Mạng 5G hay còn gọi là mạng di động thế hệ thứ 5 đang dần được triển khai rộng rãi tại Việt Nam trong thời gian gần đây. Đây được xem là bước tiến quan trọng sau mạng 4G, với nhiều tính năng vượt trội như tốc độ kết nối siêu nhanh lên tới 10 Gbp/s, độ trễ thấp chỉ còn 1-4 ms, khả năng hoạt động ổn định trên nhiều băng tần khác nhau.
Theo kế hoạch của Bộ Thông tin và Truyền thông, mạng 5G sẽ được thương mại hóa rộng rãi, phủ sóng toàn quốc vào cuối năm 2023 đầu năm 2024. Điều này hứa hẹn mang đến cuộc cách mạng trong lĩnh vực viễn thông, tạo đà cho sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế số. Trong đó, mạng 5G đóng vai trò then chốt, tạo nền tảng thuận lợi để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, góp phần xây dựng chính phủ điện tử.
Ưu điểm nổi trội của mạng 5G
Với tốc độ kết nối lý tưởng có thể lên tới 20 Gbps, gấp 20 lần so với mạng 4G hiện nay, mạng 5G cho phép truyền tải một lượng dữ liệu khổng lồ chỉ trong thời gian ngắn. Bên cạnh đó, độ trễ ping của mạng 5G giảm xuống còn khoảng 1-4 ms, thấp hơn rất nhiều so với mạng 4G (khoảng 60ms). Điều này đồng nghĩa với việc kết nối internet diễn ra gần như tức thì, không có hiện tượng lag, giật.
Ngoài ra, mạng 5G có khả năng phủ sóng rộng khắp nhờ các trạm phát được bố trí cao, không bị cản trở bởi các vật thể. Đồng thời, 5G cho phép phân chia mạng ảo để thiết lập các mạng riêng biệt, tạo môi trường kết nối thuận lợi cho mọi hoạt động.
Đặc biệt, mạng 5G còn có khả năng tự vá các lỗi kỹ thuật, tự động khôi phục khi có sự cố xâm nhập, rò rỉ dữ liệu. Tính năng phân chia mạng ảo này còn giúp tăng cường tính bảo mật cho dữ liệu của từng mạng con được cô lập. Nhờ vậy mà mạng 5G được đánh giá là mang lại lớp bảo vệ an toàn thông tin tối ưu.
Ứng dụng 5G trong phát triển chính phủ điện tử
Với những ưu thế về tốc độ, độ trễ, độ phủ sóng và độ bảo mật, mạng 5G chính là chìa khóa để phát triển mạnh mẽ chính phủ điện tử (CPĐT) tại Việt Nam trong thời gian tới. Cụ thể, 5G giúp tối ưu hóa các hệ thống CNTT, mang đến trải nghiệm tốt nhất cho người dân khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến thông qua các Cổng dịch vụ công.
Trước hết, mạng 5G có tốc độ truyền tải dữ liệu siêu nhanh, độ trễ thấp. Điều này giúp tăng hiệu suất xử lý hồ sơ, tài liệu trên các hệ thống CPĐT, đảm bảo quá trình gửi, nhận và xử lý các yêu cầu của người dân được thông suốt, kịp thời. Thay vì phải đợi để tải các file dữ liệu dung lượng lớn, giải quyết thủ tục hành chính như hiện nay, với mạng 5G, mọi thao tác chỉ tính bằng milli giây.
Thêm vào đó, với ưu thế về độ phủ sóng rộng khắp, bất kể địa hình, mạng 5G sẽ là “cánh tay nối dài” đưa CPĐT đến với mọi người dân, kể cả ở những vùng sâu, vùng xa. Không còn tình trạng mất kết nối, ngừng trệ do hạn chế về mạng. 5G giúp duy trì liên tục kết nối internet cho các Cổng dịch vụ công, phục vụ người dân 24/7.
Tính năng bảo mật của mạng 5G còn giúp củng cố hệ thống an ninh, đảm bảo an toàn thông tin, ngăn chặn các cuộc tấn công dữ liệu nhắm vào các Cổng dịch vụ công. Điều này góp phần bảo vệ quyền lợi, thông tin cá nhân của người dùng, nâng cao niềm tin khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến.
