Giao dịch qua nền tảng thanh toán là tăng cường đề kháng cho nền kinh tế
Đáng chú ý, ngay tại “đầu tàu kinh tế”, TP.HCM cũng chỉ đạt khoảng 360.000 tỷ đồng trong quý I vừa qua, tức chỉ tăng 0,7% so cùng kỳ năm ngoái, trong đó nhiều ngành nghề như vận tải kho bãi, thông tin truyền thông, bất động sản và y tế đang có mức tăng trưởng âm.
“Suy thoái kinh tế toàn cầu trở nên trầm trọng hơn kể từ quý 4 năm 2022, và đang tiếp tục kéo dài trong năm 2023. Không chỉ bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế thế giới, chính sách tiền tệ tiếp tục bị thắt chặt ở các nước phát triển và tác động lan tỏa từ căng thẳng địa chính trị toàn cầu.” Giám đốc Quốc gia của ADB tại Việt Nam cho biết.
Những dấu hiệu xấu đi của nền kinh tế cũng đang khiến cả xã hội “thu mình” lại và cẩn trọng trước mọi biến động của thị trường. Nếu nhìn ở mặt tích cực, thì sau một thời gian dài tăng trưởng nóng, đây chính là thời gian cần thiết để điều chỉnh lại, giúp nền kinh tế sớm trở về trạng thái cân bằng để phát triển bền vững hơn.
Những đợt sa thải nhân sự, cắt giảm chi phí cho những hoạt động tiêu tốn nhiều nguồn lực như R&D (nghiên cứu và phát triển), tạm ngưng mở mới điểm bán hay thậm chí cắt lỗ để tồn tại là những hành động quyết liệt để “bật chế độ an toàn” đã được nhiều doanh nghiệp áp dụng trong suốt quý 4 năm 2022 và đầu quý 1 năm 2023.
Không chỉ doanh nghiệp phòng thủ, người lao động cũng đang rất cẩn trọng trong chi tiêu. Tâm lý thắt lưng buộc bụng càng khiến tình hình tiêu dùng ảm đạm, ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế. Đặc biệt trong lĩnh vực bán lẻ, đã có sự thay đổi lớn trong hành vi chi tiêu của người dùng, cắt giảm với những mặt hàng không quá cần thiết, và tìm kiếm những lựa chọn tương tự có giá thấp hơn với hàng hoá thiết yếu.
Điều này đồng nghĩa với việc nhóm hàng hóa dịch vụ không thiết yếu là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề hơn cả. Đa phần các cửa hàng thuộc nhóm điện thoại, điện máy đều tụt giảm 30-50% doanh thu so với quý trước. Nhiều doanh nghiệp chuỗi ICT chia sẻ, sức mua của người dùng năm nay yếu hơn so với cùng kỳ dù doanh nghiệp liên tục tung ra chương trình ưu đãi hấp dẫn. Trả góp vốn là phương thức thanh toán yêu thích của người dùng với ngành hàng ICT cũng đã bắt đầu chững lại từ quý III năm trước, giảm dần từ quý IV và đến nay thì sụt giảm nghiêm trọng vì chi phí tài chính tăng cao.
Mặt hàng dịch vụ thiết yếu cũng không ngoại lệ. Mức giảm được ghi nhận qua nền tảng Payoo là 5-10% doanh thu với nhóm siêu thị, cửa hàng tiện lợi và 10% đối với các trung tâm thương mại, nơi tập trung nhiều cửa hàng thời trang, nội thất.
Dù vậy, ở một số ngành hàng, sức mua vẫn tồn tại, vẫn tạo ra dòng chảy cho nền kinh tế và có thể xem là yếu tố để ‘cứu cánh’ cho kinh tế bớt trầm trọng hơn.
Vậy cụ thể đó là gì? Tài liệu từ Payoo chia sẻ rằng:
F&B là một trong những lĩnh vực ít ỏi duy trì mức tăng trưởng tốt. Dữ liệu của nền tảng thanh toán Payoo cũng cho thấy ngành hàng ăn uống của các nhà hàng tầm trung, các chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh (mức chi tiêu 150.000đ – 300.000đ/người) vẫn đạt mức tăng trưởng 30% so với quý trước. Riêng nhóm mặt hàng trà sữa, café, với đơn giá trung bình 40.000đ – 70.000đ/phần có sự tăng nhẹ, gần 5% so với quý trước.
Thách thức kinh tế có thể ảnh hưởng đến đại bộ phận người tiêu dùng, nhưng không phải là tất cả. Trong bối cảnh chung, xã hội vẫn luôn có những đối tượng ‘miễn nhiễm’ với khủng hoảng vì tài sản và sức chi tiêu của họ lớn. Đó là nhân tố cho thấy vì sao nhiều mặt hàng thông thường giảm sức mua nhưng một số mặt hàng như dịch vụ, nữ trang cao cấp vẫn đứng vững, thậm chí tăng nhẹ.
Cụ thể, cuối tháng 3 vừa qua, Công ty CP thương mại dịch vụ Cổng Vàng (Golden Gate) vừa công bố báo cáo tài chính năm 2022, ghi nhận một năm kinh doanh tăng trưởng kỷ lục cả về doanh thu lẫn lợi nhuận: với doanh thu thuần đạt 6.965 tỷ đồng (tương đương thu về hơn 19 tỷ đồng mỗi ngày), gấp hơn 2 lần năm 2021. Trong đó, doanh thu từ bán thực phẩm và đồ uống là 6.955 tỷ đồng. Lợi nhuận gộp đạt 4.314 tỷ đồng, tương đương tăng 124%, cao nhất kể từ năm 2014.
