Phát triển 1 trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, nhưng hoạt động ở 2 thành phố

Sáng nay (20/5), tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã chủ trì Hội nghị trực tiếp kết hợp với trực tuyến về xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Hội nghị là sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong tiến trình xây dựng và đề xuất các cơ chế chính sách cho Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Tham dự Hội nghị có lãnh đạo các bộ ngành Trung ương, lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng; các thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ; lãnh đạo, đại diện các tổ chức tài chính quốc tế, các tập đoàn, doanh nghiệp, định chế tài chính, ngân hàng, nhà đầu tư, công ty luật, kiểm toán, tư vấn có uy tín cao trong nước và quốc tế.

Bước tiến quan trọng tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế

Hiện nay, Việt Nam đang là điểm sáng trên trường quốc tế về phát triển và tăng trưởng kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô, thu hút đầu tư. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng nằm trong số những thị trường dẫn đầu về tỉ lệ áp dụng các công nghệ tài chính tương lai, dần hội tụ các yếu tố cần thiết để phát triển thị trường tài chính hiện đại, hướng đến hình thành Trung tâm tài chính quốc tế có khả năng liên kết với các trung tâm tài chính trong khu vực và thế giới.

Tại Kết luận số 47-TB/TW ngày 15/11/2024 về Đề án xây dựng trung tâm tài chính khu vực và quốc tế, Bộ Chính trị đã yêu cầu các cơ quan phải xác định quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt trong tổ chức thực hiện Đề án quan trọng này.

Trên tinh thần đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 259/NQ-CP ngày 31/12/2024 về Kế hoạch hành động xây dựng trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam. Trong thời gian qua, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và cơ quan liên quan tổ chức nhiều cuộc trao đổi, khảo sát với các tổ chức, chuyên gia trong nước và quốc tế để tham vấn và xây dựng các chính sách cho trung tâm tài chính quốc, trong đó đang hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam được xây dựng với mục tiêu tạo khung pháp lý để xây dựng và triển khai các chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội so với mặt bằng hiện tại của Việt Nam và đáp ứng nhu cầu của các định chế tài chính, nhà đầu tư quốc tế và thu hút các nguồn vốn mới. Quá trình này đặt ra nhiều thách thức, đòi hỏi tư duy đột phá và quyết tâm cao.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết, Hội nghị lần này là hội nghị kế tiếp một chuỗi sự kiện Việt Nam đã tiến hành thời gian qua trong thực hiện chủ trương xây dựng trung tâm tài chính quốc tế.

Từ khi xây dựng Đề án về Trung tâm tài chính quốc tế và xây dựng dự thảo nghị quyết của Quốc hội, đến nay đã có hơn 10 hội nghị quốc gia và quốc tế được tổ chức tại Việt Nam (Hà Nội, Đà Nẵng, TPHCM) cũng như tại các quốc gia châu Âu mà Chính phủ Việt Nam có quan hệ. Các hội nghị tư vấn này đã mang đến rất nhiều thông tin bổ ích, giúp cho Chính phủ Việt Nam xây dựng được dự thảo Nghị quyết tương đối hoàn chỉnh trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các chuyên gia.

Theo dự kiến trong Kỳ họp thứ 9 này, Quốc hội sẽ thảo luận và thông qua dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Hội nghị hôm nay là hội nghị cuối cùng tham vấn các chuyên gia để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết trước khi trình Quốc hội bản chính thức. Nghị quyết được thông qua sẽ là một bước tiến quan trọng tạo ra hành lang pháp lý cho việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

"Khi Bộ Chính trị quyết định xây dựng Trung tâm tài chính, chúng tôi đã đưa nội dung vấn đề cũng như nội dung các dự thảo sang London (Anh), Luxembourg, Frankfurt (Đức) để tham vấn. Các chuyên gia của 3 quốc gia này và một số quốc gia khác tham dự các hội thảo đều đánh giá đây là một quyết định sáng suốt trong tình hình hiện nay của Việt Nam. Đây cũng là một cơ sở quan trọng để Việt Nam kết nối với kinh tế toàn cầu và là một giải pháp để bứt phá tăng tốc trong giai đoạn tiếp theo", Phó Thủ tướng Thường trực cho hay.

