Metro số 1 đang được đặt mục tiêu đưa vào khai thác thương mại vào quý 4-2024 - Ảnh: CHÂU TUẤN

Đây là một trong những nội dung trong báo cáo mà Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (chủ đầu tư) vừa gửi Sở Ngoại vụ TP.HCM để dự thảo báo cáo Thủ tướng và Bộ Ngoại giao về đề xuất các giải pháp giải quyết các vướng mắc dự án metro số 1.

Những vướng mắc làm chậm tiến độ dự án metro số 1

Metro số 1 được đặt mục tiêu hoàn thành, đưa vào khai thác thương mại vào quý 4-2024. Tuy nhiên, trong giai đoạn cuối, theo chủ đầu tư, một số vướng mắc liên quan cách diễn giải về hợp đồng, sự phối hợp giữa liên danh NJPT (tư vấn chung) và các nhà thầu Nhật Bản đang làm chậm một số công việc.

Một trong những vướng mắc hiện nay là tại gói thầu CP3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng) do nhà thầu Hitachi thực hiện.

Dù đã được quy định trong hợp đồng nhưng các nội dung liên quan đến đào tạo nhân viên, công tác chạy thử bị kéo dài do những tranh cãi và thoái thác công việc của nhà thầu Hitachi. Đến nay các nội dung này vẫn chưa được các bên thống nhất.

Trong văn bản, Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM phân tích hiện những điều kiện, đòi hỏi của nhà thầu Hitachi chưa đủ pháp lý để giải quyết.

Cụ thể, theo quy định của hợp đồng, nhà thầu có quyền hưởng EoT (yêu cầu gia hạn thời gian và chi phí hoàn thành hợp đồng) do các lỗi từ chủ đầu tư gây ra do chậm tiến độ. Hoặc nhà thầu phải bồi thường thiệt hại do chậm trễ nếu việc chậm tiến độ là lỗi của nhà thầu.

Theo nghị định 37 quy định chi tiết hợp đồng xây dựng, trong hợp đồng xây dựng các bên phải thỏa thuận về các trường hợp được điều chỉnh tiến độ, trường hợp thời hạn hoàn thành chậm hơn so với tiến độ của hợp đồng thì các bên phải xác nhận rõ trách nhiệm của mỗi bên đối với những thiệt hại do chậm tiến độ gây ra.

Theo quy định của hợp đồng CP3, thời gian hoàn thành gói thầu vào ngày 8-4-2018 (244 tuần kể từ ngày khởi công vào 5-8-2013).

Hiện nay, nhà thầu Hitachi đã yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành (EoT) là 4.124 ngày (thời gian bắt đầu vận hành thương mại vào 20-11-2024).

Tuy nhiên, tư vấn chung NJPT kiến nghị chủ đầu tư trao EoT gia hạn thời gian hoàn thành tạm thời là 2.161 ngày.

Nhà thầu Hitachi khởi kiện đòi chủ đầu tư metro số 1 bồi thường

Theo Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM, ngày 6-4-2023, nhà thầu Hitachi đã khởi kiện chủ đầu tư tại Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) với yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành ít nhất 2.773 ngày và chi phí bồi thường khoảng 527 tỉ đồng.

Đồng thời, nhà thầu Hitachi đã yêu cầu các chi phí phát sinh cho việc gia hạn thời gian hoàn thành. Tính đến hiện tại, các khiếu nại chi tiết tạm thời mà nhà thầu đệ trình có tổng chi phí vào khoảng 23,721 tỉ yen (tương đương gần 4.000 tỉ đồng).

Theo chủ đầu tư, chi phí này chỉ là đơn phương từ phía Hitachi, chưa phản ảnh được những chậm trễ do chính nhà thầu gây ra cho dự án và cần phải được tư vấn chung NJPT đánh giá.

Hiện nay, UBND TP.HCM đã giao chủ đầu tư tích cực phối hợp với tư vấn chung và nhà thầu thống nhất phương án xử lý và triển khai thực hiện dự án theo kế hoạch mục tiêu đề ra. Đồng thời phối hợp với các bên để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của dự án và chủ đầu tư.

Để đảm bảo tiến độ dự án, Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM đề xuất UBND TP.HCM kiến nghị Thủ tướng để đề nghị phía Nhật Bản quan tâm, hỗ trợ. Đồng thời có các trao đổi, tác động với các nhà thầu Nhật Bản (đặc biệt là nhà thầu Hitachi) sớm hoàn thành công việc để đưa metro số 1 vào khai thác thương mại.

Nhà tài trợ cam kết sẽ hoàn thành công tác thi công metro số 1 trong năm 2024

Tháng 5-2024, đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam đã có công hàm gửi Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi và nêu quan điểm sẽ hoàn thành công tác thi công metro số 1 trong năm 2024.

Theo công hàm, phía Nhật Bản tin rằng có thể bắt đầu việc vận hành thương mại của tuyến metro trước khi kết thúc năm, tức là sẽ hoàn thành công tác ITC vào cuối tháng 7. Thực hiện công tác đào tạo vào tháng 8 và tháng 9, tổ chức chạy thử tàu trong tháng 10 và tháng 11 và nhận chứng nhận an toàn mà không bị chậm trễ.