những cơ sở này.

Theo số liệu chính thức, có khoảng 7.000 trường học trong số này hiện vẫn được duy trì, trong đó 74,1% được cải tạo thành cơ sở hạ tầng phục vụ các mục đích công khác và chỉ có 2,9% dự kiến bị phá dỡ.

Chính phủ Nhật Bản đã dành tiền ngân sách hỗ trợ các địa phương quản lý trường học cũ và cải tạo các tòa nhà không sử dụng cho mục đích khác nhằm phục vụ tốt hơn cho cộng đồng.