Vai trò của mạng 5G trong phát triển CPĐT thực sự rất lớn. Đồng thời với xu thế số hóa mọi lĩnh vực, ứng dụng khoa học công nghệ, mạng 5G sẽ là “chìa khóa”, đòn bẩy thúc đẩy quá trình cải cách hành chính, cơ cấu lại dịch vụ công theo hướng hiện đại, hướng đến Chính phủ số, phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.
Ông Đoàn Quang Hoan, Phó Chủ tịch Hội Vô tuyến Việt Nam: 5G kỳ vọng sẽ đóng góp rất lớn cho nền kinh tế xã hội Ảnh: Việt Dũng.
Một số định hướng phát triển chính phủ điện tử dựa trên nền tảng 5G
Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử EGDI (E-Government Development Index) của Việt Nam năm 2022 đạt 0.6787 điểm, được xếp vào nhóm các nước phát triển Chính phủ điện tử có EGDI ở mức cao và cao hơn so với chỉ số EGDI trung bình của thế giới (0.5988), của khu vực châu Á (0.6373), cũng như của khu vực Đông Nam Á (0.6321).
Trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam vẫn tiếp tục duy trì vị trí thứ 6 trong 11 nước, giữ nguyên vị trí của năm 2020. Năm 2022, 5 nước có vị trí cao hơn Việt Nam đã có sự thay đổi gồm: Singapore, Malaysia, Thailand, Brunei và Indonesia.
Định hướng giai đoạn 2024 - 2025, đến năm 2025, xếp hạng quốc gia về Chính phủ điện tử của Việt Nam vào top 50; Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình đạt 80%; số lượng giao dịch qua Nền tảng, tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia (NDXP) đạt 860 triệu giao dịch; tỷ lệ cung cấp dữ liệu mở của cơ quan nhà nước đạt 100%.
Nhiệm vụ trọng tâm năm 2023 của ngành Thông tin và Truyền thông là triển khai các giải pháp để hướng dẫn, hỗ trợ, đôn đốc, thúc đẩy cung cấp dịch vụ công trực tuyến của các cơ quan nhà nước theo hướng toàn trình quy định tại Nghị định số 42/2022/NĐ-CP; Phấn đấu 100% hồ sơ nộp tại bộ phận một cửa được xử lý trực tuyến; trong đó, 50% hồ sơ nộp tại bộ phận một cửa được thực hiện trực tuyến.
Để đạt được mục tiêu đó, Việt Nam cần triển khai đồng bộ các giải pháp sau đây:
Một là, ưu tiên đầu tư cho hạ tầng viễn thông 5G, nhất là các khu vực tập trung đông dân cư, trung tâm kinh tế, chính trị. Các cơ quan nhà nước cũng cần sớm trang bị đồng loạt thiết bị hỗ trợ kết nối 5G để chuẩn bị cho quá trình chuyển đổi số.
Hai là, tập trung xây dựng, phát triển các hệ thống CNTT hiện đại, đáp ứng yêu cầu xử lý, phân tích dữ liệu lớn. Điện toán đám mây (cloud computing) cần được ưu tiên triển khai để tối ưu hóa chi phí đầu tư hạ tầng CNTT.
Ba là, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực CNTT, nhất là chuyên gia về an ninh mạng, hệ thống thông tin 5G. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức về bảo mật thông tin cho cộng đồng.
Bốn là, hoàn thiện các quy định pháp lý liên quan đến ứng dụng công nghệ 5G cũng như phát triển chính phủ điện tử, công nghệ số. Đặc biệt lưu ý đến vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân, an ninh mạng.
Năm là, cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình xử lý công việc để thuận lợi triển khai các dịch vụ công trên nền tảng số. Ngoài ra, đẩy mạnh hợp tác công - tư để đồng hành cùng Chính phủ trong quá trình chuyển đổi số.
Với sự phát triển không ngừng của công nghệ 5G, viễn cảnh xây dựng chính phủ điện tử thực sự trở nên gần gũi và khả thi hơn bao giờ hết. Cùng chung tay thúc đẩy quá trình này, chúng ta sẽ sớm được sống trong một xã hội số phát triển, văn minh và nhân văn.
(Bài đăng ấn phẩm in Tạp chí Điện tử và Ứng dụng số 06 tháng 12/2023).