Malaysia giải quyết 'cơn khát' năng lượng và nước của các trung tâm dữ liệu AI

Một nhân viên vận hành làm việc tại trung tâm dữ liệu. Ảnh: Getty.

Ở mũi phía nam Malaysia, bang Johor với dân số khoảng 4 triệu người đang nổi lên như điểm đến hấp dẫn của các “ông lớn” công nghệ toàn cầu. Google, Microsoft hay ByteDance đều đã rót vốn xây dựng trung tâm dữ liệu tại đây nhờ lợi thế đất đai rẻ, gần Singapore, một trung tâm tài chính khu vực cùng chính sách ưu đãi từ chính phủ.

Hiện Johor có khoảng 580 MW công suất trung tâm dữ liệu, nhưng các dự án đang được quy hoạch có thể đưa con số này tăng gấp gần 10 lần. Theo DC Byte, mức năng lượng này đủ cấp điện cho 5,7 triệu hộ gia đình mỗi giờ – một con số cho thấy áp lực khổng lồ đối với hạ tầng điện quốc gia.

Kenanga Investment Bank dự báo đến năm 2035, lượng điện tiêu thụ của các trung tâm dữ liệu tại Malaysia sẽ chiếm tới 20% tổng công suất phát điện. Để đáp ứng nhu cầu, nước này dự kiến bổ sung thêm 6–8 gigawatt điện từ khí đốt, với tổng tiêu thụ điện tăng 30% vào năm 2030.

Tuy nhiên, việc phụ thuộc nhiều hơn vào khí đốt để phục vụ trung tâm dữ liệu có thể khiến Malaysia gặp khó trong mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào 2050.

Nước – thách thức sống còn

Nếu điện là “máu” thì nước chính là “hệ tuần hoàn” của trung tâm dữ liệu. Một cơ sở 100 MW trung bình cần tới 4,2 triệu lít nước mỗi ngày để làm mát hệ thống sẽ tương đương nhu cầu của hàng nghìn cư dân.

Johor vốn đã nhiều lần thiếu nước, thậm chí phải nhập khẩu từ Singapore. Chính quyền địa phương đang gấp rút xây dựng thêm ba hồ chứa và nhà máy xử lý nước. Đầu tháng 8, mức giá nước cao hơn được áp dụng riêng cho trung tâm dữ liệu, buộc ngành phải tính đến giải pháp tái chế nước thải hoặc triển khai công nghệ làm mát không dùng nước.

Bức tranh toàn cầu: AI đẩy nhu cầu vượt giới hạn

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), năm 2023, lượng điện mà các trung tâm dữ liệu toàn cầu tiêu thụ đã ngang bằng cả Đức và Pháp cộng lại. Một số nghiên cứu còn cảnh báo, đến năm 2027, hạ tầng AI có thể tiêu thụ lượng nước gấp 4–6 lần so với cả Đan Mạch.

Mỹ, quốc gia dẫn đầu về trung tâm dữ liệu, đang phải đối mặt với làn sóng tiêu thụ năng lượng tăng vọt. Một nghiên cứu của Đại học Carnegie Mellon dự báo đến 2030, hóa đơn tiền điện của người Mỹ tăng 8%, trong khi khí thải nhà kính từ sản xuất điện tăng 30%, chủ yếu do AI và khai thác tiền điện tử.

Malaysia siết chặt – Hướng đến trung tâm dữ liệu bền vững

Trước sức ép này, chính phủ Malaysia đang chuẩn bị ban hành “Khung Trung tâm Dữ liệu Bền vững” vào tháng 10/2025. Bên cạnh việc khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, quốc gia này cũng đang cân nhắc năng lượng hạt nhân để đảm bảo nguồn cung lâu dài.

Riêng về nước, ngoài việc tăng giá, chính phủ thúc đẩy doanh nghiệp chuyển sang tái chế nước thải. Một số dự án mới thậm chí đã áp dụng công nghệ làm mát không cần nước – tín hiệu cho thấy hướng đi bền vững hơn.

Không riêng Malaysia, nhiều nước đã “giật mình” trước sự ngốn tài nguyên của ngành này. Singapore từng tạm dừng ba năm việc xây dựng trung tâm dữ liệu mới từ 2019 để tránh quá tải điện và nước.

Trong bối cảnh AI tiếp tục bùng nổ, thế giới sẽ phải tìm ra công thức cân bằng: vừa duy trì tốc độ phát triển công nghệ, vừa đảm bảo an ninh năng lượng, nguồn nước và cam kết khí hậu. Nếu không, “cuộc cách mạng AI” có thể trở thành gánh nặng tài nguyên khó gánh nổi.