Trong dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ mới đây, Bộ Công an đề xuất bổ sung quy định cấm thay đổi chỉ số trên công tơ mét (đồng hồ báo quãng đường) của ô tô. Đây được xem là bước tiến quan trọng nhằm ngăn chặn tình trạng gian lận và đảm bảo an toàn kỹ thuật cho phương tiện.
Cụ thể, ông Nguyễn Văn Phương - trưởng Phòng kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam, cho biết về các hành vi bị cấm đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ trong dự thảo Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ. Các hành vi này bao gồm sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu xe cơ giới và xe máy chuyên dùng mà không đảm bảo chất lượng an toàn kỹ thuật cũng như bảo vệ môi trường; thay đổi chỉ số trên công tơ mét (đồng hồ báo quãng đường) của ô tô một cách tự ý; can thiệp, thay đổi phần mềm điều khiển của xe cơ giới, xe máy chuyên dùng và động cơ đã được đăng ký với cơ quan quản lý nhằm mục đích gian lận kết quả kiểm tra, thử nghiệm và kiểm định.
Bộ Công an cho biết, việc bổ sung các quy định trên vào dự luật nhằm mục tiêu bảo đảm tính bao quát, sát thực tiễn. Đồng thời cũng nhằm xây dựng biện pháp xử phạt cụ thể, ngăn ngừa các hành vi vi phạm, từ đó giúp đảm bảo an toàn kỹ thuật cho xe.
Ông Phương nói thêm rằng đề xuất nghiêm cấm tua công tơ mét sẽ đảm bảo việc duy trì chất lượng kỹ thuật của xe và ngăn ngừa gian lận trong việc mua bán xe.
Đồng tình với quan điểm đó, ông Cao Xuân Minh, một kỹ sư ô tô là cố vấn dịch vụ của một đại lý ô tô, cho rằng việc đề xuất nghiêm cấm tua công tơ mét là cần thiết để ngăn ngừa gian lận, lừa đảo khi bán xe đã qua sử dụng, từ đó làm tăng nguy cơ mất an toàn trong quá trình sử dụng.
Đồng thời, nó cũng ngăn ngừa được việc tua công tơ mét để giảm số km đã đi, từ đó giảm thuế nhập khẩu cho các xe cũ nhập về từ nước ngoài.
Nguyên tắc quan trọng hơn, theo ông Minh, việc cấm tua công tơ mét giúp đảm bảo chất lượng kỹ thuật của xe cũng như an toàn trong quá trình sử dụng.
"Một chiếc xe sử dụng lâu dài sẽ có tình trạng kỹ thuật tổng thể kém hơn. Vì vậy, việc mua một chiếc xe cũ nhưng công tơ mét vẫn thể hiện xe mới, sẽ nguy hiểm hơn cả việc can thiệp vào phần mềm để gian lận khí thải", ông Minh phân tích.
Liên quan đến việc tua công tơ mét, Ông Nguyễn Văn Tân, một người kinh doanh xe cũ tại Hà Nội, cho biết ông đã gặp nhiều trường hợp xe bị tua công tơ mét do người bán thực hiện. Do đó, ông thường khuyên bạn bè và khách hàng mang xe đến hãng hoặc sử dụng thiết bị để kiểm tra đồng hồ.
Theo ông Tân, việc tua công tơ mét không chỉ dẫn đến việc người mua sẽ mua một xe không đúng hiện trạng, mà còn ảnh hưởng đến việc tính toán chu kỳ bảo hành và bảo dưỡng.
Còn với ông Nguyễn Văn Cường, một luật sư tại Hà Nội, cho biết việc đưa vào dự thảo luật nghiêm cấm hành vi tua công tơ mét là hoàn toàn hợp lý. Công tơ mét liên quan chặt chẽ đến việc bảo dưỡng, bảo trì và tổng thể là sự an toàn.
