Mỹ cảnh báo Trung Quốc tại đối thoại Shangri-La

Mỹ cảnh báo Trung Quốc tại đối thoại Shangri-La: “Sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng” nếu bị thách thức

Tại hội nghị thượng đỉnh quốc phòng lớn nhất châu Á, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth kêu gọi các đồng minh tăng cường phối hợp quân sự và cảnh báo Bắc Kinh đang đẩy khu vực vào vòng xoáy bất ổn.

Trong bài phát biểu kéo dài hơn 20 phút, ông Hegseth cáo buộc Trung Quốc làm xói mòn chủ quyền các quốc gia láng giềng, đe dọa quyền tự do hàng hải, hàng không và áp lực ngày càng lớn lên Đài Loan, một hòn đảo dân chủ mà Bắc Kinh tuyên bố là một phần lãnh thổ không thể tách rời.

Ông cũng nhấn mạnh Washington sẽ mở rộng hỗ trợ an ninh không chỉ ở châu Á mà cả tại các khu vực gần hơn như Trung Mỹ. “Chúng tôi sẽ không cho phép Trung Quốc vũ khí hóa hoặc kiểm soát Kênh đào Panama. Đó là địa hình chiến lược, và chúng tôi xây dựng nó chứ không phải Bắc Kinh”, Hegseth nhấn mạnh.

Tuyên bố của ông diễn ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán thương mại Mỹ Trung bị đình trệ. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent thừa nhận với Fox News rằng “đàm phán đang rơi vào bế tắc”, khiến kỳ vọng về một thỏa thuận sau lệnh đình chiến thuế quan tạm thời đầu tháng này dần tiêu tan.

“Sự răn đe không hề rẻ. Nhưng chúng ta không thể ngoảnh mặt làm ngơ khi Trung Quốc tìm cách thay đổi căn bản hiện trạng ở Biển Đông và quanh Đài Loan”, ông Hegseth phát biểu trước hàng trăm lãnh đạo quân sự và chuyên gia an ninh quốc tế tại Singapore.

Bài phát biểu của ông được đưa ra trong bối cảnh chiến sự vẫn đang diễn ra tại Ukraine và Gaza, trong khi khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương cũng đối mặt nhiều thách thức an ninh. Hegseth đặc biệt nhấn mạnh sự vắng mặt của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Đổng Tuấn tại hội nghị năm nay, một điều chưa từng xảy ra kể từ năm 2019.

“Chúng tôi có mặt ở đây sáng nay. Một số người khác thì không”, ông nói, gián tiếp chỉ trích quyết định của Bắc Kinh cử phái đoàn cấp thấp do Thiếu tướng Hồ Cương Phong dẫn đầu thay vì quan chức cấp cao hơn.

Trung Quốc né tránh đối thoại công khai

Việc Bộ trưởng Đổng Tuấn không xuất hiện tại Đối thoại Shangri-La được giới chuyên gia cho rằng là chiến thuật “né tránh va chạm công khai”. Bắc Kinh từ lâu đã ưa thích các kênh đối thoại song phương kín đáo hơn là các diễn đàn công khai như Shangri-La.

“Trung Quốc muốn kiểm soát diễn ngôn. Tại Shangri-La, điều đó không thể”, Drew Thompson, cựu quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ, hiện là học giả tại Singapore, nhận định.

Trong khi đó, Thiếu tướng Hồ Cương Phong dự kiến sẽ tham gia một phiên họp về an ninh hàng hải trong khuôn khổ hội nghị, song sự vắng mặt của người đứng đầu quân đội Trung Quốc đã làm giảm triển vọng đối thoại trực tiếp Mỹ Trung bên lề hội nghị như năm ngoái.

Đài Loan tiếp tục là điểm nóng

Bên cạnh Biển Đông, vấn đề Đài Loan tiếp tục là tâm điểm căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh. Theo Reuters, Hoa Kỳ dự kiến sẽ tăng mạnh doanh số bán vũ khí cho Đài Loan, vượt qua con số 18,3 tỷ USD trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump, con số đó cao hơn nhiều so với mức 8,4 tỷ USD dưới thời ông Biden.

Các gói hỗ trợ dự kiến sẽ tập trung vào vũ khí chi phí thấp nhưng hiệu quả cao như tên lửa, máy bay không người lái và đạn dược, nhằm tăng cường khả năng phòng vệ phi đối xứng của Đài Loan.

Tuy nhiên, chính quyền Bắc Kinh tiếp tục coi Đài Loan là “lợi ích cốt lõi” và không loại trừ khả năng thống nhất bằng vũ lực nếu cần thiết. Tại Đối thoại Shangri-La năm ngoái, ông Đổng Tuấn từng tuyên bố “bất kỳ lực lượng nào tìm cách chia cắt Trung Quốc sẽ phải đối mặt với sự tự hủy diệt”.

Trong khi đó, các tuyên bố mâu thuẫn của Tổng thống Trump cũng khiến Đài Bắc lo ngại. Ông từng nói Đài Loan “nên trả tiền” cho việc được Mỹ bảo vệ và cáo buộc đảo này làm tổn hại ngành công nghiệp bán dẫn Mỹ, những phát ngôn khiến giới lãnh đạo Đài Loan phải dè chừng.

Trước những thách thức ngày càng lớn từ Trung Quốc, ông Hegseth nhấn mạnh cam kết củng cố các liên minh quân sự, từ Nhật Bản, Hàn Quốc đến Philippines và Úc. “Không ai có thể đơn độc đối mặt với các thách thức này. Đây là thời điểm để cùng nhau hành động”, ông nói.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cũng khẳng định lại học thuyết răn đe: “Chúng tôi không tìm kiếm xung đột. Nhưng nếu cần, chúng tôi sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng.”

Giới phân tích nhận định, bài phát biểu của Hegseth phản ánh rõ sự thay đổi trong chiến lược quốc phòng Hoa Kỳ: cứng rắn hơn, chủ động hơn và nhấn mạnh vai trò lãnh đạo khu vực trong bối cảnh Bắc Kinh ngày càng quyết đoán.

Tuy nhiên, một số nhà quan sát cho rằng giọng điệu “diều hâu” có thể đẩy khu vực vào nguy cơ xung đột nếu không song hành cùng các kênh đối thoại kín và nỗ lực ngoại giao mềm dẻo.

“Giữ vững răn đe, nhưng không làm đứt gãy đối thoại, đó là lằn ranh khó khăn mà Mỹ và các đồng minh cần duy trì trong những năm tới”, một nhà nghiên cứu an ninh tại Tokyo nhận định.