Ngành công nghiệp tái chế ở Việt Nam vẫn còn nhiều nút thắt trong khi rác thải ngày càng tăng

Dây chuyền tái chế chai nhựa công nghệ cao của nhà máy nhựa Duy Tân - Ảnh: D.T.

Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) đã đưa ra đề xuất gửi đến Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong đó đề cập đến việc cần phải phân bổ ngân sách để đầu tư vào công nghệ tại các cơ sở tái chế, nhằm nâng cao khả năng tái chế. Đây là một trong những biện pháp nhằm hoàn thiện cơ chế trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất và nhập khẩu (EPR).

Để nâng cao khả năng tái chế và giảm dần sự phụ thuộc vào việc nhập khẩu phế liệu, PRO Việt Nam đề xuất cần có biện pháp hạn chế nhập khẩu phế liệu và khuyến khích thu gom trong nước. Đồng thời, họ cũng đề xuất ban hành chính sách quản lý chất thải cụ thể, có quy hoạch và hướng dẫn cho ngành nghề thu mua phế liệu, cũng như thiết lập lộ trình chuyển đổi và chuyên môn hóa ngành.

Mới đây, tổ chức PRO Việt Nam đã nhấn mạnh việc phân bổ ngân sách ưu tiên và tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư cho các lĩnh vực tái chế. Điều này giúp cải thiện công nghệ lạc hậu và giảm ô nhiễm môi trường, đồng thời tạo ưu đãi đặc biệt cho việc thương mại hóa sản phẩm tái chế, giúp sản phẩm này cạnh tranh với sản phẩm thông thường.

Trong giai đoạn triển khai EPR, PRO Việt Nam đề xuất cho doanh nghiệp có thêm lựa chọn về hình thức tái chế, nhằm giảm bớt khó khăn và tạo điều kiện thuận lợi cho họ. Thay vì chỉ có hai lựa chọn là đóng tiền vào Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam (VEPF) hoặc tự tổ chức tái chế, họ đề xuất cho doanh nghiệp được phép kết hợp cả hai hình thức, đóng tiền vào VEPF cho phần chưa tái chế được.

Đối với mức chi phí tái chế (Fs), PRO Việt Nam cho rằng việc giữ nguyên mức Fs trong 3 năm liên tiếp là không hợp lý. Họ kiến nghị việc điều chỉnh mức này một lần mỗi năm hoặc theo quy định của Thủ tướng Chính phủ cho mỗi chu kỳ 3 năm, đồng thời điều chỉnh hàng năm dựa trên mức lạm phát chính thức, nhằm đảm bảo cuộc sống của người lao động trong lực lượng thu gom và tái chế được đảm bảo.

Fs là định mức chi phí tái chế mà doanh nghiệp phải đóng để tái chế bao bì. Ví dụ, chi phí tái chế nhựa là 10.000 đồng/kg và Fs là 0,3 thì doanh nghiệp phải đóng 0,3 x 10.000 = 3.000 đồng cho mỗi kg bao bì nhựa sử dụng.