Học sinh Trường phổ thông liên cấp Edison trưng bày sản phẩm dự thi sáng tạo khoa học kỹ thuật công nghệ. Trong những năm qua, những “sân chơi” cấp trường như thế này là khởi nguồn cho nhiều dự án dự thi cấp quốc gia - Ảnh: N.NGỌC.

Đây là lần thứ 12 cuộc thi này được tổ chức dành cho học sinh trung học. Năm nay, có 74 đơn vị tham gia, bao gồm 62 tỉnh, thành phố và 12 đơn vị trực thuộc các trường đại học, viện nghiên cứu khoa học giáo dục tại Việt Nam.

Để lựa chọn 2 - 4 dự án tham dự, các địa phương đã khuyến khích việc tổ chức các cuộc thi ở cấp trường, cụm trường và cấp tỉnh thành.

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, hàng năm, mỗi địa phương thường có khoảng 200 - 300 dự án tham gia vòng sơ tuyển. Mặc dù nhiều dự án chưa đạt điều kiện để tham gia cuộc thi cấp quốc gia, nhưng đã có sự ứng dụng của kiến thức học vào các đề tài nghiên cứu, sản xuất gắn với yêu cầu thực tiễn. Học sinh đã có cơ hội làm quen với học qua dự án và hiểu sơ lược về nghiên cứu khoa học.

Trong các trường học, cuộc thi Khoa học Kỹ thuật đã đóng góp một phần quan trọng vào việc thay đổi phương pháp giảng dạy của giáo viên. Thay vì dạy một cách một chiều và hạn chế trong không gian lớp học, nhiều trường trung học đã áp dụng các phương thức linh hoạt, đưa học sinh ra ngoài lớp học đến các phòng thí nghiệm, bảo tàng, di tích lịch sử, cơ sở sản xuất và cộng đồng dân cư.

Học sinh đã làm quen với việc được giao nhiệm vụ và báo cáo kết quả thông qua các đợt trải nghiệm, khảo sát và ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

Ứng dụng công nghệ vào cuộc sống

Giáo dục STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) là sự tiếp nối từ cuộc thi Khoa học Kỹ thuật và đã trở nên phổ biến hơn trong các trường học.

Trường THCS & THPT Nguyễn Siêu (Hà Nội) tổ chức hằng năm Ngày hội STEM với sự tham gia của không chỉ học sinh của trường mà còn nhiều trường khác tại Hà Nội. Có nhiều sản phẩm do học sinh tạo ra, ứng dụng công nghệ vào cuộc sống hàng ngày như máy lau nhà, hệ thống tưới cây tự động, hộp thuốc thông minh, máy rửa tay tự động... Có những dự án tập trung vào việc giải quyết các vấn đề môi trường và sức khỏe con người.

Trong cuộc thi sáng tạo Khoa học Kỹ thuật Công nghệ mới của hệ thống trường EDISON (tại Hà Nội, Hưng Yên), có nhiều sản phẩm thú vị của học sinh như robot vận chuyển đồ trong nhà ăn, cửa hàng quần áo thông minh, hệ thống chữa cháy, hệ thống bón vôi để cải thiện đất bị nhiễm mặn, hệ thống quản lý bãi đỗ xe thông minh, máy rửa tay tự động, thiết bị cảnh báo tia UV, đồng hồ đọc sách...

Cô Lê Tuệ Minh, chủ tịch Hội đồng trường - hệ thống Trường PTLC Edison, cho biết cuộc thi sáng tạo Khoa học, Kỹ thuật, Công nghệ Editech cung cấp cơ hội cho học sinh biến ý tưởng thành sản phẩm thực tế thông qua việc áp dụng kiến thức liên môn từ Toán, Khoa học, Công nghệ và Thiết kế theo phương pháp STEAM.

Đây cũng là cơ hội để học sinh mở rộng việc tự học, tự tìm hiểu và thực hành, với sự trợ giúp từ giáo viên và chuyên gia trong lĩnh vực cũng như từ bạn bè cùng nhóm dự án.

Trong khuôn khổ cuộc thi, các em học sinh có thể tạo ra các sản phẩm có thể áp dụng trong thực tế ở quy mô nhỏ, sử dụng trong cộng đồng trường học và gia đình, từ đó tạo thêm động lực cho học tập và nghiên cứu. Việc cập nhật công nghệ mới, bao gồm cả trí tuệ nhân tạo, cũng mang lại động lực trong sáng, là mục tiêu của cuộc thi này.

Chọn dự án đi Mỹ thi khoa học kỹ thuật quốc tế

Theo quy định của Bộ GD-ĐT, tổng số giải của cuộc thi không vượt quá 50% số lượng dự án tham gia dự thi. Điểm của các dự án dự thi là căn cứ xếp giải nhất, nhì, ba, tư. Những dự án tốt nhất của cuộc thi cũng sẽ được tuyển chọn tham gia Hội thi khoa học, kỹ thuật quốc tế (ISEF) tại Hoa Kỳ năm 2024.