Để xây dựng được trung tâm tài chính quốc tế, một trong những điều kiện đặc biệt quan trọng là hành lang pháp lý phải đạt được 3 yêu cầu. Đó là theo chuẩn mực quốc tế; thông thoáng, vượt trội, đủ hấp dẫn nhà đầu tư và kiểm soát được các rủi ro.

Trên tinh thần nêu trên, Phó Thủ tướng Thường trực mong muốn nhận được các ý kiến đóng góp thiết thực, xác đáng, hiệu quả của các đại biểu tham dự Hội nghị để các cơ quan chức năng của Việt Nam bổ sung, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, bảo đảm dự thảo Nghị quyết đạt chất lượng tốt nhất để trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Chủ trương xây dựng, hình thành các trung tâm tài chính quốc tế đang tiến từng bước vững chắc

Tại Hội nghị, các đại biểu trong nước và quốc tế đã trao đổi, chia sẻ về các vấn đề chung trong quá trình xây dựng và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế; cơ chế quản lý, vận hành và giám sát hoạt động, kết nối giữa các trung tâm tài chính quốc tế của một số quốc gia; các lĩnh vực, dịch vụ tài chính có tính cạnh tranh và khuyến nghị với Việt Nam; việc xây dựng mô hình trung tâm tài chính quốc tế phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện của Việt Nam; kinh nghiệm quản lý, vận hành trung tâm tài chính tại một số nước; công tác đào tạo nguồn nhân lực cho các trung tâm tài chính quốc tế…

Nhiều ý kiến khẳng định, việc quyết định xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế không chỉ đơn thuần là một quyết sách phát triển kinh tế mà là bước đột phá thể chế mang tính chiến lược của Việt Nam. Đây là thời điểm, cơ hội để Việt Nam bứt phá, tham gia sâu hơn vào chuỗi liên kết tài chính toàn cầu. Nếu tận dụng đúng thời điểm và đi đúng hướng, Trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam sẽ trở thành nền tảng vững chắc để huy động các nguồn lực tài chính chất lượng cao nhằm phát triển quốc gia, góp phần nâng cao năng lực quản trị nhà nước, tăng sức cạnh tranh quốc gia và hội nhập sâu rộng, hiệu quả với hệ thống tài chính thế giới.

Liên quan đến vấn đề về thiết kế mô hình trung tâm tài chính quốc tế cho Việt Nam, ông Richard McClellan, Đại sứ toàn cầu của Terne Holdings, nguyên Giám đốc viện Tony Blair, người từng nhiều năm làm việc tại tại McKinsey & Company cho biết, trong suốt hơn 10 năm qua, ông đã có vinh dự đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam trong hành trình phát triển kinh tế và trực tiếp chứng kiến những thành tựu kinh tế to lớn của Việt Nam. Đặc biệt, trong 2 năm trở lại đây, ông đã có cơ hội được hỗ trợ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nay là Bộ Tài chính và phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ đạo về Trung tâm tài chính quốc tế, trong đó đã tham gia nhiều hoạt động tư vấn, đóng góp kỹ thuật, tham gia các chuyến khảo sát thực địa cũng như các buổi làm việc cấp cao với đại diện từ khu vực công và tư nhân.

Nhiều nội dung và góc nhìn từ các cuộc trao đổi này đã được phản ánh, tiếp thu, hoàn thiện trong các bản dự thảo Nghị quyết của Quốc hội. Các định hướng và mục tiêu đề ra rất phù hợp với xu thế toàn cầu nhưng đồng thời vẫn gắn kết chặt chẽ với lộ trình phát triển đặc thù của Việt Nam.

