Tạp chí Environmental Science and Pollution Research thông báo gỡ bỏ bài báo của nhóm tác giả có tên ông Võ Xuân Vinh

Tạp chí Environmental Science and Pollution Research thuộc Nhà xuất bản Springer vừa gỡ bỏ (retracted) bài báo của nhóm tác giả Trung Quốc, Việt Nam, Ghana, Eswatini.

Bài báo bị gỡ bỏ có tên "Trade openness and CO2 emanations: a heterogeneous analysis on the developing eight (D8) countries", được xuất bản ngày 13-4-2021.

Tác giả Việt Nam có tên trong bài báo bị gỡ là GS.TS Võ Xuân Vinh (tác giả thứ 5), viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh, Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH).

Ông Vinh từng là thành viên Hội đồng khoa học ngành kinh tế của Quỹ Nafosted giai đoạn 2016-2021.

GS.TS Võ Xuân Vinh là "nhà nghiên cứu kinh tế hàng đầu Việt Nam", 1 trong 4 người Việt Nam lọt "top 1% được trích dẫn nhiều nhất thế giới" của Clarivate, đồng thời nằm ở vị trí thứ 8 trong danh sách 47 người Việt vào "top nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới" trong bảng xếp hạng của GS John P.A. Ioannidis cùng các cộng sự thuộc Đại học Stanford (Hoa Kỳ).

Nhà xuất bản Springer gỡ bỏ bài báo khoa học trên do kết quả điều tra cho thấy bài báo này nằm trong một nhóm bài có nhiều vấn đề: quy trình bình duyệt bị lũng đoạn; trích dẫn các tài liệu tham khảo không phù hợp hoặc không liên quan; chứa nhiều cụm từ không chuẩn. Ngoài ra, nội dung bài báo không nằm trong phạm vi, chủ đề của tạp chí.

Theo PubPeer, bài báo trên chứa một số cụm từ bị xuyên tạc (tortured phrases), bao gồm cả trong tiêu đề, thay vì các thuật ngữ khoa học và kỹ thuật phổ thông, khiến một số đoạn văn khó hiểu.

Nhà xuất bản và tạp chí không còn tin tưởng vào các kết quả và kết luận của bài báo nên quyết định gỡ bài.

Trong số 9 tác giả bài báo, chỉ có 2 người phản hồi quyết định gỡ bài. Tác giả đầu Mohammed Musah không đồng ý với quyết định. Tác giả Võ Xuân Vinh tuyên bố không biết đến việc nộp và xuất bản bài báo này. Các tác giả còn lại là Kaodui Li, Stephen Antwi, Jonas Bawuah, Yusheng Kong và Mary Donkor không phản hồi thông báo từ nhà xuất bản về việc gỡ bài.

Hai tác giả còn lại là Isaac Mensah và Joseph Agyemang, nhà xuất bản không thể liên lạc được.

Ông Võ Xuân Vinh: "Nhóm tác giả tự ghi tên tôi vào"

Theo cộng đồng khoa học, đây không phải bài báo đầu ông Võ Xuân Vinh đứng tên chung với tác giả đầu Mohammed Musah và tác giả thứ hai Yusheng Kong.

Trước đó, vào ngày 28-10-2020, ông Võ Xuân Vinh đã từng đăng một bài báo khác trên cùng tạp chí Environmental Science and Pollution Research với hai người này.

Mohammed Musah còn có ít nhất 4 bài báo nữa nằm trong nhóm bài bị tạp chí Environmental Science and Pollution Research gỡ bỏ bởi cùng những lý do như đối với bài báo đứng tên chung cùng tác giả Võ Xuân Vinh.

Sáng 9-5, trao đổi với Báo chí, GS.TS Võ Xuân Vinh cho hay ông đã biết vụ việc bài báo trên vừa bị gỡ bỏ.

Tuy nhiên ông Vinh khẳng định: "Tôi không phải là tác giả của bài báo trên. Nhóm tác giả tự đưa tên tôi vào bài báo nên tôi đã báo với tổng biên tập và họ đã có xác nhận. Tôi cũng đã chuyển email xác nhận của nhà xuất bản cho Phòng quản lý khoa học - Hợp tác quốc tế của UEH".

Cũng theo ông Võ Xuân Vinh, nhóm tác giả bài báo đã tự ý sử dụng tên của ông có thể do trước đây ông có thời gian tham gia cố vấn cho họ về đề tài dự án nghiên cứu quốc tế.

"Tôi từng trao đổi, tham gia trong một dự án Nature Fund về phát triển bền vững cùng hai tác giả ở Đại học Giang Tô, Trung Quốc là GS Yusheng Kong (tác giả thứ 2 của bài báo trên - PV), và trợ lý nghiên cứu của ông ấy là Mohammed Musah (tác giả đầu của bài bài trên).

Tuy nhiên, bài này tôi không tham gia và không liên quan. Hai tác giả đầu của bài báo đã gửi email cho tổng biên tập xác nhận việc họ tự ý đưa tên tôi vô", ông Vinh cho hay.

Ông Võ Xuân Vinh đã gửi phóng viên Tuổi Trẻ file PDF được cho là chụp lại email của tổng biên tập tạp chí Environmental Science and Pollution Research, trong đó tổng biên tập cho biết: (1) Tác giả Mohammed Musah đã gửi thư đến tạp chí nói rằng đã tự ghi tên ông Võ Xuân Vinh vào bài; và (2) thư của tác giả này đã được chuyển cho bộ phận phụ trách liêm chính nghiên cứu của Nhà xuất bản Springer.

Trả lời câu hỏi bài báo vừa bị gỡ có được UEH thưởng cho cá nhân tác giả theo quy định và nhà trường có tính KPI cho Viện Nghiên cứu kinh doanh UEH hay không, ông Vinh khẳng định: "Tôi không gửi bài báo đó để nhận thưởng cá nhân và nhà trường cũng không tính KPI bài báo đó".

Nhiều bài báo của Võ Xuân Vinh có đồng tác giả làm việc ở nhiều nước. Ông Võ Xuân Vinh đã công bố khoảng 225 bài báo. Trong 5 năm gần đây, mỗi năm ông Vinh đăng từ hơn 30 đến gần 50 bài.

Đáng chú ý, trong các bài báo của tác giả Võ Xuân Vinh công bố thời gian gần đây, rất nhiều bài có đồng tác giả làm việc ở nước khác như Nigeria, Oman, Pakistan, Trung Quốc, Bồ Đào Nha… nhưng lại ghi địa chỉ Viện Nghiên cứu kinh doanh UEH, nơi ông Vinh làm viện trưởng.

Về việc này, ông Vinh cho biết các tác giả này cộng tác với Viện Nghiên cứu kinh doanh UEH. Viện được UEH giao phát triển mạng lưới hợp tác quốc tế fellowship nên viện tổ chức hợp tác với các tác giả, bao gồm nhiều tác giả từ các nước phát triển như Ireland, Úc, New Zealand, Pháp... chứ không chỉ các nước đang phát triển.