Hình minh họa

Hiện nay, Việt Nam đang nổi lên như một nhà cung cấp đáng chú ý trong chuỗi cung ứng bán dẫn và có thể là một lựa chọn thay thế khả thi cho Đài Loan, vốn là trung tâm sản xuất chất bán dẫn truyền thống.

Đài Loan hiện đứng đầu thế giới về sản xuất chất bán dẫn. Theo nghiên cứu về ngành công nghiệp bán dẫn thế hệ tiếp theo tại Đài Loan, tổng giá trị sản xuất của ngành công nghiệp chip tích hợp (IC) của Đài Loan đạt 145,7 tỷ USD vào năm 2021, tương đương với khoảng 15% GDP của Đài Loan.

Tuy nhiên, sự phụ thuộc nặng nề vào Đài Loan để sản xuất chip đã đặt ra những lo ngại về quá trình tập trung, cũng như những rủi ro địa chính trị có thể ảnh hưởng đến sự bền vững của ngành công nghiệp này.

Do đó, các chuyên gia trong ngành đã xác định rằng Việt Nam là một lựa chọn thay thế đầy triển vọng cho các dự án sản xuất chip trong tương lai. Một ví dụ là các nhà cung cấp của hãng sản xuất chip Hà Lan ASML đang tìm kiếm cơ hội đa dạng hóa hoạt động ra khỏi Trung Quốc và mở rộng sang khu vực Đông Nam Á, trong đó Việt Nam được xem là ứng cử viên hàng đầu. Theo quan điểm này, có ý kiến ​​cho rằng Việt Nam có thể là đối thủ chính cho các dự án sản xuất chip trong tương lai.

Làm thế nào để Việt Nam trở thành một nhà sản xuất chất bán dẫn cạnh tranh với Đài Loan - quốc gia hiện đang dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực này?

Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất

Ngành công nghệ bán dẫn của Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn sơ khai và khá khiêm tốn về đầu tư cũng như công tác tài trợ so với Đài Loan. Tuy nhiên, Việt Nam đã thể hiện sự sẵn sàng đầu tư vào ngành công nghệ này và triển khai các chính sách thu hút đầu tư nước ngoài.

Chính phủ Việt Nam đã thành lập các quỹ khác nhau để hỗ trợ phát triển ngành công nghệ bán dẫn. Ví dụ, Quỹ Đổi mới Công nghệ Quốc gia (NATIF) được thành lập để cung cấp nguồn vốn cho hoạt động nghiên cứu và phát triển. Việt nam cũng có Trung tâm Ủy thác Khởi nghiệp Công nghệ thông tin Việt Nam-Hàn Quốc (VKII) để cung cấp nguồn vốn và hỗ trợ cho các công ty mới thành lập trong ngành công nghệ bán dẫn.

Việt Nam - “bến đỗ” mới của ngành công nghiệp bán dẫn

Vị trí địa lý​

Việt Nam có vị trí địa lý chiến lược ở trung tâm Đông Nam Á, là điểm đến lý tưởng cho các nhà sản xuất muốn nhập cuộc vào thị trường bán dẫn đang phát triển nhanh chóng của khu vực.

Vị trí địa lý của Việt Nam mang lại lợi thế tiếp cận dễ dàng vào chuỗi cung ứng bán dẫn hàng đầu thế giới, đi qua các quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Trong khi đó, Đài Loan, với vị trí là một đảo trên Thái Bình Dương, yêu cầu chi phí vận chuyển và logictics cao hơn để đưa sản phẩm chip của họ đến nơi cần thiết.

Hơn nữa, Việt Nam đã đầu tư đáng kể vào xây dựng hạ tầng giao thông của mình, chẳng hạn như cảng biển, đường cao tốc và sân bay, để cải thiện sự kết nối của các trung tâm sản xuất của nó với phần còn lại của thế giới.

Nguyên liệu sản xuất chip​

Về chuỗi cung ứng vật liệu cho sản xuất chip, các nhà sản xuất chip của Việt Nam vẫn phụ thuộc phần vào các vật liệu nhập khẩu từ các nước khác.

Gần đây, Công ty Công nghệ Cao Viettel và FPT Semiconductor đã bắt đầu tham gia sản xuất và thiết kế một số vi mạch, được sử dụng trong thiết bị điện tử y tế và viễn thông. Khoảng 30 doanh nghiệp đầu tư nước ngoài cũng tham gia vào các giai đoạn lắp ráp, kiểm tra và thiết kế IC.

Thách thức đối với các nhà sản xuất chip tại Đài Loan

Morris Chang, người sáng lập TSMC, cho biết Đài Loan là nơi duy nhất mà công ty có thể sản xuất chip cao cấp do nhiều yếu tố khác nhau, chẳng hạn như tài năng, công nghệ và văn hóa doanh nghiệp.

Tuy nhiên, chip tiên tiến của TSMC rất đắt tiền và với sự theo đuổi của công ty về quy trình sản xuất tiên tiến, chi phí sản xuất chip đã tăng nhanh chóng.

Năm 2020, TSMC cho biết chi phí vốn của công ty sẽ tăng lên 28 tỷ USD vào năm 2021, trong đó 80% được sử dụng cho nghiên cứu và phát triển các quy trình sản xuất tiên tiến. Điều này để lại ít hơn vốn đầu tư cho xây dựng cơ sở hạ tầng và tuyển dụng nhân tài.

Ngoài ra, nhà đầu tư nước ngoài hiện nắm giữ hơn 80% cổ phiếu của TSMC. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự tự chủ và quyết định của công ty, đặc biệt là trong bối cảnh quan hệ kinh tế và thương mại quốc tế căng thẳng.

Thách thức đối với các nhà sản xuất chip ở Việt Nam

Theo chuyên gia Filippo Bortoletti, Việt Nam đang đối mặt với một số thách thức trong việc phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của mình.

Hiện nay, Việt Nam chủ yếu tham gia vào ngành đóng gói và kiểm tra bán dẫn có lợi nhuận thấp. Điều này có thể giới hạn khả năng tiến lên và có vị trí cao trong chuỗi giá trị cung ứng. Thời gian tới, cần tiếp cận sâu hơn trong lĩnh vực thiết kế và sản xuất bán dẫn, tạo điều kiện phát triển và đào tạo số lượng lớn lao động chuyên môn và cơ sở hạ tầng sản xuất.

Nhưng Bortoletti cũng cho biết rằng Việt Nam vẫn có tiềm năng để trở thành trung tâm sản xuất bán dẫn. Điều này sẽ chỉ là cần thời gian. Ông nhấn mạnh điều này sẽ phụ thuộc vào sự hỗ trợ của chính phủ cho các doanh nhân và điều kiện kinh tế toàn cầu thuận lợi ảnh hưởng và thay đổi chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đài Loan đã có thứ hạng cao trên thế giới tại lĩnh vực sản xuất chip trong một thời gian dài nhưng có những dấu hiệu cho thấy sự thay đổi đang diễn ra. Khi căng thẳng thương mại gia tăng giữa Trung Quốc và các thị trường chính, các nhà sản xuất chip lớn tìm kiếm sự đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ, các phương án thay thế đang được tìm kiếm và cuối cùng, Việt Nam là một lựa chọn tuyệt vời.

Với sức lao động giá rẻ, sự hỗ trợ của Chính phủ, Việt Nam có vị trí thuận lợi để hỗ trợ các nhà sản xuất chip tìm kiếm sự đa dạng hóa chuỗi cung ứng vào khu vực Đông Nam Á rộng hơn.