Đảm bảo an ninh năng lượng để phát triển kinh tế bền vững

Theo Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam, hiện nay, thế giới đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng trên quy mô toàn cầu, đặc biệt là trong bối cảnh các nền kinh tế thế giới đang nỗ lực phục hồi sau dịch COVID-19. Khủng hoảng năng lượng toàn cầu đã ảnh hưởng lớn tới Việt Nam, dù nước ta đã có những bước chuyển dịch năng lượng đáng kể, thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, giảm bớt sự phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu. Tuy nhiên, trước yêu cầu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nhu cầu sử dụng năng lượng của Việt Nam không ngừng gia tăng, do vậy, chúng ta cần có lộ trình cụ thể trong xây dựng mô hình năng lượng sạch trong tương lai.

PGS.TS. Lưu Đức Hải, Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam nhận định, Việt Nam là một quốc gia đang phát triển và phấn đấu vươn lên trở thành một nước công nghiệp hiện đại. Để thực hiện mục tiêu đó, vấn đề an ninh năng lượng cần phải được đảm bảo, cung cấp đầy đủ và an toàn cho sản xuất và tiêu dùng.

“Để đảm bảo an ninh năng lượng trong bối cảnh hiện tại là rất khó khăn, đặc biệt là sau cam kết của Việt Nam tại COP26. Việc Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam tổ chức Diễn đàn là nhằm tiếp thu đóng góp, chia sẻ về tư duy, cách tiếp cận. Làm sao để Việt Nam đạt được mục tiêu kép, trở thành một nước công nghiệp hiện đại vào năm 2045 và đạt NetZero vào năm 2050”. PGS.TS. Lưu Đức Hải chia sẻ.

Diễn đàn “Đảm bảo an ninh năng lượng để phát triển kinh tế bền vững ở Việt Nam”

PGS.TS. Trần Đình Thiên cho rằng, để đảm bảo an ninh năng lượng trong tương lai, cần có những giải pháp mang tính đột phá. Đã đến lúc cần nhìn nhận một cách nghiêm túc việc tính giá điện theo cơ chế thị trường. “Đây chính là giải pháp mang tính đột phá để đảm bảo an ninh năng lượng trong tương lai. Tất nhiên, đây không phải là câu chuyện một sớm một chiều mà cần có sự chuẩn bị kỹ càng, cần hoàn thiện nhiều khuôn phổ pháp lý, chuẩn bị các kịch bản có thể xảy ra... Hiện nay nhiều quốc gia trên thế giới đang tập trung phát triển năng lượng xanh, năng lượng tái tạo, đó là xu hướng tất yếu. Để đảm bảo nhu cầu năng lượng cho phát triển kinh tế thì tốc độ tăng trưởng của năng lượng phải gấp 1,5 lần tốc độ tăng trưởng GDP. Việc thay đổi cấu trúc nguồn cung, chuyển đổi năng lượng xanh, năng lượng tái tạo, đòi hỏi những nỗ lực phi thường” - PGS.TS. Trần Đình Thiên chia sẻ.

Trong khi đó, theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, trong các loại nhiên liệu hóa thạch được sử dụng phổ biến để phát triển điện ở nhiều quốc gia thì khí đốt thiên nhiên loại năng lượng kỳ vọng giúp giảm phát thải carbon, nhờ đó giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực lên môi trường và bầu khí quyển.

Việc sử dụng khí đốt thiên nhiên còn có ưu điểm linh hoạt, đảm bảo nguồn cung không bị gián đoạn do yếu tố thời tiết, là “cầu nối” trong quá trình chuyển dịch từ năng lượng hóa thạch sang các loại nhiên liệu xanh, sạch, thân thiện với môi trường hơn, đảm bảo mục tiêu an ninh năng lượng cho sự phát triển bền vững của các quốc gia. Tuy nhiên, ở Việt Nam, điều này sẽ đối mặt với thách thức về thị trường, nguồn vốn và chính sách.

PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, để thúc đẩy sự phát triển thị trường khí đốt thiên nhiên, cần giải quyết một số vấn đề liên quan đến cơ sở hạ tầng và cơ chế chính sách. Cần quy hoạch đồng bộ, tập trung các dự án nhập khẩu khí đốt thiên nhiên, giúp tiết kiệm nguồn lực xã hội, phát triển kinh tế.

Sớm hoàn thiện hành lang pháp lý làm cơ sở để triển khai quyền được thuê và sử dụng hạ tầng bên thứ ba, bao gồm các quy định, quy chuẩn, tiêu chuẩn về kỹ thuật, thương mại, tài chính cần phải được hoàn thiện trước khi triển khai áp dụng. Xây dựng và ban hành hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, an toàn về xây dựng và vận hành kho cảng nhập khẩu khí đốt thiên nhiên, các trang thiết bị vận chuyển khí đốt thiên nhiên, bảo đảm về chất lượng, an toàn thiết kế, thi công, xây dựng và vận hành.

“Chính phủ và các cấp Bộ, ngành cần đưa ra lộ trình phù hợp, hài hòa, đảm bảo hiệu quả và khuyến khích dòng vốn đầu tư vào các dự án điện khí đốt thiên nhiên. Đồng thời cũng cần xây dựng hành lang pháp lý cho việc triển khai các Dự án hydrogen; xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn quốc gia về hydrogen, tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho việc thực hiện phát triển các dự án hydrogen và thị trường hydrogen trong tương lai. Có cơ chế giao cho các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước có đủ năng lực, uy tín và kinh nghiệm thực hiện vai trò chủ lực, dẫn dắt để triển khai đầu tư phát triển hạ tầng nhập khẩu khí đốt thiên nhiên quốc gia.

Như vậy sẽ giúp tận dụng tối đa nguồn lực về cơ sở hạ tầng cảng biển, kho chứa, đường ống… đảm bảo an toàn, an ninh năng lượng và lợi ích tổng thể quốc gia tránh gây lãng phí đầu tư hạ tầng và nguồn lực xã hội. Xây dựng các cơ chế cụ thể để khuyến khích khai thác các nguồn khí trong nước, đặc biệt là nguồn khí đồng hành và mỏ nhỏ, mỏ cận biên; xây dựng cơ chế về giá điện khí đốt thiên nhiên bán cho các hộ tiêu thụ phù hợp, tạo nên điều kiện căn bản để đảm bảo hiệu quả, kích thích đầu tư cho các dự án điện khí đốt thiên nhiên trong thời gian tới” - PGS.TS Ngô Trí Long đề xuất.

Tại diễn đàn, các chuyên gia đã chia sẻ tham luận, đưa ra các ý kiến, thảo luận và tìm giải pháp trong tình huống giá năng lượng thế giới tăng cao khi mà nguồn cung trong nước chưa đáp ứng đủ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh. Chủ tịch Hội đồng Năng lượng Thế giới TitaThy Nguyen đã chia sẻ tham luận “Bộ ba năng lượng Trilemma và chuyển đổi năng lượng bền vững”; Tập đoàn dầu khí Việt Nam chia sẻ tham luận “Xu hướng phát triển tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn về đề xuất định hướng phát triển bền vững”; TS. Dư Văn Toán - Viện Khoa học Môi trường, Biển và Hải đảo (Bộ Tài nguyên và Môi trường) chia sẻ tham luận “Điện gió ngoài khơi: Tiềm năng và thách thức cho phát triển bền vững”. Các ý kiến cũng đồng thời đánh giá thực trạng, đề xuất tháo gỡ khó khăn cho ngành năng lượng tái tạo tại Việt Nam…