"Ý tưởng xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế mang đẳng cấp thế giới tại Việt Nam không chỉ còn là lý thuyết. Đây hiện đã trở thành một sáng kiến được sự ủng hộ mạnh mẽ ở cấp quốc gia và nhận được sự chỉ đạo trực tiếp từ Bộ Chính trị, được chính thức khởi động tại cả thành phố Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí và đang tiến từng bước vững chắc tới việc trình Quốc hội xem xét, thông qua", ông Richard McClellan phát biểu.

Đề cập đến vấn đề cụ thể về xây dựng Trung tâm tài chính tại Đà Nẵng, sau khi phân tích các thế mạnh, những lợi thế riêng biệt để phát triển trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng như lợi thế về địa lý chiến lược, cơ sở hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực và giáo dục; không gian và khả năng kiểm soát; khả năng liên kết với khu vực miền Trung, đặc biệt là phân tích về vai trò chuyên biệt và tính bổ trợ cho Trung tâm tài chính quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh, ông Richard McClellan khẳng định: "Nếu Việt Nam muốn xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế có vị thế toàn cầu, chúng ta cần tư duy về trung tâm tài chính không phải như một khu vực địa lý riêng lẻ, mà là một hệ thống vận hành thống nhất. Trong mô hình đó, Đà Nẵng không cạnh tranh với TPHCM và ngược lại. Việt Nam hoàn toàn có thể nghiên cứu xây dựng 2 trung tâm hoặc 1 trung tâm tài chính quốc tế nhưng hoạt động tại 2 địa phương để tận dụng tốt các lợi của mỗi địa phương và hai bên cũng sẽ luôn bổ trợ, hỗ trợ cho nhau cùng phát triển".

Đánh giá cao sự nỗ lực của Chính phủ, các cơ quan chức năng của Việt Nam trong quyết tâm triển khai xây dựng các trung tâm tài chính quốc tế, Giám đốc điều hành Liên minh các trung tâm tài chính quốc tế (WAIFC) cho rằng bên cạnh hạ tầng vật chất kỹ thuật cứng, Việt Nam cần đặc biệt chú trọng xây dựng hạ tầng phần mềm, hạ tầng số để bảo đảm cho sự vận hành của trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng khi các trung tâm này đi vào hoạt động.

Đồng thời, một điều đặc biệt quan trọng Việt Nam cũng cần hết sức lưu ý đó là cần có kế hoạch đào tạo, chuẩn bị nguồn nhân lực bài bản để sẵn sàng cho sự vận hành trơn tru của trung tâm tài chính quốc tế cũng như phải bảo đảm nguồn lực thỏa đáng đầu tư cho sự phát triển của các trung tâm tài chính, tránh sự đầu tư thiếu đồng bộ, dàn trải và manh mún.

Dẫn chiếu kinh nghiệm, mô hình hoạt động về trung tâm tài chính quốc tế hiện đại ở một số nước, nhất là tại Dubai, ông Andreas Baumgartner, Tổng Giám đốc kiêm sáng lập The Metis Institune đưa ra khuyến nghị Việt Nam có thể xây dựng 1 trung tâm tài chính quốc tế nhưng hoạt động tại cả 2 địa điểm là Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng điều này có ý nghĩa quan trọng trong quản lý thống nhất ở một trung tâm tài chính quốc tế nhưng cũng bảo đảm phát huy được lợi thế riêng biệt, sự độc lập trong hoạt động giữa 2 địa điểm của 1 trung tâm tài chính quốc tế.

Lãnh đạo, đại diện các tổ chức, định chế tài chính quốc tế, các doanh nghiệp, nhà đầu tư, đối tác… khẳng định cam kết mạnh mẽ luôn ủng hộ và đồng hành cùng Việt Nam trong quá trình xây dựng, phát triển và vận hành Trung tâm tài chính thông qua các hoạt động hợp tác, hỗ trợ, kết nối cụ thể...