Thống kê ngành F&B trong nền tảng thanh toán Payoo, cũng cho thấy có những nhà hàng tiêu chuẩn fine-dining (cao cấp) với mức chi tiêu tầm 1 triệu đồng/người cho mỗi bữa ăn vẫn đạt sự tăng trưởng đều đặn, thậm chí tỏ ra hút khách hơn dù giá trị trung bình mỗi đơn hàng chỉ tăng 7% so với quý trước.
Ở nhóm sản phẩm nữ trang, đá quý cũng có mức tăng trung bình khá đến 10%. Cụ thể trong quý 1 vừa qua với nhiều ngày lễ như dịp Vía Thần Tài, ngày 14/2, 8/3, đây là những dịp người tiêu dùng khá giả thoải mái mở hầu bao cho nữ trang cao cấp.
Dù không phải là mùa cao điểm nhưng sức mua các thương hiệu thời trang xa xỉ vẫn được ghi nhận đạt mức tương đương quý trước. Do cầu nhiều hơn cung và sự khan hiếm của các mặt hàng này, các sản phẩm đồng hồ, túi hiệu từ những thương hiệu cao cấp còn trở thành một khoản đầu tư hấp dẫn, sinh lợi cao trong bối cảnh các kênh đầu tư tài chính gần đây thiếu hụt dòng tiền và thanh khoản.
Trong khi hầu hết những người khác thực hành tiết kiệm, dưới góc độ kinh tế học, ‘giới nhà giàu’ vẫn mạnh tay chi tiền, sẵn sàng tiêu dùng chính là những nhân tố kích thích và duy trì mạch hoạt động của thị trường.
Để ‘tăng sức đề kháng’ cho nền kinh tế, theo Payoo
- Chính phủ đã “phản ứng nhanh” hơn khi tích cực thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, đồng thời nới lỏng chính sách tiền tệ thông qua việc giảm lãi suất điều hành. Những việc làm trên đã tạo tâm lý tích cực cho người dân, hỗ trợ người lao động có việc làm và tháo gỡ khó khăn cho thị trường vốn, thúc đẩy doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
- Về phía doanh nghiệp, sau khi bị đứt gãy chuỗi cung ứng, tăng nóng về nhân sự doanh nghiệp đang dần thích ứng và có đề kháng tốt hơn với những thay đổi của thị trường.
- Đối với người lao động, việc chi tiêu hợp lý và có xu hướng xây dựng khoản dự trù phát sinh cũng được xem là một điểm tích cực. Người dùng là đối tượng trực tiếp hưởng lợi đến sức mua, do đó các doanh nghiệp buộc phải thực hiện các chính sách kích cầu, gia tăng các ưu đãi và chăm sóc khách hàng chu đáo.
Chi dù chuyển đổi số vẫn trên đà chuyển dịch nhanh và mạnh hơn bao giờ hết, đặc biệt trong ngành thanh toán, QR code phát triển vượt bậc và phổ biến đến mọi tầng lớp, độ tuổi. Giá trị thanh toán QR qua Payoo của quý I năm nay đã gấp 2 lần so với cùng kỳ năm trước. Mức độ phủ sóng của QR code từ nhà hàng sang trọng đến quán ăn vỉa hè cũng đã có sự thay đổi, đây là tín hiệu đáng mình khi mà vài năm khó ai có thể hình dung được.
Rõ ràng, tính lan toả của QR nói riêng và thanh toán điện tử nói chung đang diễn ra rất mạnh mẽ, đây chính là nhân tố giúp thanh toán không tiền mặt trở thành ‘hiện thực’ một cách nhanh chóng hơn, từ khoá “QR code” cũng nhờ đó mà trở nên phổ biến trong mọi hoạt động mua sắm thường ngày.
“Lợi dụng” tình thế này, doanh nghiệp có thể áp dụng các công cụ quản trị tổng thể từ các giải pháp số hoá toàn bộ quy trình điều hành nhân sự, quản lý kho bãi, bán hàng, marketing, hậu mãi, tài chính… Các doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ giảm tải phần lớn các tác vụ đơn giản, tối ưu hiệu quả công việc và phát triển nhanh gấp nhiều lần so với trước kia.
Song song với sự phát triển của khối tư nhân, khối Chính phủ cũng đang tiến nhanh, tiến mạnh nhờ sự nhất quán trong việc triển khai số hoá của từng cấp cơ sở. Cổng dịch vụ công quốc gia – kênh hỗ trợ thông tin, đăng ký các thủ tục hành chính đến nay đã thanh toán hơn 4,6 triệu giao dịch với tổng giá trị thanh toán hơn 3.830 tỷ đồng.
Mặc dù trong giai đoạn đầu triển khai còn xảy ra nhiều lỗi hệ thống, nhưng đến nay, các thao tác thanh toán đã nhanh chóng và quen thuộc hơn với người dân. Người dân nay đã có thể đăng ký hoặc xin cấp lại hộ chiếu mới ngay trên cổng Dịch vụ công trực tuyến của Bộ Công An, thanh toán trực tuyến và nhận tại nhà sau 8 ngày làm việc. Các hoạt động như thanh toán học phí, viện phí, đặt khám từ xa hoặc làm việc với các Uỷ ban quận, huyện, Sở ban ngành… cũng đều đã có thể tiến hành trực tuyến.
Mặc dù tình hình kinh tế còn nhiều thách thức, nhưng dưới góc nhìn của mình Payoo vẫn cho rằng chúng ta có thể có những tín hiệu lạc quan về tăng trưởng kinh tế trong trung và dài hạn. “Chúng tôi đánh giá những giai đoạn thách thức này, và đây chính là tiền đề giúp tạo ra một thế hệ doanh nghiệp và người lao động có sức chống chịu tốt hơn để vượt qua khó khăn, hướng đến sự tăng trưởng bền vững.” Đại diện Payoo nhận định.