Theo ông Cường, nếu luật được thông qua, Chính phủ cần phải ban hành các nghị định, văn bản để hướng dẫn việc thực thi và quy định cụ thể biện pháp xử lý và phạt đối với hành vi vi phạm này.
Tuy tán thành với việc đưa hành vi tua công tơ mét vào luật, nhưng ông Nguyễn Văn Phương cho biết rằng việc kiểm soát hiện nay vẫn đang gặp khó khăn. Đặc biệt, đối với các loại xe hiện đại có hộp đen lưu số km đã đi, việc cắm thiết bị vào hộp đen để kiểm tra số km đã đi là khá đơn giản và chính xác. Tuy nhiên, với các xe không có tính năng này, việc kiểm tra rất khó khăn, đặc biệt với các loại xe sử dụng công tơ mét cơ học.
Cũng theo ông Cao Xuân Minh cho biết, với một số dòng xe đời mới có khả năng lưu trữ dữ liệu km lăn bánh trong hộp đen, việc kiểm tra số km đã đi có thể được thực hiện một cách chính xác. Tuy nhiên, đối với các dòng xe không có tính năng này, việc xác định sẽ rất khó khăn.
Nếu luật được thông qua, câu hỏi lớn là làm thế nào để kiểm soát triệt để việc kiểm tra chính xác thiết bị này. Cần phải đảm bảo rằng các cơ quan chức năng như đăng kiểm và cảnh sát giao thông được trang bị thiết bị và biện pháp để kiểm tra.
Ông Khương Kim Tạo, nguyên phó chánh văn phòng Ủy ban ATGT quốc gia, cũng nói rằng việc đề xuất cấm hành vi tua công tơ mét là phù hợp. Tuy nhiên, quan trọng hơn là các cơ quan chức năng phải đưa ra giải pháp để theo dõi và phát hiện các hành vi vi phạm này.
Bên cạnh đó, việc áp dụng các quy định cũng nên có biện pháp làm sao để chủ sở hữu xe phải chịu trách nhiệm đảm bảo chất lượng của xe đúng theo tiêu chuẩn và an toàn hoạt động. Từ đó, ngăn chặn các trường hợp chủ xe thuê, mượn trang thiết bị, phụ tùng lắp tạm thời vào xe của mình để đăng kiểm, sau đó tháo ra.
Các nước đã áp dụng nhiều biện pháp để kiểm soát và ngăn chặn việc tua công tơ mét. Dưới đây là một số cách mà các quốc gia tiến hành:
Mỹ:
- Kiểm định định kỳ: Xe phải được đưa vào xưởng để kiểm tra và duy trì định kỳ. Các biện pháp kiểm tra này bao gồm kiểm tra công tơ mét.
- Xử phạt vi phạm: Việc tua công tơ mét bị xem là vi phạm pháp luật và có thể bị phạt nặng.
Các nước châu Âu:
- Tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt: Xe cần phải tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và môi trường nghiêm ngặt.
- Các biện pháp kiểm tra: Có các cơ quan độc lập tiến hành kiểm tra công tơ mét để đảm bảo tính trung thực và chính xác.
Nhật Bản:
- Công nghệ hạn chế: Xe được trang bị công nghệ hạn chế tua công tơ mét, giúp ngăn chặn việc can thiệp không hợp lệ.
Hàn Quốc:
- Xe được trang bị hệ thống ghi lại dữ liệu: Công nghệ ghi lại dữ liệu vận hành của xe giúp kiểm tra và ngăn chặn việc tua công tơ mét.
Trung Quốc:
- Hệ thống giám sát điều khiển từ xa: Các hãng xe lớn sử dụng công nghệ giám sát từ xa để theo dõi tình trạng hoạt động của xe.
Úc:
- Quy định nghiêm ngặt: Có các tiêu chuẩn và quy định nghiêm ngặt về công tơ mét và kiểm tra xe.
Nhưng cần lưu ý rằng mỗi quốc gia có cách tiếp cận riêng và có thể có các quy định và biện pháp kiểm soát cụ thể khác nhau.