Ra mắt bộ sách về họa sĩ Nam Sơn và mỹ thuật Đông Dương

Bộ sách không chỉ là một công trình biên khảo đồ sộ về danh họa Nam Sơn, người đồng sáng lập Trường Mỹ thuật Đông Dương, mà còn là một hành trình khơi dậy ký ức lịch sử, tôn vinh di sản mỹ thuật Việt Nam, và khẳng định bản sắc nghệ thuật giao thoa Đông – Tây trong thế kỷ XX.

Bộ sách “Nam Sơn (1899 - 1973) - Di sản Mỹ thuật Đông Dương qua tư liệu, lưu trữ và báo chí’" là kết tinh từ 25 năm nghiên cứu độc lập và tận tụy của tác giả Ngô Kim Khôi – cháu ngoại của họa sĩ Nam Sơn. Bộ sách quy tụ hơn 70 tác phẩm quý hiếm và 600 hình ảnh tư liệu từ các bảo tàng, bộ sưu tập cá nhân trong và ngoài nước. Tác phẩm không chỉ phục dựng hành trình nghệ thuật của Nam Sơn, mà còn mở ra một không gian lịch sử sống động, giàu cảm xúc và giá trị học thuật.

Cuốn sách "Nam Sơn (1899 - 1973) - Di sản Mỹ thuật Đông Dương qua tư liệu, lưu trữ và báo chí" gồm 2 tập.

Bộ sách gồm 2 quyển dày 1008 trang, sử dụng 3 thứ tiếng: Việt – Pháp – Anh; do Nhà xuất bản Mỹ thuật ấn hành và do Tập đoàn Đấu giá MILLON phát hành độc quyền tại Pháp.

Chia sẻ về hành trình viết bộ sách, tác giả Ngô Kim Khôi cho biết, trong dòng chảy lịch sử Việt Nam, giữa những giao thoa và biến động của hai nền văn minh Đông – Tây, đã xuất hiện những nghệ sĩ tiên phong như Victor Tardieu (1870–1937) và Nam Sơn (1899–1973), những người giữ vai trò trọng yếu trong sự hình thành và phát triển của mỹ thuật hiện đại Việt Nam, thông qua việc cùng nhau sáng lập Trường Mỹ thuật Đông Dương – cơ sở đào tạo mỹ thuật hàn lâm đầu tiên trong cả nước.

"Qua chứng nhân là mẹ tôi – bà Nguyễn Thị Ngọc Trâm, cùng những tư liệu gia đình và tài liệu tôi sưu tầm tại Việt Nam và Pháp, tôi đã cố gắng khơi dậy ký ức và đưa ra ánh sáng một số phận từng bị che khuất bởi những đám mây đen của lịch sử", tác giả Ngô Kim Khôi tâm sự.

Năm 1925, Victor Tardieu – người sáng lập Trường Mỹ thuật Đông Dương – đã chọn Nam Sơn, học trò xuất sắc từng tu nghiệp tại Trường Mỹ thuật Paris, làm đồng sáng lập thay vì một nghệ sĩ phương Tây. Là Giáo sư và Hiệu trưởng người Việt đầu tiên, Nam Sơn đã kết hợp tinh thần phương Tây với kỹ thuật truyền thống Việt Nam như sơn mài, lụa, và sơn dầu, từ đó hình thành bản sắc riêng cho mỹ thuật hiện đại Việt Nam. Ông đã góp phần đào tạo nên những tên tuổi như Lê Phổ, Mai Trung Thứ, Vũ Cao Đàm – những nghệ sĩ đưa mỹ thuật Việt vươn tầm quốc tế.

Lễ ra mắt sách tại Hà Nội.

Nhận xét về bộ sách, Nhà phê bình mỹ thuật Quang Việt đánh giá: "Tránh đi sâu vào những lý luận học thuật thường là nan giải, thậm chí sáo cũ, cùng lối trình bày cầu kỳ, đôi khi rắc rối, làm khó cho người đọc, Ngô Kim Khôi đã chọn một thể thức sách đơn giản : “Biên niên”- tựa như một “catalogue raisonné” (vựng tập có lý luận) nhằm diễn đạt nội dung vừa có bề rộng vừa có bề sâu, hòa quyện không gian - thời gian bằng sự chính xác, sinh động của các con số và tư liệu theo những nhịp, những giai điệu ấm áp chất thơ tâm tình. Tác phẩm là một công trình khảo cứu công phu bậc nhất về 20 năm 'hiện đại' đầu tiên của mỹ thuật Việt Nam. Mỗi con số, mỗi bức ảnh đều có nhịp điệu riêng – như một khúc nhạc giàu chất thơ".

Sinh năm 1959, Ngô Kim Khôi là con trai của bà Nguyễn Thị Ngọc Trâm, con gái thứ ba của Nam Sơn. Định cư tại Pháp từ năm 1985, ông là một nhà thiết kế thời trang (modéliste) từng làm việc cho các thương hiệu danh tiếng như Hermès, Christian Dior, Givenchy, Scherrer, Balenciaga. Tự học hội họa, âm nhạc và ca hát, ông đã dành hơn 30 năm nghiên cứu lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Ông từng hợp tác với Tòa Thị chính Paris (1998), bảo tàng Cernuschi (2012-2013), Viện Hàn lâm Hải ngoại Pháp (2015), và các nhà đấu giá uy tín như Millon, Millon-Vietnam, Aguttes, Art Valorem, Lynda Trouvé, Asium, Bonhams, Art Research Paris, cùng nhiều cơ quan truyền thông tại Việt Nam và quốc tế.

Dự kiến, bộ sách “ Nam Sơn (1899 - 1973) - Di sản Mỹ thuật Đông Dương qua tư liệu, lưu trữ và báo chí’" sẽ ra mắt tại Bảo tàng Nghệ thuật Quang San (189B/3 Nguyễn Văn Hưởng, Phường An Khánh, TP.Hồ Chí Minh) vào ngày 24/10.