Hai thành phố bảo đảm sẵn sàng cho Trung tâm tài chính quốc tế đi vào vận hành

Trao đổi tại Hội nghị, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng cho rằng, nội dung về trung tâm tài chính quốc tế không phải là vấn đề mới đối với quốc tế nhưng là và vấn đề rất mới và rất khó đối với Việt Nam. Khó là vì hoạt động vừa phù hợp với thông lệ quốc tế, tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời cũng vừa đặt trong mối tương quan, phù hợp với pháp luật Việt Nam.

Là địa phương triển khai thực hiện chủ trương, kế hoạch về xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng bày tỏ cảm ơn, tiếp thu các ý kiến phát biểu của các đại biểu trong nước và quốc tế tại Hội nghị, cho rằng tất cả các ý kiến phát biểu từ các góc độ tiếp cận khác nhau, song đều thống nhất cần thiết phải hình thành trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Có thể là 2 trung tâm tài chính quốc tế riêng biệt, hoặc 1 trung tâm tài chính quốc tế nhưng hoạt động ở 2 địa điểm.

Theo Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng, 2 trung tâm tài chính quốc tế riêng biệt hoặc 1 trung tâm tài chính quốc tế nhưng hoạt động ở 2 địa điểm riêng biệt là Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh đều có ý nghĩa quan trọng làm đa dạng hóa môi trường thu hút đầu tư của các định chế tài chính, các nhà đầu tư; hạn chế, kiểm soát tốt hơn được các rủi ro;…

Đồng thời cho biết, cùng với công tác tham mưu, đề xuất xây dựng về cơ chế chính sách, Đà Nẵng cũng đã chuẩn bị các điều kiện, các hệ sinh thái, các hạ tầng, gồm cả hạ tầng cứng và hạ tầng mềm để sẵn sàng phục vụ cho sự vận hành của trung tâm tài chính quốc tế.

Tương tự như Đà Nẵng, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Dũng cũng khẳng định, Thành phố đang tiếp tục rà soát, đề xuất các cơ chế, chính sách sát với điều kiện thực tế của địa phương cũng như quyết liệt chỉ đạo, chuẩn bị cơ sở hạ tầng kỹ thuật, triển khai kế hoạch về đào tạo nguồn nhân lực để phục vụ hoạt động của trung tâm tài chính quốc tế khi trung tâm được quyết định chính thức đi vào vận hành, hoạt động.

Trung tâm tài chính quốc tế - Cú hích mạnh đối với nền kinh tế

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình bày tỏ cảm ơn những ý kiến phát biểu sâu sắc, tâm huyết của các đại biểu tham dự Hội nghị; cho rằng những ý kiến không chỉ có tính gợi mở, gợi ý trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách mà còn là những ý kiến đóng góp rất thiết thực trong quá trình vận hành và phát triển của trung tâm tài chính quốc tế.

Hiện nay, cùng với việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, hai thành phố là Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh đang quyết liệt chuẩn bị hạ tầng cứng và hạ tầng mềm rất đồng bộ, cùng với đó là thúc đẩy công tác đào tạo nguồn nhân lực; quảng bá, xúc tiến, kêu gọi, thu hút đầu tư… để sẵn sàng cho vận hành của trung tâm tài chính quốc tế cũng như bảo đảm sẵn sàng kết nối toàn cầu khi trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam chính thức đi vào vận hành, hoạt động.

Qua ý kiến phát biểu, các đại biểu đều khẳng định việc phát triển trung tâm tài chính quốc tế là quyết định táo bạo của Việt Nam nhưng rất cần thiết, mang tính chiến lược, đột phá. Việt Nam là quốc gia đi sau nhưng hội tụ đầy đủ các yếu tố, điều kiện để phát triển trung tâm tài chính quốc tế hiện đại.

