Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Điểm nhấn trong dự thảo Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành phiên họp. Ảnh: quochoi.vn |
Sáng 6/5, tại Kỳ họp thứ 9 dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST). Đây là dự án luật được kỳ vọng sẽ tháo gỡ nhiều rào cản hiện nay trong hoạt động nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam.
Những điểm mới đột phá trong dự thảo luật
Theo Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, dự thảo Luật KH,CN&ĐMST gồm 8 chương và 83 điều, tăng 2 điều so với Luật KH&CN năm 2013. Điểm đáng chú ý là dự thảo Luật được thiết kế theo nguyên tắc "giảm thủ tục hành chính, tăng cường hậu kiểm, chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý và hoạt động KH,CN&ĐMST."
![]() |
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long. Ảnh: quochoi.vn |
Đổi mới quan trọng nhất là thay đổi tư duy quản lý theo hướng "quản lý hiệu quả, không quản lý quá trình." Nguyên tắc này dự kiến sẽ giảm bớt gánh nặng hành chính vốn thường làm chậm trễ và cản trở sự sáng tạo trong nghiên cứu khoa học.
Một điểm đột phá khác là quy định về "chấp nhận rủi ro trong hoạt động KH,CN&ĐMST" tại Điều 9 của dự thảo. Quy định này thừa nhận tính chất mạo hiểm vốn có của hoạt động nghiên cứu, từ đó giúp các nhà khoa học mạnh dạn hơn trong việc thử nghiệm các ý tưởng mới.
Vai trò mới của doanh nghiệp và khu vực tư nhân
Dự thảo Luật đặc biệt nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) Lê Quang Huy đã nhấn mạnh: "Doanh nghiệp là động lực chính thúc đẩy ĐMST, cung cấp nguồn lực tài chính, nhân lực cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) và đưa sản phẩm, công nghệ mới ra thị trường, góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước."
Cụ thể, dự thảo Luật bao gồm các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, tài trợ kinh phí cho nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ. Đây được xem là giải pháp then chốt để thu hút nguồn đầu tư ngoài ngân sách Nhà nước cho KH&CN.
![]() |
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy. Ảnh: quochoi.vn |
Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát: Bước tiến mới trong quản lý nhà nước
Một trong những điểm đáng chú ý khác là quy định về "cơ chế thử nghiệm có kiểm soát" (từ Điều 20 đến Điều 23). Cơ chế này được thiết kế nhằm tạo không gian thử nghiệm an toàn cho các công nghệ, mô hình kinh doanh mới chưa có quy định pháp luật điều chỉnh hoặc khác biệt với quy định hiện hành.
Ủy ban KH,CN&MT nhất trí với sự cần thiết của quy định này nhưng cũng lưu ý cần thiết kế mang tính nguyên tắc chung, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Phân chia lợi nhuận từ thương mại hóa kết quả nghiên cứu
Dự thảo Luật cũng đưa ra quy định mới về phân chia lợi nhuận từ thương mại hóa kết quả thực hiện nhiệm vụ KH,CN&ĐMST sử dụng ngân sách nhà nước (Điều 28). Đây là vấn đề vốn gây nhiều tranh cãi trong thời gian qua.
Ủy ban KH,CN&MT tán thành với quy định này và đề nghị nghiên cứu chỉnh lý theo hướng "cần xác định khung tỷ lệ phân chia cụ thể, khuyến khích cơ chế tự thoả thuận quy định trong hợp đồng và có thể dựa trên tỷ lệ vốn góp."
![]() |
Các đại biểu Quốc hội tham dự Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Ảnh: quochoi.vn |
Phát triển nhân lực, nhân tài KH,CN&ĐMST
Dự thảo Luật cũng đặc biệt chú trọng đến việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực KH&CN. Ủy ban KH,CN&MT đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về "xây dựng chương trình đào tạo nhân lực nghiên cứu trình độ cao và kỹ năng công nghệ mới, có cơ chế luân chuyển nhà khoa học giữa viện - trường - doanh nghiệp, cơ chế thu hút chuyên gia quốc tế và chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài tham gia các chương trình, dự án, đề án, nhiệm vụ KH,CN&ĐMST mang tầm chiến lược."
Tài chính cho KH,CN&ĐMST: Cần rút gọn thủ tục đầu tư
Về cơ chế quản lý kinh phí, Ủy ban KH,CN&MT đề nghị "cần nghiên cứu quy định về cơ chế rút gọn thủ tục đầu tư cho các dự án phát triển hạ tầng KH,CN&ĐMST trọng điểm." Đồng thời, Ủy ban cũng đề xuất rà soát, bổ sung các quy định để thu hút, khơi thông nguồn vốn đầu tư từ cộng đồng, xã hội và từ khu vực tư nhân.
Một vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là việc dự thảo Luật quy định 05 loại quỹ. Ủy ban KH,CN&MT đề nghị giải trình về tính phù hợp, cơ chế quản lý, nguồn ngân sách chi cho các quỹ, hiệu quả sử dụng khi quy định nhiều loại quỹ như vậy.
Bảo đảm tính khả thi là yêu cầu cấp thiết
Chủ nhiệm Ủy ban KH,CN&MT Lê Quang Huy nhấn mạnh, cần "rà soát, bảo đảm tính khả thi, nhất là khả năng đáp ứng yêu cầu xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của văn bản Luật."
Dự thảo Luật KH,CN&ĐMST được kỳ vọng sẽ tạo ra hành lang pháp lý vững chắc cho hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời bảo đảm quốc phòng, an ninh, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững.
Thời gian tới, dự thảo Luật sẽ tiếp tục được các đại biểu Quốc hội thảo luận kỹ lưỡng trước khi được thông qua tại Kỳ họp này.
Có thể bạn quan tâm


Thủ tướng phát động Phong trào thi 'Cả nước thi đua đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số'
Không gian số
Đổi mới sáng tạo đưa công nghệ toàn cầu chạm nhiều hơn vào thực tiễn Việt Nam
Chuyển đổi số
Đổi mới sáng tạo - Yếu tố làm nên kỳ tích
Chuyển đổi số