Đấu tranh với tội phạm công nghệ cao: cuộc gọi định danh vẫn chưa đủ

Ảnh minh họa.

Để phòng chống hình thức lừa đảo qua các cuộc gọi mạo danh, Bộ Thông tin và Truyền thông đã chỉ đạo triển khai cấp tên định danh (Voice brandname) cho các số điện thoại là các số đường dây nóng của các đơn vị thuộc Bộ, cấp tên định danh cho các nhà mạng viễn thông di động, cố định như VNPT, Viettel, MobiFone, FPT…

Kể từ ngày 27-10-2023, tất cả cuộc gọi đến từ doanh nghiệp viễn thông và các đơn vị thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông đều phải hiển thị tên (voice brandname) khi gọi đến người dân. 

Tuy nhiên, các dịch vụ lừa đảo ngày càng tinh vi, sử dụng các dịch vụ ở nước ngoài để không bị giới hạn về brandname hiển thị. Điều này khiến cuộc gọi định danh trở nên không đủ mạnh mẽ để ngăn chặn lừa đảo trực tuyến.

Các chuyên gia cảnh báo rằng việc tắt sóng 2G, mặc dù giúp giải quyết một số vấn đề kỹ thuật, nhưng không đủ để ngăn chặn lừa đảo. Một số cuộc gọi lừa đảo đã sử dụng brandname giả mạo, và khi tắt sóng 2G, chúng có thể chuyển sang các phương tiện trực tuyến khác để tiếp tục hoạt động.

Điều quan trọng nhất trong cuộc chiến chống lừa đảo trực tuyến là ngăn chặn tin nhắn SMS mạo danh, cuộc gọi mạo danh và phong tỏa tài khoản để ngăn chặn bọn lừa đảo chiếm đoạt tiền một cách dễ dàng.

Trong khi cuộc gọi định danh là một bước tiến, trách nhiệm chủ yếu vẫn nằm ở các doanh nghiệp viễn thông và ngân hàng. Đối với ngân hàng, trách nhiệm của họ là bảo vệ người tiêu dùng khỏi việc mất tiền do lừa đảo, trong khi các công ty viễn thông cung cấp cơ sở hạ tầng cho tin nhắn SMS.

Singapore đã đi đầu trong việc xác định trách nhiệm chia sẻ tổn thất phát sinh từ lừa đảo trực tuyến, nhấn mạnh rằng trách nhiệm của ngân hàng là đầu tiên, sau đó là công ty viễn thông và cuối cùng mới đến người tiêu dùng. Các nghĩa vụ này bao gồm việc ngân hàng không gửi thông báo xác nhận giao dịch cho người tiêu dùng và công ty viễn thông triển khai bộ lọc lừa đảo tin nhắn SMS.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, vấn đề vẫn chưa có giải pháp sáng tạo và rõ ràng và đi đến cùng để giải quyết triệt để, khiến cho người tiêu dùng vẫn là "người mất tiền nấy chịu" trong cuộc chiến chống lừa đảo trực tuyến. Thực tế, còn nhiều thách thức hiện vẫn đang bỏ ngỏ, cần sự chung tay từ nhiều phía để có kết quả như mong đợi của các cơ quan chức năng và chính người dân vốn là khách hàng đang tiếp tục có nguy cơ bị lừa đảo.

Trong bối cảnh triển khai cuộc gọi định danh nhằm chống lại lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam, nhiều chuyên gia đã đưa ra quan điểm rằng mặc dù đây là một bước quan trọng, nhưng vẫn còn nhiều thách thức chưa được giải quyết một cách đầy đủ.

Theo các chuyên gia, việc triển khai cuộc gọi định danh có thể xem như một "vũ khí" mới trong cuộc chiến chống lừa đảo. Tuy nhiên, họ cũng nhấn mạnh rằng sự hiệu quả của biện pháp này vẫn còn phụ thuộc lớn vào khả năng thực thi và các biện pháp hỗ trợ khác.

Một trong những thách thức lớn nhất được đặt ra là khả năng kỹ thuật để tạo ra cuộc gọi định danh không hợp pháp. Các dịch vụ lừa đảo có thể sử dụng các dịch vụ quốc tế để tạo ra cuộc gọi với brandname giả mạo, làm mất hiệu quả của cuộc gọi định danh.

Chưa kể, những đối tượng/tổ chức lừa đảo cũng có thể tận dụng các kỹ thuật mới để vượt qua các biện pháp chống lừa đảo hiện tại. Mặc dù cuộc gọi định danh có thể làm giảm thiểu một số cuộc gọi mạo danh, nhưng nó vẫn không đủ để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người tiêu dùng.

Chia sẻ quan điểm này, một số chuyên gia còn lưu ý đến khả năng hiểu biết về công nghệ của người tiêu dùng, đặc biệt là những người lớn tuổi. Việc sử dụng cuộc gọi định danh có thể tạo ra sự hiểu lầm và nhầm lẫn, đặc biệt nếu brandname được hiển thị giống với các nhà mạng phổ biến.

Một điểm quan trọng khác mà các chuyên gia đề cập là cần phải tập trung đồng thời vào nhiều biện pháp khác nhau để ngăn chặn lừa đảo trực tuyến. Ngăn chặn tin nhắn SMS mạo danh, cuộc gọi mạo danh và phong tỏa tài khoản vẫn là những biện pháp quan trọng và không thể thiếu trong cuộc chiến này.

Có thể nói, mặc dù cuộc gọi định danh là một tiến bộ, nhưng để đạt được hiệu quả tối đa, cần sự kết hợp với các biện pháp khác nhau, sự hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, ngân hàng và doanh nghiệp viễn thông. Mặt khác, việc nâng cao nhận thức và giáo dục công dân về cách phòng tránh lừa đảo cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an toàn tài chính và thông tin cá nhân.