Triển lãm trực tuyến 'Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới'

Hộp Ký ức 4.0: Lan tỏa thông điệp về bảo vệ di sản, lịch sử

Công bố 150 tài liệu lưu trữ quốc gia về Quân đội nhân dân Việt Nam

Tọa đàm về lưu trữ học và chuyển đổi số ở Việt Nam

Triển lãm trực tuyến Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới giới thiệu khoảng 200 tài liệu, hình ảnh đặc sắc về quá trình quy hoạch cảng biển, hải đăng cũng như hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, trong đó có nhiều tài liệu lần đầu tiên được công bố.

Nội dung triển lãm được chia thành 3 phần: Hải cảng - Cửa ngõ giao thương và thâm nhập; Hải đăng - Mắt thần canh biển; Hải vận - Kết nối những chân trời.

Triển lãm trực tuyến “Hải cảng xưa: Từ Đông Dương ra thế giới” tại 2 địa chỉ: archives.org.vn và facebook.com/luutruquocgia1

Trong không gian biển đảo được thiết kế công phu, triển lãm sẽ đưa người xem ghé thăm nhiều địa danh ở ba miền Bắc, Trung, Nam để cùng nhìn lại quá trình phát triển của các cửa ngõ quốc tế trên biển cũng như lịch sử những “con mắt” của đại dương xanh.

Cảng biển không chỉ là cửa ngõ giao thương quan trọng. Trong lịch sử, các cường quốc còn lợi dụng vị trí chiến lược của cảng biển làm bàn đạp xâm chiếm thuộc địa. Từ trước thế kỷ XIX, thương nhân nước ngoài đã lui tới các cảng biển của Việt Nam để tiến hành buôn bán và thăm dò tình hình trong nước. Đây cũng là nơi các giáo sĩ nước ngoài cập bến trước khi thâm nhập vào nội địa để truyền giáo, mở đường cho sự can thiệp của các nước phương Tây vào Việt Nam.

Nhiều tài liệu về cảng biển lần đầu tiên được công bố

Sau khi xâm chiếm nước ta, người Pháp từng tham vọng xây dựng hàng loạt hải cảng dọc bờ biển Đông như Sài Gòn, Đà Nẵng, Hải Phòng, Hòn Gai - Cẩm Phả, Bến Thủy, Quy Nhơn, Nha Trang, Cam Ranh, Hà Tiên… Đồng thời, hệ thống văn bản phục vụ công tác quản lý và vận hành cảng biển cũng từng bước được hoàn thiện.

Cùng với mạng lưới hải cảng, hải đăng có vai trò then chốt trong việc giúp tàu thuyền ngoài khơi định hướng, báo hiệu dẫn luồng, chỉ dẫn vị trí có chướng ngại vật ngầm nguy hiểm…

Bản vẽ mặt đứng hải đăng Hòn Dấu năm 1895

Tài liệu Châu bản cho thấy triều đình nhà Nguyễn đã quan tâm đến việc xây dựng, tôn tạo hải đăng phục vụ hoạt động của tàu thuyền. Sang đến thời Pháp, hệ thống hải đăng được xây dựng hàng loạt, góp phần phát triển hạ tầng hàng hải, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc khai thác thuộc địa.

Sự hoàn thiện của cơ sở hạ tầng gồm hệ thống hải cảng, hải đăng liên kết với hệ thống đường bộ, đường sắt đã thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động vận tải đường biển ở Đông Dương.

Các công ty vận tải biển lớn của Pháp, đặc biệt là hai công ty Messageries Maritimes và Chargeur Réunis, đã phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn này nhờ các hợp đồng vận chuyển nhân lực và hàng hóa giữa Đông Dương và chính quốc cũng như các quốc gia và vùng lãnh thổ khác.