Thanh niên, cán bộ Đoàn tiên phong bảo vệ môi trường từ xử lý chất thải nông nghiệp

Chất thải nông nghiệp – thách thức môi trường lớn

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, lượng chất thải nông nghiệp ở Việt Nam hiện ước tính khoảng 157–160 triệu tấn/năm, bao gồm rơm rạ, phân gia súc, dư lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, nước thải và rác thải nhựa từ sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, tỷ lệ xử lý đúng cách trên thực tế chỉ đạt khoảng 30–40%, gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường đất, nước và không khí, đặc biệt tại khu vực nông thôn và ven sông.

Các chuyên gia cho biết, nước thải nông nghiệp chứa nitơ, photpho và hóa chất độc hại xả trực tiếp ra sông, kênh rạch làm suy giảm chất lượng nguồn nước, gây hiện tượng tảo nở hoa, thiếu oxy hòa tan và làm chết sinh vật thủy sinh.

Theo Ngân hàng Thế giới, hoạt động chăn nuôi lợn và gia cầm tại Việt Nam thải ra hơn 61 triệu tấn phân mỗi năm, chiếm 20–30% mức độ ô nhiễm nước mặt tại khu vực phía Nam.

Bên cạnh đó, việc lạm dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật và đốt rơm rạ sau thu hoạch còn làm đất chua hóa, suy giảm đa dạng sinh học đất, phát thải bụi mịn PM2.5 và khí nhà kính, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

Tái chế chất thải – hướng đi bền vững cho nông nghiệp xanh

Cuốn cẩm nang “Hướng dẫn cho cán bộ Đoàn xây dựng mô hình xử lý, tái chế, tái sử dụng chất thải hữu cơ, chất thải nông nghiệp, phụ phẩm nông nghiệp” đã chỉ rõ, nhiều loại chất thải nông nghiệp thực chất là nguồn tài nguyên có giá trị nếu được xử lý đúng cách.

Theo đó, chất thải hữu cơ như rơm rạ, phân gia súc, phụ phẩm nông nghiệp có thể được tái chế thành phân bón hữu cơ, thức ăn chăn nuôi hoặc nguồn năng lượng sinh khối. Một trong những giải pháp được khuyến nghị là sản xuất và ứng dụng men vi sinh bản địa (IMO) – chế phẩm sinh học được tạo từ các vi sinh vật có sẵn trong môi trường tự nhiên địa phương, giúp cải thiện đất, giảm ô nhiễm và tăng hiệu quả sản xuất nông nghiệp.

Ảnh minh họa.

Việc xử lý, tái chế hiệu quả chất thải nông nghiệp không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học, hướng tới nền nông nghiệp sinh thái, bền vững.

Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của toàn xã hội, trong đó thanh niên và cán bộ Đoàn đóng vai trò xung kích, tiên phong. Thông qua các chương trình như “Tuổi trẻ với môi trường xanh”, “Xây dựng nông thôn mới”, “Ngày Chủ nhật xanh”, lực lượng đoàn viên, thanh niên đã tham gia tích cực vào các hoạt động thu gom, phân loại và xử lý rác thải nông nghiệp.

Theo thống kê của Trung ương Đoàn, cả nước hiện có hơn 32.000 đội hình thanh niên tình nguyện bảo vệ môi trường với trên 827.000 đoàn viên tham gia, góp phần thu gom và tái chế hàng nghìn tấn rác thải mỗi năm. Thanh niên còn đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người dân phân loại rác tại nguồn, ủ rơm rạ thành phân compost thay vì đốt ngoài đồng, góp phần giảm 20–30% lượng khí thải metan.

Với sức trẻ, tinh thần tình nguyện và khả năng lan tỏa trong cộng đồng, thanh niên và cán bộ Đoàn đang khẳng định vai trò nòng cốt trong công cuộc bảo vệ môi trường, xử lý chất thải nông nghiệp, góp phần xây dựng nông thôn xanh – sạch – bền vững.