Ngày 29/11, tại Hà Nội, Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam trực thuộc Liên Hiệp Các Hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức Hội thảo đề xuất chính sách quản lý chất thải rắn và công nghệ xử lý chất thải rắn.
Theo các số liệu tại hội thảo, trên phạm vi cả nước phát sinh 67.877,34 tấn CTRSH/ngày (năm 2023). Trong đó khu vực đô thị phát sinh 38.143,05 tấn/ngày, chiếm tỷ lệ 56,19 %; khu vực nông thôn phát sinh 29.734,30 tấn/ngày, chiếm tỷ lệ 43,81 %.
Khối lượng CTRSH được thu gom, vận chuyển, xử lý trên phạm vi cả nước là 59.961,98 tấn/ngày, đạt tỷ lệ 88,34%. Trong đó đô thị 36.847,53 tấn/ngày, đạt tỷ lệ 96,60%; nông thôn 23.100,39 tấn/ngày, đạt tỷ lệ 77,69 %.
Hội thảo đề xuất chính sách quản lý chất thải rắn và công nghệ xử lý chất thải rắn.
Về công nghệ xử lý CTRSH, cả nước có 1.548 cơ sở xử lý CTRSH (không bao gồm một số cơ sở xử lý bằng công nghệ khí hóa, sản xuất viên nén): 1.178 cơ sở chôn lấp CTRSH trong đó có 491 cơ sở chôn lấp CTRSH hợp vệ sinh với tổng công suất xử lý 37.763,23 tấn/ngày; 07 cơ sở đốt CTRSH có phát điện với tổng công suất xử lý 6.795 tấn/ngày; 333 cơ sở đốt CTRSH không phát điện có tổng công suất xử lý 8.439,74 tấn/ngày; 30 cơ sở xử lý CTRSH thành mùn/phân hữu cơ có tổng công suất thiết kế 7.709,01 tấn/ngày.
Trong số 59.961,68 tấn CTRSH/ngày được thu gom, vận chuyển đến cơ sở xử lý, tỷ lệ CTRSH được xử lý bằng chôn lấp chiếm tỷ lệ 62,98%; xử lý bằng phương pháp đốt có phát điện chiếm tỷ lệ 10,09%; xử lý bằng phương pháp đốt không phát điện chiếm tỷ lệ 14,08%; xử lý chất thải thực phẩm thành mùn/phân hữu cơ chiếm tỷ lệ 12,85% tổng khối lượng được thu gom, vận chuyển, xử lý.
Hiện nay, nhiều địa phương chưa có cơ sở hạ tầng để xử lý tập trung chất thải thực phẩm thành mùn/phân hữu cơ, chưa có hạ tầng để tiếp nhận chất thải có thể tái chế, tái sử dụng. Hầu hết các địa phương rất khó khăn trong chuyển đổi công nghệ xử lý chất thải để đạt được tỷ lệ chôn lấp trực tiếp ≤ 30% vào năm 2025, ≤ 10% vào năm 2030.
Theo các chuyên gia tham dự hội thảo, CTRSH không chỉ gây áp lực lên hệ thống xử lý và môi trường mà còn có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng nếu không được quản lý hiệu quả.
Việt Nam đã xây dựng và ban hành hệ thống chính sách pháp luật tương đối đầy đủ và toàn diện về quản lý CTRSH từ giảm thiểu đến phân loại, thu gom, vận chuyển, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải, tuy nhiên, việc triển khai thực hiện đang còn nhiều khó khăn.
Hiện 61/63 tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương đã có quy hoạch cấp tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó có nội dung quy hoạch cho hạ tầng kỹ thuật về thu gom, xử lý CTRSH; bên cạnh đó, các quy hoạch CTR cấp vùng cũng đã được ban hành; làm căn cứ để xây dựng các cơ sở xử lý CTRSH đáp ứng yêu cầu về phân loại CTRSH trên quy mô toàn quốc.
Tuy nhiên, nội dung chính của các quy hoạch quản lý CTR nêu trên chủ yếu liên quan đến địa điểm, phương pháp xử lý mà ít tập trung đến các vấn đề như phân loại tại nguồn, thu gom, vận chuyển hoặc nguồn kinh phí, thể chế để thực hiện. Mặt khác, hầu hết các địa phương quy hoạch xử lý CTRSH cho chất thải phát sinh trên địa bàn nên việc thực hiện các quy hoạch vùng đến nay còn gặp rất nhiều khó khăn.
Hiện nay, việc tổ chức triển khai quy hoạch quản lý CTR đã phê duyệt tại các địa phương còn chậm, thiếu nguồn lực để thực hiện quy hoạch; việc lựa chọn công nghệ và nhà đầu tư để thực hiện quy hoạch còn gặp nhiều khó khăn do các quy định về đấu thầu chưa hoàn thiện và thiếu các quy định cụ thể với loại hình dự án xử lý CTRSH. Người dân một số địa phương không đồng thuận với các vị trí xây dựng cơ sở xử lý CTRSH.
