Núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai gây ra sóng xung kích khắp địa cầu và tạo ra một luồng hơi nước bay cao, bơm hàng tỉ kg nước vào tầng bình lưu - Ảnh: Getty Images

Nghiên cứu này do nhóm các nhà khoa học thuộc Trung tâm Đại dương học quốc gia Anh (NOC) tiến hành. Theo đó, vào tháng 1-2022, núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai đã phun ra đất đá, tro bụi và khí gas với vận tốc ngo unbelievable 122km/h, tạo thành cảnh núi lửa phun trào mạnh nhất từ trước đến nay được theo dõi bằng các thiết bị hiện đại.

Vụ phun trào đã gây ra một trận sóng thần mạnh mẽ và tạo ra "những dòng chảy mạnh như tuyết lở," gây hỏng cáp viễn thông nằm ở đáy biển, đồng thời cắt đứt kết nối giữa quần đảo Tonga và thế giới bên ngoài. Nhóm nghiên cứu đã dựa vào vị trí và thời điểm hỏng hóc dây cáp để tính toán vận tốc của dòng chảy.

Nhà khoa học Mike Clare của NOC cho biết, cột khói và tro của núi lửa đã đạt đến độ cao tới 57km, lao thẳng xuống nước và rót xuống các dốc dưới mặt biển. Tốc độ và sức mạnh của dòng hải lưu lớn đến mức có thể di chuyển ít nhất 100km dưới mặt biển, đủ để đứt các dây cáp.

Dòng chảy tạo ra bởi sự phun trào của núi lửa di chuyển với tốc độ nhanh hơn cả dòng chảy do động đất, lũ lụt và bão gây ra.

Đây là nghiên cứu đầu tiên ghi nhận và phân tích các tác động của việc núi lửa phun trào trực tiếp vào đại dương. Các nhà khoa học đã tính toán rằng vụ phun trào của núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai năm 2022 tương đương việc giải phóng một lực tương đương hàng trăm quả bom nguyên tử.

Nghiên cứu này cũng nhấn mạnh rằng có nhiều ngọn núi lửa nằm dưới lòng biển mà rất ít được theo dõi, đồng thời khám phá không đầy đủ điều này có thể mang lại nguy cơ cho các cộng đồng ven biển và các cơ sở hạ tầng quan trọng.