Ảnh minh họa.

Linh hoạt, nhạy bén để có quyết sách phù hợp

Nghị quyết 01 của Chính phủ nhận định, năm 2023, dự báo tình hình thế giới tiếp tục diễn biến rất phức tạp, nhanh chóng, khó đoán định. Trong nước, quy mô nền kinh tế nước ta còn khiêm tốn nhưng độ mở lại lớn, khả năng cạnh tranh và sức chống chịu trước các cú sốc từ bên ngoài còn hạn chế; dịch bệnh, biến đổi khí hậu, thiên tai, hạn hán, bão lũ tiếp tục diễn biến bất thường, ảnh hưởng nặng nề hơn…

Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và các tổ chức quốc tế cho rằng, nền kinh tế nước ta đứng trước 3 “cơn gió nghịch” cần vượt qua. Đó là chính sách thắt chặt tiền tệ, xung đột Nga - Ukraine, kinh tế Trung Quốc giảm tốc. Quỹ Tiền tệ quốc tế IMF dự báo, nền kinh tế Việt Nam sẽ bị chi phối bởi suy thoái và lạm phát của các thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, các tổ chức cho rằng, nếu tiến độ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội được thúc đẩy, đồng thời với việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, Việt Nam có thể tiếp tục cải cách và thúc đẩy các biện pháp tài khóa, tiền tệ giúp tăng trưởng kinh tế.

Để thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 theo Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương phải quyết tâm, giữ vững tinh thần vượt khó, đoàn kết, tự lực, tự cường, chủ động thích ứng, linh hoạt, hành động quyết liệt, khoa học, hiệu quả, tích cực đổi mới, sáng tạo theo tinh thần chủ đề điều hành “Đoàn kết kỷ cương, bản lĩnh linh hoạt, đổi mới sáng tạo, kịp thời hiệu quả” với 06 quan điểm, trọng tâm chỉ đạo điều hành.

Trong đó, nghị quyết đề ra một số chỉ tiêu chủ yếu của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 (kế hoạch năm 2023 Quốc hội giao) như tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) khoảng 6,5%; GDP bình quân đầu người khoảng 4.400 USD; tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP khoảng 25,4 - 25,8%; tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4,5%; mức giảm tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều 1-1,5%; tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế 93,2%…

Nghị quyết nêu rõ, các bộ ngành, địa phương bám sát Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; các Nghị quyết chuyên đề, các Kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị và các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ. Tập trung thực hiện đồng bộ, hiệu quả các quan điểm, mục tiêu, các nhiệm vụ, giải pháp của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021 - 2030, các Kế hoạch 5 năm giai đoạn 2021 - 2025, trong đó chú trọng 3 đột phá chiến lược, 6 nhiệm vụ trọng tâm và 12 nhóm giải pháp chủ yếu.

Chính phủ yêu cầu tuyệt đối không chủ quan, lơ là, mất cảnh giác, nhưng cũng không hoang mang, dao động; luôn bình tĩnh, tự tin, bản lĩnh, chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo điều hành, không chuyển trạng thái đột ngột, điều hành “giật cục”. Thích ứng linh hoạt, hiệu quả với bối cảnh, tình hình để “biến nguy thành cơ”, kiên quyết khắc phục khó khăn, thách thức, tranh thủ thời cơ, thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với đó, nâng cao năng lực phân tích, dự báo; chủ động đối với mọi tình huống, nhạy bén nắm bắt những diễn biến mới của tình hình, kịp thời, quyết liệt xử lý có hiệu quả các vấn đề, xây dựng các kịch bản, phương án linh hoạt, thích ứng với các vấn đề mới phát sinh.

Triển khai Nghị quyết 01/NQ là giải pháp cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia.

Cải thiện mạnh mẽ môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh

Trong Nghị quyết 01, Chính phủ quán triệt 11 nhóm nhiệm vụ giải pháp; cụ thể hóa bằng những chỉ tiêu cụ thể cho các ngành, lĩnh vực và cải thiện môi trường kinh doanh (MTKD), nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia gắn với trách nhiệm của cơ quan chủ trì theo dõi, đánh giá theo mốc thời gian hoàn thành cụ thể theo từng tháng, từng quý trong năm. Đặc biệt, sau 9 năm tồn tại độc lập, năm 2023 - lần đầu tiên, Nghị quyết 01 đã lồng ghép nội dung về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Nhìn nhận sự thay đổi này, theo bà Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Năng lực cạnh tranh và MTKD (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư - CIEM), việc gộp Nghị quyết 02 vào Nghị quyết 01 trong năm 2023 để khẳng định, cùng với các chỉ đạo điều hành của Chính phủ thì cải thiện MTKD là nhiệm vụ quan trọng trong điều hành và phát triển kinh tế - xã hội của Chính phủ. “Đây là cách tiếp cận mới của Chính phủ là phù hợp với bối cảnh mới và sẽ làm tăng áp lực cũng như động lực của cải cách trong thời gian tới”- bà Thảo nhìn nhận.

Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn cho rằng, trong bối cảnh nhiều bất định của thế giới, chúng ta lấy ổn định chính sách trong nước để bù đắp cho những bất ổn của toàn cầu, bất ổn về tài chính trên thế giới. Đây là giải pháp quan trọng nhất mà Quối hội và Chính phủ cần phải thực hiện trong năm 2023.

Chính phủ nêu rõ, sẽ chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra DN; rà soát, điều chỉnh kế hoạch thanh tra, kiểm tra để đảm bảo không trùng lặp, chồng chéo, không làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường, đúng pháp luật của DN. Đồng thời nâng cao chất lượng các dịch vụ hỗ trợ DN, nhất là đối với DN nhỏ và vừa. Cùng với đó, có giải pháp kịp thời, tổng thể, đồng bộ, tận dụng thời cơ, thuận lợi, giảm thiểu tác động tiêu cực đối với nền kinh tế và sản xuất, kinh doanh của DN, đời sống của người dân; tăng cường chuyển đổi số…

Trong quá trình thực hiện Nghị quyết 01, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ đã phải chủ động theo dõi sát diễn biến trong nước, quốc tế, nâng cao năng lực, tăng cường phân tích, đánh giá, dự báo để có giải pháp kịp thời, tổng thể, đồng bộ, tận dụng thời cơ, thuận lợi, giảm thiểu tác động tiêu cực đối với nền kinh tế và sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đời sống của người dân; tăng cường chuyển đổi số, thực hiện công tác thống kê, báo cáo kịp thời, chính xác; định kỳ hằng quý cập nhật kịch bản phát triển ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý.

Theo Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương, việc triển khai nhanh chóng và đưa ra các kế hoạch hành động cho năm 2023 của các bộ, ngành, địa phương đóng vai trò rất quan trọng. Với Nghị quyết 01, đặc biệt yêu cầu về chất lượng, hiệu quả khi triển khai. Đúng với tinh thần của Chính phủ vừa tập trung xử lý hiệu quả các nhiệm vụ thường xuyên ngày càng nhiều, đòi hỏi ngày càng cao; vừa giải quyết những vấn đề khó khăn, bất cập, tồn đọng kéo dài; vừa kịp thời ứng phó những vấn đề mới phát sinh…