"Với nền kinh tế hội nhập quốc tế sâu rộng, môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, không ngừng được cải thiện; có những chính sách hấp dẫn trong mời gọi, thu hút đầu tư; có tiềm năng lớn về nguồn lực lao động…, nếu tận dụng được thời điểm 'vàng' và có trung tâm tài chính quốc tế, đây sẽ là cú hích mạnh đối với nền kinh tế, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển của Việt Nam; tạo khung pháp lý đột phá, minh bạch. Quyết định của Bộ Chính trị về chủ trương thành lập Trung tâm tài chính và kế hoach của Chính phủ triển khai thực hiện khai chủ trương này nhận được sự ủng hộ, đánh giá cao của các chuyên gia, các nhà tư vấn, doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước…", Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình phát biểu.

Trong phát biểu, nhiều ý kiến chuyên gia cũng khuyến nghị, đề cập tới việc phát triển 1 trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, nhưng hoạt động tại hai thành phố là Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh. Các đại biểu cũng đã phân tích rất rõ những lợi thế riêng biệt ở cả 2 thành phố này, hai thành phố có thể bổ trợ, hỗ trợ cho nhau trong quá trình vận hành và phát triển của Trung tâm tài chính quốc tế.

Phó Thủ tướng Thường trực cho biết định hướng, chủ trương sẽ phát triển 1 trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, nhưng hoạt động ở 2 thành phố là Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh. Chính phủ Việt Nam cam kết sẽ xây dựng một hành lang pháp lý mang tính đột phá để phát huy tối đa các lợi thế của Việt Nam, đồng thời tuân thủ luật pháp quốc tế cũng như các chuẩn mực quốc tế; khuyến khích các hoạt động đổi mới sáng tạo; bảo đảm các cơ chế chính sách cho trung tâm tài chính quốc tế mang tính đặc thù, vượt trội, hấp dẫn đối với các nhà đầu tư cũng như bảo đảm cân bằng lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân; có bước đi phù hợp với năng lực quản lý, quản trị của Việt Nam.

Trong xây dựng cơ chế, chính sách, khung pháp lý cho phát triển trung tâm tài chính quốc tế có sự tiếp thu, nghiên cứu kỹ lưỡng luật pháp, thông lệ, tiêu chuẩn quốc tế nhưng không phải là sự sao chép đơn thuần, sao chép cơ học, máy móc mà có sự lựa chọn kỹ lưỡng, phù hợp với đặc thù và điều kiện của Việt Nam. Đây cũng là nội dung đã được các đại biển khuyến cáo rất nhiều tại Hội nghị này cũng như trong các hội nghị, hội thảo được tổ chức trước đó.

Về hạ tầng pháp lý, trước hết là Chính phủ sẽ tập trung bổ sung hoàn thiện Nghị quyết của Quốc hội để trình Quốc hội xem xét, thông qua. Trên cơ sở Nghị quyết của Quốc hội, hệ thống các nghị định của Chính phủ sẽ được ban hành với các chính sách vượt trội, cởi mở, có nhiều ưu tiên, ưu đãi, hỗ trợ, nhất là những ưu đãi về thuế quan; hạ tầng; xuất nhập cảnh, cư trú, lao động;… đối với các nhà đầu tư khi tham gia vào trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

"Tôi xin trân trọng cảm ơn ý kiến phát biểu của các quý vị đại biểu tại Hội nghị hôm nay. Đây là những ý kiến rất quý báu, tâm huyết, thiết thực đối với nội dung về xây dựng và phát triển trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Chúng tôi xin được tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý, khuyến nghị của các quý vị để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội. Từ nay tới thời điểm Quốc hội xem xét, nhấn nút thông qua dự thảo Nghị quyết, nếu còn ý kiến đóng góp gì thêm vào những nội dung cụ thể của dự thảo Nghị quyết thì cũng rất mong các quý vị tiếp tục gửi tới chúng tôi", Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình bày tỏ.