Tiềm ẩn nguy cơ tai nạn từ việc xây dựng đường cao tốc chỉ với hai làn xe

Hiện trường vụ tai nạn thảm khốc trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn sáng 18/2.

Theo TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải, nhiều đoạn đường cao tốc ở Việt Nam, đặc biệt là các phần của tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông, đã không đạt đúng chuẩn cao tốc, với chỉ hai làn xe. Việc xây dựng đường cao tốc chỉ với hai làn xe không chỉ không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng cho giao thông mà còn tạo ra nguy cơ tai nạn.

Hạ tầng của nhiều đoạn cao tốc đang gặp phải nhiều vấn đề, như đường hẹp, thiếu làn dừng khẩn cấp, dẫn đến việc giới hạn tốc độ trên nhiều tuyến là 80km/h. Điều này khiến cho người điều khiển xe cảm thấy không hài lòng, vì tốc độ này không phản ánh được tiêu chuẩn của đường cao tốc. Trong khi đó, tốc độ trung bình được thiết kế cho xe ô tô trên đường cao tốc là 100 - 120 km/h. Vì vậy, việc giới hạn tốc độ tại mức 80 - 90 km/h không thể coi là đường cao tốc.

Các vấn đề liên quan đến cơ sở hạ tầng của các tuyến cao tốc, như sự xuống cấp, hằn lún, và nguy cơ mất an toàn giao thông, đều cần được khắc phục kịp thời, tránh lãng phí nguồn lực đầu tư.

Đường cao tốc làm đến đâu phải hoàn thiện đến đấy

Theo TS Nguyễn Xuân Thủy và PGS.TS Nguyễn Quang Toản, các tuyến đường cao tốc ở Việt Nam nên được xây dựng trong một giai đoạn duy nhất, ưu tiên cho các tuyến xương sống quốc gia và tuyến liên vùng. Họ cho rằng việc làm đồng bộ từ đầu giúp tránh lãng phí nguồn lực và tối ưu hiệu quả của hạ tầng giao thông.

PGS.TS Nguyễn Quang Toản cho rằng việc nâng cấp và mở rộng thêm làn xe trên đường cao tốc sau khoảng 5-10 năm khi đưa vào khai thác là một thiếu sót của cả tư vấn và các nhà quyết định đầu tư. Việc này không chỉ tốn kém mà còn khó khăn, đặc biệt là khi xây thêm làn xe trên một đoạn đường cao tốc đã hoàn thành.

Trong nhiều quốc gia phát triển, khi phát triển đường cao tốc, họ luôn tính đến lưu lượng xe trong khoảng 25 năm sau. Người ta thường tăng số lượng đường thay vì tăng số làn xe trên một tuyến đường cao tốc.

Tuy nhiên, ở Việt Nam, hiện nguồn vốn đầu tư vào đường cao tốc không nhiều và có hạn, trong khi nhiệm vụ xây dựng đường cao tốc lại nhiều. Điều này càng được thách thức bởi sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế, dẫn đến tăng lưu lượng xe một cách không thể dự báo được trong một vài năm tới.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, để đạt được mục tiêu 5.000km đường cao tốc vào năm 2030, cần khoảng 813.000 tỷ đồng vốn đầu tư, trong đó cần khoảng 393.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2021-2025. Do đó, việc lên kế hoạch đầu tư cho đường cao tốc cần phải được thực hiện một cách cân nhắc và hiệu quả nhất.

Trên thế giới, có nhiều quốc gia xây dựng các đoạn đường cao tốc chỉ với hai làn xe. Tuy nhiên, việc xây dựng đường cao tốc chỉ với hai làn xe phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như mục đích sử dụng, lưu lượng giao thông, và điều kiện địa phương. Một số quốc gia có thể xây dựng đoạn đường cao tốc với hai làn xe nhưng sử dụng các biện pháp khác nhau để đảm bảo an toàn và hiệu quả giao thông. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng các biện pháp kiểm soát tốc độ, thiết kế đường bố trí linh hoạt, hoặc cải thiện hạ tầng giao thông phụ trợ khác. Tuy nhiên, việc có quốc gia nào xây dựng đường cao tốc chỉ với hai làn xe hoàn toàn phụ thuộc vào các yếu tố cụ thể của từng quốc gia và không có một quy tắc chung cho tất cả các trường hợp.

Đường cao tốc với hai làn xe có đúng tiêu chuẩn hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

Mục đích sử dụng: Đường cao tốc với hai làn xe có thể phù hợp với mục đích sử dụng cụ thể của một tuyến đường. Nếu lưu lượng giao thông không quá lớn và không có nhu cầu tăng tốc độ hoặc giảm ùn tắc, một đoạn đường cao tốc với hai làn xe có thể đáp ứng được nhu cầu của cộng đồng.

Tiêu chuẩn kỹ thuật: Tiêu chuẩn xây dựng đường cao tốc thường được quy định bởi các cơ quan quản lý giao thông và xây dựng địa phương, quốc gia hoặc quốc tế. Những tiêu chuẩn này thường liên quan đến các yếu tố như bề rộng của làn xe, vạch kẻ đường, độ nghiêng của cung đường, hệ thống chiếu sáng và các biện pháp an toàn khác. Điều này có thể đảm bảo rằng các đoạn đường cao tốc đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn và tiện nghi cần thiết cho người dùng.

Đánh giá vận hành: Quan trọng hơn cả là việc đánh giá vận hành thực tế của một tuyến đường cao tốc với hai làn xe. Nếu tuyến đường này có thể đảm bảo sự di chuyển thông suốt, an toàn và hiệu quả cho người dùng trong điều kiện giao thông thực tế, thì nó có thể được coi là đúng tiêu chuẩn.

Có thể nhận định, việc xây dựng đường cao tốc với hai làn xe có thể phù hợp với điều kiện và nhu cầu cụ thể của mỗi Quốc gia, địa phương,.. miễn là nó đáp ứng được các tiêu chuẩn an toàn và tiện ích cần thiết.