 |
| Khói thải từ phương tiện giao thông. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+) |
Đề cập đến lộ trình kiểm định khí thải xe máy từ ngày 1/7/2027 tại dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với khí thải xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy, đại diện Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết đây là giải pháp cần thiết nhằm kiểm soát lượng phát thải từ hàng chục triệu phương tiện đang lưu thông, góp phần giảm ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn.
Chính sách trên cũng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy việc loại bỏ xe máy cũ nát có phát thải cao. Riêng với các phương tiện xe cũ nhưng còn đạt chuẩn khí thải mức 2, dù đã qua sử dụng nhiều năm, vẫn có thể lưu hành tại nội thành.
Lộ trình “siết” kiểm định khí thải giao thông
Phó Cục trưởng Cục Môi trường - ông Lê Hoài Nam cho biết hiện nay cả nước có tới 70 triệu xe mô tô và xe gắn máy đang lưu hành. Với quy mô lớn như vậy, việc áp dụng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt trong thời gian tới sẽ có tác động đáng kể đến chất lượng không khí, đặc biệt là tại các đô thị lớn.
Theo đó, thực hiện quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020, nhằm tăng cường kiểm soát ô nhiễm không khí đô thị và hoàn thiện hệ thống Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) về khí thải phương tiện giao thông, Cục Môi trường được giao soạn thảo dự thảo Thông tư quy định QCVN về khí thải ô tô, xe mô tô, xe gắn máy và lộ trình áp dụng để trình Bộ trưởng ban hành.
Cùng với đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng dự thảo Quyết định Quy định lộ trình áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông trình lên Chính phủ để Thủ tướng ban hành.
Theo đề xuất của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, từ năm 2026, ôtô lưu hành tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh sẽ phải tuân thủ tiêu chuẩn khí thải cao hơn và nghiêm ngặt hơn so với các địa phương khác.
Tuy vậy, ông Nam lưu ý hiện nay gần như mọi hộ gia đình đều sở hữu xe máy, nên chính sách cần được xây dựng thận trọng, có lộ trình rõ ràng và tạo sự đồng thuận cao. Đây là quan điểm nhất quán trong quá trình soạn thảo chính sách, nhằm tránh gây sốc cho người dân, đồng thời nâng cao tính tuân thủ và hiệu quả thực thi.
Theo đó, dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với khí thải xe ô tô, xe mô tô, xe gắn máy, mới nhất quy định từ ngày 1/7/2027, xe mô tô và xe gắn máy sẽ phải thực hiện kiểm định khí thải định kỳ, nhằm kiểm soát lượng phát thải từ hàng chục triệu phương tiện đang lưu thông, để giảm ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn.
 |
| Giá trị giới hạn tối đa cho phép của các thông số CO, HC trong khí thải của xe mô tô, xe gắn máy. (Nguồn: Bộ NN&MT) |
Thời điểm bắt đầu thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông ở Việt Nam từ ngày 1/72027 đối với Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh; từ 1/7/2028 đối với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương còn lại; từ ngày 1/7/20230 đối với các tỉnh, thành phố còn lại. Tùy theo tình hình thực tế, các tỉnh, thành phố này có thể quy định áp dụng thời hạn sớm hơn.
Đặc biệt, theo dự thảo quyết định trình Chính phủ, từ ngày 1/1/2030, toàn bộ xe ôtô, xe mô tô và xe gắn máy khi tham gia giao thông tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh bắt buộc phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2 trở lên. Các phương tiện không đáp ứng yêu cầu sẽ bị cấm lưu hành trong nội đô.
“Quy định này là điểm mới trong hai dự thảo về khí thải xe ô tô và xe máy. Mục tiêu chính là loại bỏ dần những phương tiện cũ nát, không đạt chuẩn, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cải thiện chất lượng không khí,” ông Nam nhấn mạnh.
Không cấm xe cũ, chỉ cấm xe không đạt chuẩn
Trong diễn biến liên quan, tại cuộc họp tham vấn dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô, xe mô tô, xe gắn máy và lộ trình áp dụng, do Cục Môi trường vừa tổ chức, đại diện Cục Đăng kiểm cũng cho rằng việc kiểm định khí thải xe máy không chỉ nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí, mà còn là bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa hệ thống giao thông đô thị.
Theo đại diện Cục Đăng kiểm, chính sách trên sẽ thúc đẩy loại bỏ xe máy cũ, phát thải cao; tăng nhu cầu đổi mới phương tiện, sử dụng xe điện; nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường đặc biệt là tại các đô thị lớn.
Tuy vậy, để đảm bảo việc triển khai, dự thảo quy chuẩn trên không giới hạn phương tiện theo năm sản xuất. Theo đó, đối với xe đạt chuẩn khí thải mức 2 dù đã qua sử dụng nhiều năm, vẫn có thể lưu hành tại nội thành.
 |
| Nhức nhối ô nhiễm không khí tại Hà Nội. (Ảnh: TTXVN) |
Ngoài ra, một số ý kiến cũng cho rằng vẫn còn nhiều vấn đề cần tiếp tục làm rõ như chi phí kiểm định, hỗ trợ người dân thu nhập thấp, cơ sở hạ tầng kỹ thuật kiểm định khí thải, hay cơ chế xử lý xe không đạt tiêu chuẩn. Đây là những vấn đề cần được cụ thể hóa trong các văn bản hướng dẫn thi hành.
Hiện nay, Cục Đăng kiểm Việt Nam đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để xây dựng phương án kiểm định khí thải cho xe mô tô, xe gắn máy nhóm phương tiện lâu nay chưa bị kiểm soát về mặt phát thải.
Phó Cục trưởng Cục Môi trường Lê Hoài Nam cho biết trong khoảng thời tới, cơ quan chức năng sẽ tăng cường các hoạt động tuyên truyền, vận động, chưa xử lý vi phạm, sau 18 tháng tới (tức từ ngày 1/7/2025) mới bắt đầu triển khai.
Đại diện Cục Môi trường cũng cho biết dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe cơ giới đang tiếp tục được hoàn thiện, lấy ý kiến rộng rãi từ các bên liên quan trước khi trình cấp có thẩm quyền ban hành chính thức.
