Bảo tàng Điêu khắc Chăm tại Đà Nẵng đang đối mặt với khó khăn trong việc triển khai

Di chỉ khảo cổ Chăm Phong Lệ, nơi sẽ triển khai dự án Bảo tàng Điêu khắc Chăm cơ sở 2 - Ảnh: LÊ TRUNG.

Dự án tập trung vào tu bổ và bảo tồn di tích Chăm Phong Lệ, với khu vực bảo tồn và bảo vệ di tích có diện tích lớn. Tuy nhiên, đến nay, nhiều khu vực vẫn chưa được triển khai, khiến cỏ dại mọc xung quanh và hố thiêng - khu vực lõi của di tích - chỉ được che chắn bằng bao cát và lợp mái tôn.

Nhiều người dân trong vùng giải tỏa mong đợi dự án sớm triển khai để giúp họ ổn định cuộc sống. Tại kỳ họp thứ 15 HĐND TP Đà Nẵng, nhiều đại biểu bày tỏ lo ngại về tác động tiêu cực của thời tiết đối với di tích Chăm Phong Lệ, và yêu cầu rõ ràng hơn về kế hoạch đầu tư và tiến độ dự án.

Chủ tịch HĐND TP Đà Nẵng, ông Lương Nguyễn Minh Triết, nhấn mạnh sự lúng túng trong quá trình triển khai dự án và đề xuất đưa ra quyết định chủ trương đầu tư cần phải rõ ràng và minh bạch hơn về các phương án và các bước tiếp theo. Ông cũng yêu cầu các ban của HĐND rút kinh nghiệm để đẩy nhanh tiến độ công việc. Theo thời hạn, dự án dự kiến khởi công cuối năm 2024.

Sau 9 tháng Bảo tàng Chăm vẫn "án binh bất động"

Năm 2021, di chỉ khảo cổ Chăm Phong Lệ được công nhận là di tích văn hóa cấp TP. Theo chủ trương đầu tư, mục tiêu dự án nhằm tu bổ, bảo tồn di tích này bền vững và thẩm mỹ; trưng bày, triển lãm di sản văn hóa Chăm; phát huy giá trị di tích, kết nối du lịch...

Cụ thể phần xây lắp, khu vực bảo tồn và bảo vệ di tích có diện tích 4.279m2. Trong đó bao gồm: khu vực 1 (khu vực bảo tồn, lõi di tích) rộng 2.653m2; khu vực 2 là khu vực bảo vệ di tích 1.626m2; khu vực 3 là hệ thống hạ tầng kỹ thuật có diện tích 15.461m2.

Bên cạnh đó là nhà trưng bày di tích Chăm, không gian trình diễn các di sản văn hóa phi vật thể, các khu dịch vụ... Còn phần đền bù, giải tỏa với kinh phí hơn 13 tỉ đồng. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2023 - 2027.

Di chỉ khảo cổ Chăm Phong Lệ (phường Hòa Thọ Đông, quận Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng) được công nhận là di tích cấp thành phố vào tháng 2/2021. Sau hơn 10 năm được khai quật, di tích không được chăm sóc thường xuyên, hiện nay rơi vào cảnh hoang phế, cỏ dại mọc um tùm.

Ngày 24/3, tại Kỳ họp 11 HĐND TP Đà Nẵng đã qua chủ trương đầu tư Dự án Bảo tàng Điêu khắc Chăm cơ sở 2 tại Di chỉ khảo cổ Chăm Phong Lệ (phường Hòa Thọ Đông, quận Cẩm Lệ) giai đoạn 1 với số tiền đầu tư hơn 140 tỷ đồng.

Theo đó, dự án được HĐND Đà Nẵng thông qua gồm khu vực 1 (khu vực bảo tồn, lõi di tích) có diện tích 2.653m2 và khu vực 2 là khu vực bảo vệ di tích có diện tích 4.279m2 với các công trình bảo tồn như kiến trúc tháp, các kiến trúc phụ và hệ thống liên kết, miếu Bà, 2 ngôi mộ cổ, hạng mục tường bao bảo vệ, hệ thống cây xanh, không gian cảnh quan tạo vùng đệm bảo vệ di tích.

Riêng khu vực 3 là khu vực hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật có diện tích 15.461m2, quy hoạch các hồ sen, khu vực cây xanh, cảnh quan tạo không gian mở phục vụ cộng đồng dân cư và du khách tham quan, thư giãn, giải trí. Khu vực 3 còn có công trình nhà trưng bày di tích Chăm tại Đà Nẵng, không gian để trình diễn các di sản văn hóa phi vật thể, các khu dịch vụ, giải khát, bán các sản phẩm truyền thống.

“Hố thiêng” còn nguyên vẹn trong lòng tháp. Ảnh: VGP/Lưu Hương.

Trước đó, Ông Phan Công Hải, Phó Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng cho biết, theo các chuyên gia, sự xuất hiện của tháp Phong Lệ với kỹ thuật xây cất, chạm khắc trên gạch truyền thống kỹ thuật Champa cũng như những tác phẩm điêu khắc đá mang kỹ thuật, đề tài nội dung tôn giáo truyền thống với phong cách thể hiện vừa có tính truyền thống, vừa manh nha dấu hiệu đột phá của một phong cách nghệ thuật mới là đóng góp sáng giá vào việc tìm hiểu về nghệ thuật kiến trúc tháp, nghệ thuật điêu khắc đá Champa trong tiến trình phát triển của nền văn hóa này. Đây chính là tư liệu quý, những đóng góp mới cho việc nghiên cứu bản sắc văn hóa Champa, một bộ phận quan trọng của nền văn hóa dân tộc trong lịch sử.

Đặc biệt, việc tìm thấy “hố thiêng” còn nguyên vẹn trong lòng tháp là một phát hiện mới, có ý nghĩa khoa học lớn trong quá trình khảo cổ, nghiên cứu đối với kiến trúc và nền văn hóa Chăm còn nhiều ẩn số. Đây là hố thiêng có kích thước lớn nhất trong các hố thiêng của đền tháp Chăm được phát hiện đến thời điểm này.

Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Quang Nam cho biết, thời gian tới, Thành phố sẽ thực hiện việc tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di sản; tuyên truyền, quảng bá, nâng cao nhận thức cộng đồng để cùng chung tay bảo vệ và phát huy bền vững các giá trị của di tích. Kết hợp chặt chẽ với ngành du lịch trong việc xây dựng các chương trình, các tour du lịch đến với di tích nhằm giới thiệu cho du khách biết nơi đây là mảnh đất có bề dày văn hóa, lịch sử. Ngoài ra, Thành phố cũng sẽ tiếp tục nghiên cứu để làm sáng tỏ hơn nữa các tầng ý nghĩa của di tích này.